Opvang Oekraiense vluchtelingen in Papenvoort bijna 200 dagen open: 'ik wil nog steeds terug naar huis'

Yulia uit Tsjernihiv en Lisa uit Kiev zitten nu vier maanden in Nederland. De dames willen niet bij hun achternaam genoemd worden. In juni kwam Yulia per toeval in Nederland terecht, samen met haar kinderen en schoonmoeder. Haar man, moeder en broer zitten nog in Oekraïne. Ze heeft dagelijks contact met hen.

Ook Lisa kwam met haar drie kinderen in juni naar Nederland. Net als Yulia kwam ze per toeval terecht in Nederland. Ze zou naar een ander land gaan, maar kreeg geen contact met de chauffeur. Uiteindelijk komt ze in Papenvoort terecht. "We hebben het niet gepland. We wilden gewoon veilig zijn", vertelt Lisa. Ze heeft nog contact met het thuisfront. Via chatgroepen en internet blijven ze op de hoogte van de oorlog. "Op dit moment is het niet veilig om terug te gaan naar Oekraïne", zegt Yulia. Al zou ze dat wel graag willen.

In Papenvoort kunnen zo'n 200 mensen worden opgevangen. Er zijn zeven gebouwen beschikbaar waar mensen kunnen verblijven. In sommige gebouwen kunnen de gezinnen met hun huisdieren verblijven. Het zijn vooral vrouwen en kinderen die in Papenvoort worden opgevangen. Mannen moesten achterblijven in Oekraïne om te vechten.

De gezinnen die hier komen, zitten met veel vragen. Om de vragen van de vluchtelingen te beantwoorden, zitten er dagelijks mensen in het kantoor van één van de gebouwen. "Als ze hier net komen, moeten ze ingeschreven worden", vertelt locatiemanager Marga Boonstra. Zij helpt bij het beantwoorden van die vragen en het verkrijgen van een BSN-nummer en bijvoorbeeld een bankrekening.

Ook gaan de kinderen naar school. Op het terrein staat een basisschool waar de kinderen les krijgen. Voor het voortgezet onderwijs gaan de kinderen naar Assen. De kinderen van Yulia en Lisa gaan naar school, waar ze ook Nederlandse lessen krijgen. Ook de dames krijgen één keer per week taallessen. Ze kunnen zichzelf voorstellen en kennen andere basiswoorden zoals 'dankjewel'.

Nog elke week komt er een nieuw gezin naar Papenvoort. "Als het in dit tempo zo door blijft gaan en er vertrekken geen mensen, dan zitten we binnen twee weken vol", vertelt locatie-ondersteuner Adriaan Struik. Wanneer dat het geval is, moeten er andere locaties in Nederland gepolst worden of er ruimte is. Struik: "Oekraïners die aankomen worden normaal gesproken naar Utrecht gebracht. Vanuit daar worden ze doorverwezen. Wij worden dan door de Veiligheidsregio Drenthe gevraagd of we nog ruimte hebben."

De Oekraïense vluchtelingen kunnen in principe tot begin volgend jaar in Papenvoort terecht. "Dat is ook landelijk het beleid geweest", zegt Boonstra. Wel is er de optie om deze locatie nog langer te gebruiken. "We weten niet waar het naar toe gaat", zegt Boonstra doelend op de oorlog. Toch zijn er mensen die deze opvanglocatie hebben verlaten en terug zijn gegaan naar Oekraïne. "Dat heeft verschillende redenen, maar voornamelijk omdat ze daar familie hebben."

Ook in andere plekken in onze provincie worden Oekraïense vluchtelingen opgevangen. Sommigen particulier. Anderen, zoals in Papenvoort, via de gemeente. Over het algemeen is er nog plek in de provincie bijvoorbeeld in Emmen, maar er zijn locaties die (bijna) vol zitten. Zoals in Noordenveld waar het maximale aantal van 150 Oekraïners wordt opgevangen door de gemeente, of Meppel waar 300 van de 313 plekken bezet zijn. Per locatie verschilt het hoe lang de vluchtelingen er mogen zitten. Een aantal locaties geeft aan dat er de mogelijkheid is om langer te blijven dan is afgesproken.

De opvang van deze groep vluchtelingen in Papenvoort gaat Struik niet in de koude kleren zitten. "We maken hier van alles mee. Van de vraag waar is het toiletpapier gebleven tot mensen die met traumatische ervaringen aankomen. Dat heeft zeker impact op mij. Het is de afwisseling die het leuk maakt. Maar je blijft wel eens nadenken 's avonds over de persoonlijke gesprekken."

"Wat ik heel mooi vind is dat mensen elkaar veel helpen", vertelt locatiemanager Boonstra. "Nieuwe bewoners worden wegwijs gemaakt. De mensen die hier langer zijn die weten natuurlijk al een beetje hoe het zit. Heel af en toe is er ook wel onenigheid, maar dat is natuurlijk logisch."

Yulia en Lisa zijn dankbaar dat ze hier in Nederland zitten. "We vinden het leven goed hier", zegt Lisa. "In Oekraïne woonde ik in een grote stad. Hier is het heel rustig, heel veilig. De natuur is prachtig." "Papenvoort is heel fijn", vult Yulia aan. "Het is veilig. Ik heb een baan. We hebben een leven hier, maar ik wil nog steeds terug naar huis. Maar het is nu niet veilig."

Naar de toekomst kijken is daarom moeilijk. We weten niet hoe de oorlog zal verlopen, zegt Yulia. Waar Lisa een leven in Nederland wel ziet zitten, wil Yulia graag terug. "Misschien als mijn hele familie hier is, dat ik dan zou willen blijven. Maar nu is dat niet mogelijk. Mijn man kan niet naar Nederland komen."