Ingrijpen in bollen en lelieteelt: onmogelijk of onwil

Bollenteelt Terhorst
Tulpenbollenteelt bij Terhorst © serge vinkenvleugel/RTV Drenthe
Is het onmogelijk of is het onwil om iets te doen aan bollen en lelieteelt op plekken waar je het niet zou willen hebben? En kun je iets doen aan de de continue uitbreiding en verplaatsing van die sierteelten in Drenthe? Onmogelijk vindt het provinciebestuur. Onwil vinden omwonenden en een aantal partijen in Provinciale Staten. En die zitten niet alleen in de oppositie.
Een deel van de Drentse politiek en het provinciebestuur kruist al een behoorlijk tijdje de degens of het nou wel of niet mogelijk is om 'ruimtelijke ordening' als instrument in te zetten. Een onderzoek van Provinciale Staten, door advocatenbureau Bout, moest uitsluitsel geven. En juist over de uitkomst van dat onderzoek zijn de tegenstellingen groot. Het is wel degelijk mogelijk vinden de voorstanders. Het provinciebestuur vindt juist helemaal van niet. En het bestuur twijfelt ook aan de kwaliteit van het onderzoek. Het woord 'broddelwerk' werd nog net niet letterlijk in de mond genomen.

Ook coalitiepartijen willen halt

Het urenlange debat liep niet geheel meer langs de bekende politieke lijnen, waarbij overigens een legertje aan insprekers - lees tegenstanders - zich had gemeld. De splijtzwam in de Drentse politiek zit niet alleen meer in oppositie versus coalitie. Coalitiepartijen GroenLinks en PvdA staan lijnrecht tegenover hun partners VVD en CDA. Samen met D66, SP en Partij voor de Dieren willen ze de uitdijende sierteelt met het hoogste gifgebruik in de landbouw een halt toe roepen.
Slecht voor insecten, dieren, natuur en omwonenden en de waterkwaliteit vinden ze. Tegenstanders van de sierteelt schermen met wat er op dat gebied inmiddels is onderzocht of wat verder onderzocht moet worden. Is landbouwgif een (mede)veroorzaker van bepaalde soorten kanker, parkinson, altzheimer, geboorte-afwijkingen, van de sterke achteruitgang van insecten en van de slechtere kwaliteit van grondwater straks en oppervlakte water nu? Voorstanders willen niet dat er strengere regels komen als er niks onomwonden vast staat.

Wat zocht Bout uit?

De tegenstanders zien een haakje in wat Bout uitzocht: de nieuwe omgevingswet die na jarenlange vertraging misschien begin 2023 in werking gaat. Die geeft de provincie meer bevoegdheden als het gaat om het voorzorgsprincipe. Die hoeven dan niet te wachten met maatregelen als er twijfels zijn over de schadelijke gevolgen van iets. Ze kunnen dan op voorhand strengere regels invoeren, aldus de juristen van Bout. Maar juristen van de provincie waar het bestuur en een deel van de coalitie op vaart, zien dat helemaal niet zo.
En dan werd er ook gesoebat over of je alleen iets aan nieuwe akkers met sierteelten kunt doen of ook aan de bestaande. En wat zijn nieuwe akkers. Volgens provinciebestuurder Henk Brink maakt het niet uit als na jarenlang akkergebruik er ineens lelies geteeld worden. Het valt allemaal onder de bestemming akkerbouw en hoeft dus niet apart beoordeeld of vergund te worden. En iets doen aan al jarenlange bestaande (wissel)teelten met siergewassen op een bepaalde akker liggen al helemaal moeilijk volgens Brink en zijn landbouwcollega Henk Jumelet.

Ruimtelijke ordening als middel

Waarom zetten de tegenstanders zo fel in op die ruimtelijke ordening? Omdat aan de kant van het gebruik van landbouwgif de provincie niet veel kan doen als de boeren zich houden aan de landelijke regels. Regels over wat ze, hoe vaak ze in welke hoeveelheid en voor welk doel middelen mogen gebruiken. En of die middelen bij juist gebruik veilig genoeg zijn voor mens, dier en milieu. Dat is allemaal vastgesteld door het college voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden.
De provincie kan dan hooguit wat extra's vragen aan de boeren om stroken langs de akkers niet te gebruiken voor de bollen en lelieteelt zodat daar geen bestrijdingsmiddelen gespoten hoeven te worden. Maar die maatregelen helpen allemaal onvoldoende, zeggen omwonenden en politieke tegenstanders die schermen met het terugvinden van de middelen vier kilometer verder in tuinen in dorpen of nog veel verderop in natuurgebieden.

Hoe nu verder?

D66, PvdA, GroenLinks, PvdD en SP gaan nu overleggen of ze nog een gesprek met Bout willen over de totstandkoming van het rapport of dat ze met een voorstel binnenkort het provinciebestuur wil dwingen om via de 'ruimtelijke ordening' paal en perk te stellen aan de groeiende bollen- en lelieteelt.
Henk Brink wil dat nieuwe regels over de teelt van siergewassen na de verkiezingen van 2023 door een nieuwe coalitie worden genomen. Daarmee houdt Brink zich aan keurig de college-afspraken: geen nieuwe regels voor de landbouw bovenop wat Den Haag allemaal al verzint.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.