Help! De eikenprocessierups slaat toe, wat nu?!

De invasie van de eikenprocessierups in Drenthe is een feit. Het zijn er zó veel, dat er niet tegen te verdelgen valt. We moeten er maar mee leren leven.
Maar hoe doen we dat? Naarmate de zomer vordert zien we steeds meer foto's van gezichten, armen en benen vol bultjes, soms tot bloedens toe opengekrabd. Kinderen met astma die nauwelijks nog naar buiten kunnen, opgezette ogen en kortademige hardlopers.

Lees meer: Drentse bestrijders van eikenprocessierups: Het is dweilen met de kraan open

Om te beginnen: hoe kan het dat we massaal zo veel last hebben van dit kleine plaagbeest? Het probleem zit hem in de haren van de rups. Deze brandhaartjes bevatten histamine, wat bij een groot deel van de mensen een reactie kan opwekken.
Bij het Kenniscentrum Eikenprocessierups weten ze alles over het beestje, en misschien wel belangrijker, wat je kan doen tegen de klachten die het diertje veroorzaakt. Want wat nou als je al een paar dagen vergaat van de jeuk?

Wat kun je doen bij huidklachten?

Na contact met de brandharen kunnen binnen een paar uur huidklachten ontstaan zoals jeuk, roodheid en pijnlijke bultjes. De bultjes kunnen lijken op muggenbulten. Wanneer je deze klachten hebt, kan men de huid strippen met plakband, om zo de haartjes weg te halen. Ook goed wassen en spoelen helpt. Het is belangrijk om niet te gaan krabben omdat dit de jeuk erger kan maken.

Rode bultjes door brandharen eikenprocessierups (Foto: Kenniscentrum Eikenprocessierups)
De jeuk is tegen te gaan met verzachtende crème op basis van aloë vera, calendula, menthol of eucalyptus. Op recept of via de apotheek kun je ook triamcinolon crème krijgen, dat is op basis van corticosteroïden.

Wat te doen bij luchtwegklachten, algehele malaise of allergie?

Na inademing van de haren kun je last krijgen van je neus, keel en het bovenste gedeelte van je luchtpijp. De klachten lijken op een neusverkoudheid. Ook kun je pijn in je keel en slikstoornissen krijgen, en in sommige gevallen is er sprake van kortademigheid. Daarnaast kun je last krijgen van wat algemenere klachten, zoals braken, duizeligheid, koorts en algehele malaise. Bij dit soort klachten is het verstandig om naar de huisarts te gaan.
Soms kunnen mensen een allergie ontwikkelen. Klachten treden dan al binnen 20-30 minuten op. Bij een ernstige allergische reactie, in uitzonderlijke gevallen een anafylactische shock, moet je direct contact opnemen met je huisarts. Met bloedonderzoek is te bepalen of je allergisch bent. De allergie is met medicijnen te behandelen.

Wat te doen bij oogklachten?

Als je de haren in je oog krijgt moet je de ogen goed spoelen met handwarm water. Probeer niet in je ogen te wrijven! Bij blijvende klachten kun je contact opnemen met je huisarts. Die kan je, als het nodig is, doorverwijzen naar de oogarts om beschadiging van het hoornvlies uit te sluiten.
In zeldzame gevallen kan het gebeuren dat de brandharen, zonder aanvankelijk verschijnselen te geven, de diepere slijmvlieslagen van het oog binnendringen. Dit kan een knobbelvormige ontsteking geven. Zolang de brandhaar blijft zitten, zullen de klachten blijven bestaan. Wanneer deze brandhaar niet operatief verwijderd wordt, kan een in uitzonderlijke gevallen blindheid ontstaan. Blijf dus alert op oogklachten, ook als je in eerste instantie niets gemerkt hebt!
Foto: Kenniscentrum Eikenprocessierups

Hoe gedraag ik me in een gebied met eikenprocessierupsen?

Het beste kun je een gebied met eikenprocessierupsen gewoon vermijden. Omdat dit niet altijd haalbaar is, hier een paar tips: Draag goed gesloten kleding (dus geen korte broek of t-shirt). Het dragen van een (zonne)bril is ook aan te raden, zodat de haren minder snel in je oog waaien.
Blijf bij stranden, zwembaden, weilanden en voetbalvelden ver uit de buurt van besmette bomen, liefst minstens twintig meter. Het water van een zwembad dat besmet is geraakt met brandharen van rupsen, kan wanneer men gezwommen heeft na opdroging leiden tot huidklachten, omdat brandharen achterblijven.

Hoe kan ik brandharen uit kleding en wasgoed verwijderen?

De brandharen zijn moeilijk uit je kleren te krijgen. Toch zal het wel moeten, vooral als je al eerder een allergische reactie hebt gehad. De kleding moet daarom zeer grondig op 60 graden gewassen worden. Het is niet verstandig om de was buiten te drogen als er eikenprocessierupsen in de buurt voorkomen.

Hoe zit het met mijn groentetuintje?

Als je moestuin direct onder of vlakbij besmette eikenbomen ligt, moet je de groente en het fruit goed wassen voor je het veilig kan eten. Wel kun je door het oogsten en wassen juist weer last krijgen van de haartjes. Eigenlijk zou je deze groenten niet meer moeten gebruiken omdat het oogsten en wassen een veel te groot probleem oplevert, volgens het Kenniscentrum Eikenprocessierups.

Lopen dieren ook risico?

Honden lopen gevaar wanneer ze aan nesten snuffelen of er in happen. Dit kan ernstige wonden in het mondslijmvlies geven. Houd je hond dus goed in de gaten en aangelijnd.
Foto: Kenniscentrum Eikenprocessierups
Ook voor koeien en paarden geldt dat voorkomen moet worden dat ze aan de nesten kunnen zitten. Paarden lijken gevoeliger voor de eikenprocessierups dan andere dieren. Daarnaast kunnen dieren klachten krijgen als ze grazen onder of vlakbij aangetaste eikenbomen, of als gras uit de directe nabijheid van aangetaste eiken als veevoer wordt gebruikt. Het gras kan vol met brandharen zitten.
Tot een minimale afstand van 20 meter vanaf de stam van de boom zou je het weiland moeten afzetten, en daarbinnen het gras niet als hooi moeten gebruiken. Bij een flinke storm kan deze afstand zelfs veel groter worden.

Tot wanneer duurt deze ongein?

De eikenprocessierups is actief in de maanden mei, juni en juli. Daarna verpoppen ze zich en vliegen ze uit als nachtvlinder. Dus denk je dat je er over een maand vanaf bent? Nou, mooi niet! De haren van de rups blijven in de bomen en in de oude nesten zitten en kunnen tot lang daarna problemen veroorzaken.
Bovendien kunnen de oude half vergane nesten door wind, regen of sneeuw uit de bomen vallen, waarna de haren zich in de omgeving verspreiden en de komende jaren overlast kunnen veroorzaken.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.