Natuurorganisaties voorzichtig optimistisch na gesprek, maar zorgen blijven

Het kabinet gaf in aanloop naar eerdere gesprekken met landbouworganisaties aan dat er 'geen taboes' zijn. Die uitspraak boezemde wat angst in, en maakte onder meer Natuurmonumenten wat onrustig, zei directeur Natuurbeheer Teo Wams.

De houding die het kabinet vanmiddag aannam, leidt tot enige opluchting. Aan de doelen moet namelijk niet verder getornd worden, benadrukt ook Natuurmonumenten-collega Jan Gorter van de provinciale tak in Drenthe.

Verder oogst het optreden van Remkes en het kabinet vooral kritiek bij Gorter. De oud-VVD-politicus zei voorafgaand aan het overleg namelijk dat 'de boeren- en natuurorganisaties diametraal tegenover elkaar staan'. Van die boodschap klopt volgens Gorter niks. "Of de doelen afgezwakt en vertraagd of versneld en gehandhaafd moeten worden: daarover verschillen we van mening. Maar over het allerbelangrijkste zijn we het eens: het perspectief voor de boeren. Dat mist de aandacht."

Het gebrek aan een duidelijke toekomstvisie voor de landbouw, daar vinden de landbouw- en natuurorganisaties elkaar, meent Gorter. "Het is in onze optiek niet de bedoeling dat gebieden worden leeggeroofd en dat we van alle boeren afscheid nemen. Het gaat om anders landbouwen, en hoe we dat doen."

Concrete plannen en instrumenten om die vervolgens uit te werken, op dat gebied kan nog veel gebeuren. Gorter wijst op coaches die boeren helpen de omslag naar duurzamere landbouw te maken en hogere vergoedingen voor natuur- en waterbeheer en het opslaan van CO2. Maar ook andere betrokken partners, zoals de Rabobank, FrieslandCampina en ForFarmers moeten hun bijdrage leveren ten gunste van het verdienmodel van de boer.

Ook rentmeester Melle Buruma van Stichting Het Drentse Landschap vindt de stikstofproblematiek 'niet perse een conflict tussen landbouw en de natuur, maar vooral een maatschappelijk probleem'. De overheid en de consument hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid. "Er moet gewoon meer betaald worden voor de boerenproducten. De overheid weet ook al jaren van het stikstofprobleem, dus zij maken er ook deel van uit."

Buruma: "Wij houden absoluut geen pleidooi voor het verdwijnen van boeren, want we werken ook veel met hen samen bij het beheren van natuurgebieden. Alleen is de balans zoek en we lopen tegen de grenzen aan van wat de natuur aan kan. Zo raken we soorten kwijt en die krijg je niet meer terug."

Volgens Reinder Hoekstra, directeur van de Natuur- en Milieu Federatie Drenthe ligt er ook bij de provincie Drenthe een belangrijke opgave. Het is namelijk aan de provincies om per gebied met een aanpak te komen om de stikstofdepositie te verlagen. "Zo lang het Rijk niets doet, komt er meer druk te liggen op de provincies. Van de provincie Drenthe hebben we tot nu toe alleen niets gehoord over de gebiedsaanpak. Het lijkt erop alsof zij ook erg zoekende zijn."

Johan Remkes sprak na afloop van 'een zinvolle exercitie'. Volgens hem was het overleg bedoeld 'om wat scherper ingekleurd te krijgen waar alle partijen in dit debat precies staan'. Stikstofminister Van der Wal besprak de mogelijkheid om biologische boeren te ontzien bij de aanpak van de stikstofcrisis. "Er zijn heel veel biologische boeren in Nederland die al jaren de omslag hebben gemaakt. Zij stoten daardoor veel minder stikstof uit."