Drenten vinden weg naar 1300 euro energietoeslag, maar welke groepen blijven nog achter?

Mensen met een minimuminkomen of een inkomen iets daarboven komen steeds vaker in de knel. De kosten stijgen, en vooral de energierekening neemt voor veel mensen een grote hap uit het inkomen.

Voor de mensen die 120 procent van het sociaal minimuminkomen verdienen is er een energietoeslag van 1300 euro beschikbaar. Voor een alleenstaande tot 21 jaar gaat het dan om een netto maandinkomen van 1310,05.

Ben je gehuwd, samenwonend of gepensioneerd, dan ligt het netto maandinkomen waarmee je aanspraak maakt op de toeslag, iets hoger. Alleen de gemeente Borger-Odoorn hanteert een andere norm. Zij hanteert een norm van 130 procent van het sociaal minimum.

Uit een rondgang van RTV Drenthe blijkt dat Drenten de energietoeslag weten te vinden, maar dat er nog een groep is die er wel recht op heeft, maar de 1300 nog niet heeft aangevraagd.

Een deel van de mensen die recht heeft op de energietoeslag krijgt de toeslag automatisch, omdat ze ook andere toeslagen krijgen. De groep daarboven moet de toeslag zelf aanvragen. Over de aanvragen is een deel van de Drentse gemeenten zeer tevreden. De gemeente Aa en Hunze denkt op basis van CBS-cijfers dat zo'n 900 inwoners recht hebben op de energietoeslag. Aan 760 inwoners is de toeslag inmiddels uitgekeerd, en er lopen nog 150 aanvragen. "Daarmee lijken we de doelgroep volgens de CBS gegevens in zeer grote mate te hebben bereikt."

De gemeente Assen ziet dit ook. "We zitten nu op een bereik van rond de 90 procent, en dat is meer dan bij de meeste minimaregelingen waar het vaak rond de 80 procent blijft steken." Dit ziet ook de gemeente Emmen, waar het bereik op bijna 80 procent ligt. "Er komen nog steeds aanvragen bij ons binnen en het aantal nieuwe aanvragen neemt sinds een aantal weken zelfs weer toe."

In Meppel is de toeslag aan 1600 van de 1900 huishoudens toegekend, in Noordenveld gaat het om 1100 toekenningen tot nu toe en in de gemeente Tynaarlo is er inmiddels aan 857 inwoners een toeslag uitgekeerd.

In Borger-Odoorn is het beeld iets anders. Hier is de gemeente nog op zoek naar 500 huishoudens die een aanvraag in kunnen dienen, maar dit nog niet hebben gedaan. De gemeente zegt hierover: "Er zal ongetwijfeld een groep bij zitten die nooit de hand heeft opgehouden bij de overheid en dat ook nu niet van plan is te doen. Mensen die er dus bewust voor kiezen deze vergoeding niet te willen hebben." In Coevorden bestaat deze groep 100 huishoudens, zo schat de gemeente in.

Maar niet iedere gemeente weet hoe groot de groep is die in aanmerking komt voor de energietoeslag en dit zelf aan moet vragen. In Midden Drenthe is aan 1057 huishoudens de energietoeslag uitgekeerd, ook zijn er nog 250 aanvragen in behandeling. De gemeente heeft geen zicht op hoe groot de groep is die wel een aanvraag kan doen, maar dat niet heeft gedaan. En dit is ook het geval in de gemeente Hoogeveen. Hier is door 1300 huishoudens toeslag aangevraagd, maar hoeveel dat zouden kunnen zijn, blijft ongewis.

De gemeente Westerveld denkt dat vooral ouderen achterblijven. De gemeente heeft inmiddels aan 538 huishoudens de energietoeslag toegekend. Daarnaast lopen er 260 aanvragen. De gemeente zegt: "Uit onderzoek van de nationale ombudsman blijkt dat met name ouderen lang niet altijd aanspraak maken op een voorziening waar ze recht op hebben. Hoe groot de groep is die nog geen aanvraag heeft gedaan, kunnen we niet vaststellen omdat deze huishoudens niet bij ons bekend zijn."

In de gemeente De Wolden is dit ook het geval. Aan 200 huishoudens is de energietoeslag toegekend. Daarnaast hebben nog 300 inwoners een aanvraag ingediend.

Hoe kan het dat er toch nog een groep mensen is die wel aanspraak kan maken, maar hier geen gebruik van maakt? Erik Meij, onderzoeker van Trendbureau Drenthe, doet onderzoek naar armoede. En kijkt naar de effecten van de hoge energieprijzen op de huishoudens in Drenthe. "Het is allemaal niet zo rationeel als het op papier lijkt. Dat je dus in aanmerking komt voor compensatie, en dat je die daadwerkelijk aanvraagt."

Ook hij ziet een groep ouderen die het lastig vindt om de aanvraag in te dienen. "We hebben het nu ook over groepen ouderen die veel minder digitaal vaardig zijn. Die hun weg naar die regelingen niet makkelijk vinden. Dat je de juiste wegen bewandelt, is niet vanzelfsprekend."

En er speelt nog een andere factor mee. "Er komt ook nog schaamte bij kijken. Je moet er toch over durven te praten."

De groep die nog in de financiële problemen dreigt te komen, is lastig in te schatten, aldus Meij. "Er spelen veel factoren mee, zoals je woon- en gezinssituatie. Het belangrijkste is wel: de verhouding tussen je inkomen, energiekosten en de isolatiewaarde van je huis."

Toch wordt het aantal mensen in de problemen, nu al steeds groter, ziet Meij. "Het zijn niet alleen de usual suspects, zoals mensen met een bijstandsuitkering die altijd financieel kwetsbaar zijn voor tegenslagen. Maar dit treft ook huishoudens waarvan we misschien verwachten dat ze minder of helemaal niet kwetsbaar zijn."