Ongelijke behandeling wachtende asielzoekers door nieuw inschrijfproces Ter Apel

Ter Apel
Wachtende asielzoekers in Ter Apel © RTV Noord/Martijn Klungel
Asielzoekers die al weken wachten op het inschrijfproces, de eerste stap in de asielprocedure, zijn de dupe van een nieuw systeem. Lotgenoten die pas later naar Nederland zijn gekomen, worden sneller geholpen waardoor ze eerder verder kunnen met hun asielprocedure.
Dat heeft te maken met de nieuwe systematiek, meldt RTV Noord. Die is ingevoerd toen de opvang in Zoutkamp opende op 10 september met als doel dat het inschrijfproces efficiënter gaat verlopen. Sindsdien krijgen asielzoekers een nummer en moeten ze gemiddeld vijf dagen in Zoutkamp blijven.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid hoopt dat nog verder terug te brengen naar 'één of enkele dagen'. Daarna zijn ze aan de beurt om geïdentificeerd en geregistreerd te worden en gaan ze naar Ter Apel, om daar te worden ingeschreven.
Tegelijkertijd zitten er nog honderden ongeregistreerde asielzoekers in crisisnoodopvangen. Zij vallen onder een andere regeling en moeten soms enkele weken wachten voordat ze aan de beurt zijn voor datzelfde proces. Voor asielzoekers die na 10 september zijn gekomen, is de wachttijd dus maximaal enkele dagen.

Asielzoekers melden zich opnieuw aan

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) doet er samen met de Vreemdelingenpolitie alles aan om de ongelijke wachtrij op dit moment weg te werken.
De asielzoekers die al weken wachten, zijn verspreid over Nederland opgevangen. Dat is gekomen doordat de opvang in Ter Apel al maanden overvol zit en ongeregistreerde asielzoekers tot 10 september naar crisisplekken zijn gebracht die op dat moment beschikbaar kwamen. Het gevolg: een onoverzichtelijke situatie.
Besloten is dat deze asielzoekers naar Budel worden gebracht om daar het registratieproces te ondergaan. Met die inhaalslag is anderhalve maand geleden al gestart en volgens de planning zou die vanaf deze week klaar moeten zijn. Ingewijden melden aan RTV Noord dat dat hoogstwaarschijnlijk niet lukt.
Vanwege de lange wachttijden hebben sommige asielzoekers besloten de crisisnoodopvang te verlaten en zich opnieuw aan te melden in Ter Apel. Ook omdat de omstandigheden in de crisisnoodopvang niet ideaal zouden zijn. Door zich opnieuw in Ter Apel te melden, hopen ze sneller geholpen te worden.

Asielzoekers 'verdwijnen' uit de opvang

Dat gebeurde bijvoorbeeld afgelopen dinsdag. Er stonden op dat moment een paar honderd mensen voor de poort. Toen er crisisopvangplekken bij kwamen, weigerde een deel van de groep in de bus te stappen.
De Immigratie- en naturalisatiedienst (IND) erkent dat asielzoekers die zich opnieuw aanmelden in Ter Apel terechtkomen in het traject via Zoutkamp. Omdat ze meestal enige tijd in de crisisnoodopvang elders gezeten hebben, is onduidelijk of de uiteindelijke wachttijd korter is dan wanneer ze in de crisisopvang blijven.
noodopvang in sporthal De Borkerkoel in Westerbork
Afgelopen maanden werd crisisnoodopvang georganiseerd, zoals in Westerbork © RTV Drenthe / Marjorie Noë
Het COA heeft geen beeld van het aantal asielzoekers dat de crisisnoodopvang verlaat om zich opnieuw aan te melden in Ter Apel. 'Het enige wat we zien is dat sommige asielzoekers opeens uit de crisisnoodopvang verdwenen zijn. Of ze zich dan een tweede keer melden in Ter Apel weten we niet, omdat ze nog niet geregistreerd zijn', aldus woordvoerder Lennart Wegewijs van het COA.

'Alles op alles' om wachtrijen te verwerken

Ook Vluchtelingenwerk Nederland heeft geen signalen dat asielzoekers op grote schaal de crisisnoodopvang verlaten. Volgens het ministerie wordt door alle partijen 'alles op alles' gezet om de 'wachtrijen' parallel te verwerken, zodat de achterstanden niet verder oplopen.
Hoeveel asielzoekers nog in de crisisopvangen zitten en het hele proces nog moeten doorlopen, kunnen de IND, het COA en het ministerie niet zeggen. Op 16 augustus ging het nog om ongeveer 2.000 asielzoekers.
In de opvang in Zoutkamp worden op dit moment 600 asielzoekers opgevangen die nog geregistreerd moeten worden volgens het nieuwe systeem. De gedachte achter het geven van een nummer is overigens dat de asielzoeker weet wanneer hij aan de beurt is. Instanties hopen daarmee dat asielzoekers er niet meer voor kiezen om voor de poort van het aanmeldcentrum in Ter Apel te slapen. Afgelopen nacht sliep er overigens niemand buiten, meldt het COA.
Wie doet wat in het asielsysteem?
Er zijn heel veel partijen betrokken bij het asielproces in Ter Apel en Zoutkamp. Om een beetje overzicht te geven, worden de belangrijkste partijen in dit kader omschreven.
Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA): Verzorgt de opvang van asielzoekers tijdens de asielaanvraag en coördineert welke asielzoekers waar terecht kunnen voor de nacht.
Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND): Beslist over de asielaanvraag van een asielzoeker. Nieuwe asielzoekers melden zich hier als eerst, voordat ze naar de Vreemdelingenpolitie gaan.
Vreemdelingenpolitie (AVIM): Identificeert de asielzoeker tijdens het inschrijfproces dat normaliter één of twee dagen duurt. Daarna gaan ze terug naar de IND voor een eerste gesprek.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid: Gaat over het algehele asielproces en voert het asielbeleid uit dat door de politiek is vastgesteld.
Daarnaast zijn nog vele andere partijen betrokken, zoals De Dienst Vervoer en Ondersteuning, die het vervoer van asielzoekers van en naar Zoutkamp verzorgt. Aangezien die andere partijen voor dit artikel niet zo relevant zijn, beperken we het tot bovenstaande vier.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.