Ondergrondse veenbranden, hoe zit dat?
Veenbranden kwamen regelmatig voor in de vroegere hoogveengebieden in het Noorden van Nederland. De grootste veenbrand uit de Drentse geschiedenis woedde ruim honderd jaar geleden in Valthermond. Maar ook nu breekt er nog af en toe brand uit.
Begin juli moest de brandweer uitrukken voor een veenbrand in het veengebied van het
bij Nieuw-Dordrecht. Het veen brandde ondergronds en was slecht zichtbaar en moeilijk te blussen.
Ondergrondse brand
Een veenbrand is een bijzondere soort natuurbrand. Als het erg droog is kan de brand zich onder de grond verplaatsen en op een andere plek weer boven komen. Vaak brandt veen ondergronds en is er nauwelijks sprake van vlammen. Wel komt er veel rook bij kijken.
Brandstof
Veen is plantaardig materiaal dat gedeeltelijk vergaan is. Het ontstaat onder natte, zuurstofarme omstandigheden. Maar door aanhoudende droogte of ontwatering ontstaat een laag met zeer brandbaar materiaal. "Als het eenmaal brandt, dan brandt het door. En de brand droogt het veen nog verder uit", aldus boswachter Jans de Vries.
Veen afbranden
Vroeger kwamen veenbranden veel meer voor. "Toen ik hier veertig jaar geleden begon, hadden we wel vijftig of zestig branden per jaar. Mensen waren toen nog gewend om pijpenstro en heide af te branden. Zo werd het in het voorjaar sneller groen en kon het vee erop grazen", vertelt De Vries. Hij is boswachter in het Veenland waar het Oosterbos en het Bargerveen onderdeel van zijn.
Brand blussen
Het bestrijden van de brand kan eigenlijk maar op een manier: "Zo snel mogelijk zo veel mogelijk water erop. Het is belangrijk dat de grond voldoende nat wordt. Anders kan de brand zo een meter onder het veen doorbranden."
Schade
Het veengebied is rijk aan flora en fauna. Er leven vogels, libellen, dag- en nachtvlinders en ook adders en vleesetende planten. Voor de dieren en planten in het gebied is een veenbrand zeer schadelijk. Als de brand in het broedseizoen woedt, kunnen de vogels en hun jongen niet snel genoeg wegkomen.
Heide afbranden
Tegenwoordig zetten beheerders van natuurgebieden nog steeds bepaalde stukken in brand. De Vries: "Dit is een uitstekende methode om de heide te verjongen maar het moet gebeuren in de winter wanneer er vorst in de grond zit. Zo wordt voorkomen dat de brand zich uitbreidt."
