‘Gedoe’ op het gemeentehuis in Hoogeveen, de politiek worstelt ermee

Een angstcultuur, een schrikbewind en een slechte werksfeer. Daarvan zou sprake zijn op het gemeentehuis in Hoogeveen volgens een groep medewerkers van de afdeling Dienstverlening. De gemeentesecretaris erkent problemen op de afdeling, maar zegt dat de situatie al is verbeterd. De politiek onderneemt geen actie, omdat de vraag is hoe groot het probleem is.
Eind juni sturen twee medewerkers een anonieme brief aan de gemeenteraad en de VVD met de oproep het vertrouwen in de manager van de afdeling op te zeggen. Ook vragen ze de gemeenteraad een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar de situatie. Bijvoorbeeld een onderzoek dat door adviesbureau BMC is gedaan naar de bestuurscultuur in Midden-Drenthe. Inclusief de opstellers zouden zeven medewerkers achter de inhoud van de brief staan.
De anonieme brief die is verstuurd naar de gemeenteraad

Gebrek aan empathie

Ambtenaar Jan Andela is bezorgd over de kwaliteit van het ambtelijk apparaat bij de Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen. “Als mensen ongelukkig zijn op de werkvloer ligt dat vaak aan falend management. Ik betwijfel of er genoeg empathisch vermogen is bij de leiding. Mensen durven niet het achterste van hun tong te laten zien. Er wordt alleen gedaan aan symptoombestrijding. Ik schat dat ongeveer tien mensen zijn beschadigd. Er zijn mensen die ziek zijn; sommige zijn zelfs onder behandeling van een specialist. Dat treft dus ook tien gezinnen. Wat voor gesprekken voeren die aan de eettafel?”, zegt hij.
Andela werkt al 40 jaar bij de gemeente Hoogeveen; momenteel als specialist onderzoek en statistiek. Eind dit jaar gaat hij met pensioen. Hij is de enige die bij naam wil worden genoemd. “Het intermenselijke contact heb ik de laatste jaren weg zien vloeien. Ik ben oprecht bezorgd over de kwaliteit van de ambtelijke organisatie. Het gaat niet alleen om cijfermatige scores, maar vooral over hoe die tot stand zijn gekomen. Ik weet dat er veel gedaan wordt aan verbetering, maar alleen operationele ingrepen zijn vruchteloos zonder empathische inbreng”, aldus Andela.

Kritiek op leiding

Zowel de naam van de manager van de afdeling Dienstverlening, als de naam van de gemeentesecretaris worden door meerdere mensen genoemd als kern van het probleem. Ze komen van oorsprong uit de gemeente De Wolden, zouden te licht zijn voor de functie en over onvoldoende kritisch vermogen beschikken. Meerdere bronnen vertellen RTV Drenthe dat veel mensen last hebben van de strakke leiderschapsstijl van de manager.
Toen de Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen op 1 januari 2015 van start ging, waren zowel de gemeentesecretaris uit Hoogeveen als die van De Wolden nog in functie. Na de pensionering van de Hoogeveense gemeentesecretaris werd de gemeentesecretaris van De Wolden in zijn eentje directeur van de ambtelijke organisatie, die momenteel rond de 750 medewerkers telt. Deze directeur zou volgens een medewerker geen visie hebben.

Sfeer om te snijden

Een ZZP’er heeft een drempel ervaren bij het gemeentehuis in Hoogeveen. “Ik vond het niet fijn voelen als werkplek. Bij een werkoverleg deed men zuinig zijn zegje. Later kon je dan worden gebeld door de manager en kreeg je kritiek te horen. Als externe heb je dan minder een probleem. Als ik tijd over had bleef ik niet vrijwillig. Wat je merkt is dat sommige mensen het niet prettig vinden om met elkaar te werken. Voor een vergadering met acht mensen zat je met elkaar aan tafel en dan bleef het stil. Daar merkte ik het aan”, zegt de ZZP’er.

Hoog ziekteverzuim

Het ziekteverzuim ligt bij de SWO De Wolden Hoogeveen hoger dan het landelijk gemiddelde. Zo was in 2017 het ziekteverzuim binnen de SWO 6,4 procent, terwijl dat gemiddeld bij andere gemeenten 5,1 procent was. Binnen de organisatie was het ziekteverzuim bij onder meer de afdeling Dienstverlening hoger dan op andere afdelingen.
Twee mensen die momenteel ziek thuis zitten, geven zelf aan dat hun afwezigheid niets te maken heeft met het functioneren van de organisatie.
Wat verder opvalt is dat het aantal ambtenaren dat voor de SWO De Wolden Hoogeveen werkt, sinds de oprichting in 2015 met bijna honderd ambtenaren is uitgebreid; dat is een uitbreiding van bijna 15 procent. De directeur zegt dat dit komt door uitbreiding van gemeentelijke taken, onder meer de jeugdzorg. Een ambtenaar van een andere gemeente zegt dat het extra werk daar niet tot een zevende meer ambtenaren heeft geleid.

Verbetertraject

Gemeentesecretaris Nanne Kramer erkent dat een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) dat ongeveer anderhalf jaar geleden is gehouden, aanleiding gaf tot het inzetten van een verbetertraject. “Er was werk aan de winkel op zowel relationeel, inhoudelijk, als procesniveau.” Kramer zegt iedere zes weken met een bedrijfsmaatschappelijk werker en een bedrijfsarts om tafel te zitten. “Als er sprake zou zijn van een angstcultuur, dan zou dit zeker zijn genoemd. Maar dat is niet het geval”, aldus Kramer.
Een extern ingehuurde adviseur heeft het afgelopen jaar een analyse gemaakt van de situatie en een traject ingezet om de werksfeer te verbeteren. “We hebben een leergang leiderschap ontwikkeld om te zeggen: dit is wat wij verwachten als je leidinggevende bent binnen onze organisatie. En dat is ook de meetlat die we willen gebruiken om te beoordelen wat we zien en wat we van je verwachten”, zegt gemeentesecretaris Nanne Kramer in een gesprek met RTV Drenthe.

Soepel verloop

Volgens Kramer duurt het zeven tot acht jaar voordat de Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen soepel loopt. “Toen ik hier kwam, noteerde het telefoonteam elk binnenkomend telefoontje op een kladje. Nu werken mensen met computerschermen voor twee gemeenten. Ons streven is dat we tachtig procent van de vragen laten beantwoorden door het telefoonteam. Er zijn mensen geweest die daar moeite mee hebben gehad. Dan gaan we in gesprek: wat heb je nodig om wel te kunnen functioneren. En als dat niet werkt, dan moeten we iets anders verzinnen. Liefst in eigen huis, maar zo niet, dan moeten we kijken waar je dan wel je werkgeluk kunt vinden”, zo zegt de gemeentesecretaris.
Kramer zegt dat de extern ingehuurde adviseur ongeveer een maand geleden heeft aangegeven dat zijn werk erop zat. De gemeentesecretaris heeft toen samen met de ondernemingsraad (OR) en de externe adviseur een ronde gemaakt over de afdeling Dienstverlening. “Hoofdconclusie van directie en OR was dat er in positieve zin veel is gebeurd”, zo schrijft de gemeentesecretaris in een reactie op de anonieme brief aan de ambtenaren op het interne e-mailsysteem van de SWO De Wolden Hoogeveen.
De medewerkers van de afdeling Dienstverlening zijn op 1 juli geïnformeerd over de stand van zaken. Daar waren 100 van de 140 werknemers bij aanwezig. Een aantal medewerkers zou daar hebben gezegd zich niet te herkennen in de anonieme brief en zich ervan te distantiëren. Volgens de gemeentesecretaris zouden tientallen mensen dit tegengeluid ondersteunen.

Politiek houdt vinger aan de pols

Meerdere politieke partijen zeggen te zijn benaderd door verschillende medewerkers op het gemeentehuis. Ze nemen de problemen serieus, maar nemen nu geen stappen. Fractievoorzitter Erik Jan Kreuze van het CDA: “We zitten krap bij kas als gemeente, dus een ton euro uittrekken voor een onderzoek op basis van een anonieme brief gaat te ver.”
De VVD gaat de zomermaanden gebruiken om te verifiëren of de versie van de gemeentesecretaris klopt met die van de ambtenaren. Eerder zat er volgens fractievoorzitter Debbie Bruijn-Van den Berg nogal wat lucht tussen de versie van Nanne Kramer en die van de medewerkers.
Inge Oosting van de PvdA vindt dat het aan daadkracht ontbreekt. “Desnoods moeten we als raad een extra vergadering in het zomerreces inlassen. We kunnen dit niet laten slepen. Je hebt als gemeente de plicht tot goed werkgeverschap. Het is triest dat de organisatie niet in staat is dit het hoofd te bieden.”
En wat vindt ambtenaar Jan Andela dat er moet veranderen? “De cultuur moet veranderen. Een nieuwe start maken is nodig. Een gezond werkklimaat is noodzakelijk.”
RTV Drenthe sprak voor dit verhaal met acht bronnen binnen het gemeentehuis, waarvan zes de versie van de medewerkers (deels) bevestigen. Ook is er half juni een gesprek geweest met de gemeentesecretaris. Verder heeft RTV Drenthe meerdere keren met bijna alle politieke fracties gesproken. Daarnaast is de omroep in het bezit van de anonieme brief, de reactie daarop van het bestuur van de ambtelijke organisatie en het tegengeluid op de anonieme brief.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.