Wethouderscarrousel Drenthe draait op volle toeren: 'Er speelt opvallend veel'

Nog geen vijfhonderd dagen na de gemeenteraadsverkiezingen zijn al zes Drentse wethouders opgestapt. Daarmee vertrekt gemiddeld iedere 80 dagen een wethouder en dat is opmerkelijk veel vergeleken met de vorige collegeperiode.
Een jaar geleden was Jan van ’t Zand nog derde locoburgemeester van De Wolden. Na de herverdeling van taken is hij nu eerste locoburgemeester. Hij is de enige wethouder die nog zit van het oorspronkelijke team, na het recente vertrek van Mirjam Pauwels naar Assen en het eerdere vertrek van Jan ten Kate naar Hardenberg.
“Wat gebeurt er als je blijft zitten en er nog geen nieuwe collega zit? Dat betekent dat je tijdelijk de portefeuilles met de andere collegeleden verdeelt. Dat zorgt voor meer werk.” Van ’t Zand moet zijn vakantie inkorten vanwege het vertrek van Pauwels. “De agenda’s lopen redelijk vol. Maar als wethouder moet je flexibel zijn, dat hoort erbij.”

Zes wethouders weg

In Drenthe vertrokken tot nog toe drie wethouders voor een nieuwe baan in de politiek. Bouke Arends verruilde Emmen voor Westland, om daar burgemeester te worden. Jan ten Kate en Mirjam Pauwels verlieten dus De Wolden om elders wethouder te worden.
Assen raakte Gea Smith in januari kwijt, zij had zich verkeken op de werkzaamheden en vond de baan niet leuk. Assen raakte ook Roald Leemrijse kwijt, hij vertrok na een vertrouwensbreuk met zijn eigen fractie. Hetzelfde lot was Jan Steenbergen in Hoogeveen beschoren.

Opvallend

In de vorige collegeperiode (2014-2018) vertrokken in totaal zes wethouders in Drenthe, twee daarvan vanwege gezondheidsredenen. “Dat er op Drentse schaal veel speelt momenteel, valt mij op”, zegt Jeroen van Gool, directeur van de Wethoudersvereniging. “Gelet op wat normaal is, treden er nu relatief veel af.”
Tijdens de vorige collegeperiode vertrokken er in totaal zes wethouders in Drenthe.

Assen: Maurice Hoogeveen, nieuwe baan in consultancy

Emmen*: Jan Bos, nieuwe baan bij Publiek Vervoer Drenthe

Hoogeveen: Anno Wietze Hiemstra, burgemeester Appingedam

Midden-Drenthe: Emko Dolfing, gezondheidsredenen

Noordenveld: Gerrit Alssema, gezondheidsreden

Tynaarlo: Theun Wijbenga, gezondheidsredenen

*Emmen nam ook afscheid van Bouke Durk Wilms, hij overleed in 2017.
Een duidelijke reden kan de directeur niet geven. In de normale tendens zie je volgens Van Gool in het eerste jaar juist weinig wethouders aftreden. “Ze genieten dan vaak nog het voordeel van de twijfel, omdat ze nog niet zo lang bezig zijn”, licht hij toe. “In het tweede jaar treden er meer af, maar het beleid staat dan net in de steigers, de effecten zijn allemaal nog niet duidelijk.” Het derde jaar is vervolgens een piekjaar. “In het vierde jaar neemt het af, dan hoor je de punten binnen te hebben en werken partijen naar de verkiezingen toe.”

Dubbel gevoel

Van ’t Zand (Gemeentebelangen De Wolden) heeft een dubbel gevoel bij het vertrek van zijn collega-wethouders. “We hebben het als college de vorige periode goed gedaan, met als verkiezingsresultaat een zetel extra, in dit geval voor de VVD. Ik denk dat de kiezer ook heeft gekeken naar wie op de lijst stonden. In de kern verbind je je voor vier jaar aan een opdracht”, geeft hij aan.
“Maar het is ook een must om ambitie te hebben. Je kunt ambities niet beknotten. Het staat buiten kijf dat het jammer is dat mensen vertrekken, je bent zo een half jaar verder voor iedereen is ingewerkt en je weer op volle oorlogssterkte bent."
"Het vertrek van collega’s raakt mij ook persoonlijk. Je hebt een aantal jaren met elkaar samengewerkt, dus het voelt als een verlies. Het hoort erbij, maar het is wel jammer als je zo goed met elkaar kunt."

Rouwproces of reddende engel

Ook bij vertrekkende wethouders kan een afscheid zwaar vallen, weet Van Gool van de belangenvereniging. "Het is echt even bijkomen, zie het als een echtscheiding, je moet een soort rouwproces door", zegt hij. "Het wethouderschap is een hele zware baan, je werkt 60 tot 70 uur in de week. Het is van rennen naar stilstaan. En dan komt de vraag, wat nu?"
Arends, Ten Kate en Pauwels hebben een nieuwe baan. "In zo'n geval is het positief en kun je de reddende engel zijn in een gemeente die in een nijpende situatie zit", stelt Van Gool. "Dat mensen de baan te zwaar vinden of niet goed inschatten horen wij ook vaak. Er is ook geen functieomschrijving, je weet van tevoren niet precies wat het werk inhoudt."
Een breuk met de fractie, zoals Leemrijse en Steenbergen hadden, komt volgens Van Gool door het systeem. "Je bent een wethouder voor de hele raad en niet voor de partij waardoor je naar voren bent geschoven. Een wethouder voert soms collegebeleid uit dat meer aansluit bij het programma van een andere coalitiepartij. Wij geven als advies altijd om goed contact te houden met de eigen fractie en uit te leggen waarom keuzes gemaakt worden."
Als de aftreedtendens die Van Gool schetste weer opgaat, treden de aankomende twee jaar nog veel meer wethouders af. Volgens hem komen veel wethouders vervolgens wel weer aan de bak. "Maar ik hoop dat het hier bij blijft, voor de bestuurlijke stabiliteit is het belangrijk dat wethouders blijven zitten."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.