Weinig goede woorden over voor stikstofvoorstel met minder vee per hectare

Om dat voor elkaar te krijgen, suggereren de briefschrijvers dat we naar een GVE van 2,3 per hectare gaan. GVE staat voor GrootVeeEenheden: één GVE staat voor één koe, vijf varkens, of honderdvijftig kippen. Als we al het vee in Nederland delen door alle landbouwgrond, komt dat neer op een veedichtheid van 3,8 GVE per hectare. Door dat terug te brengen naar 2,3 GVE zou de stikstoofuitstoot gehalveerd kunnen worden, aldus de briefschrijvers.

De Drentse boeren en Natuurclubs vinden daar wat van. Sterke taal, zoals 'ik vind dit slecht onderbouwd' en 'te simplistisch' wordt gebezigd bij het bespreken van dit vraagstuk.

"Ik ben met zoveel stomheid geslagen, is dit serieus?" vraagt Dirk Bruins van LTO Noord zich af. "Ik ben het gewend, bijna dagelijks staat er een groep mensen die zegt het ei van Columbus te hebben. Ik word weleens moe van alle oplossingen die aangeboden worden. Maar ik zou echt verwachten dat zulke knappe koppen tot iets beters in staat zijn dan dit."

Te veel uitstoot van stikstof rond bepaalde natuurgebieden los je niet op met minder vee per hectare, vindt Bruins. Hij schetst een beeld: stel je voor dat je naast een Natura2000-gebied een grote stal met veel hectares hebt staan. Dan zal er nog steeds te veel uitstoot plaatsvinden naast dat gebied. "Dus het lost niks op", aldus Bruins.

De LTO-voorman vindt dat de focus hiermee compleet van de stikstof-uitstoot afgaat, en zich in plaats daarvan vastpint op de hoeveelheid vee. "Als je te veel stikstof hebt, dan moet je sturen op het doel minder stikstof. Daar gaan ze echt volledig aan voorbij."

Bovendien, zegt Bruins, zouden minder dieren per hectare juist kunnen zorgen voor meer uitstoot van broeikasgassen. Wellicht geen stikstof, maar wel methaan. Volgens hem zorgt extensievere landbouw ervoor dat koeien alleen nog maar gras gaan eten. En koeien die meer gras eten, stoten meer methaan uit dan koeien die ook ander voer krijgen, zo zegt Bruins.

Als boeren minder koeien mogen houden, zullen ze minder snel ander voedsel aankopen en hun runderen dus meer laten grazen. Dat betekent meer uitstoot van methaan. "Dat ze echt niet verder hebben gekeken dan hun neus langs is, verbaast mij in hele grote mate", sluit Bruins zijn uitleg af.

Ook Reinder Hoekstra, directeur van de Natuur en Milieu Federatie Drenthe, staat niet te juichen bij het plan. Hoewel hij te spreken is over de eenvoud, vindt hij dat het plan dat wordt geopperd in de brief 'te simplistisch weergeven' is. De genoemde norm, 2,3 GVE, deugt ook niet.

"Zo'n norm zet mensen op het verkeerde been. Als ik dat voor Drenthe zou vertalen, zouden we met zo'n norm niks meer hoeven doen omdat we mogelijk al onder dat gemiddelde zitten. En dat is niet de situatie. Ik denk toch dat we verschil moet maken tussen verschillende gebieden. Kleigrond vraagt bijvoorbeeld wat anders dan de grond hier in Drenthe."

Daar sluit Bruins zich bij aan: "De ene grondsoort is de andere niet. Ik woon in Drenthe en heb droge zandgrond, dat is heel anders dan als je zware klei hebt. Volgens mij moeten we werken aan een aantal doelen en moeten we zo zorgvuldig mogelijk omgaan met de schaarse grond die we hebben. Er moet wel gewoon gegeten worden."

Desondanks ziet Hoekstra ook de aantrekkingskracht van het plan in. "Wat mij aanspreekt is een eenvoudiger stelsel dat gebaseerd wordt op grondgebondenheid. Dat deel moeten we met elkaar omarmen." Toch benadrukt Hoekstra dat het, zoals het nu is opgeschreven, te simplistisch is.

"Ik denk dat je met zo'n systeem ook in de buurt van natuurgebieden wel kunt werken aan minder intensieve bedrijfsvoering en dat kan zeker helpen." Maar dat dit systeem ervoor zou zorgen dat er geen boeren meer uitgekocht hoeven worden, dat zet ook boeren op het verkeerde been, vindt hij. De directeur van Natuur en Milieu Federatie Drenthe denkt dat dat de bedrijven die nu duidelijkheid van de overheid willen - de zogenoemde melders - niet verder helpt.

Hoekstra denkt dat boerenbedrijven die toch al willen stoppen er meer belang bij hebben dat de overheid met hen gaat praten. "Op het moment dat de overheid geld beschikbaar stelt om versnelling te bieden in de verandering, dan zijn er veel ondernemers zonder opvolgers die mogelijk nadenken om te gaan stoppen. Om met een aanbod ervoor te zorgen dat die bedrijven sneller gaan stoppen zodat er meer ruimte komt voor herstel van de natuur, dat zou je vooral moeten doen."

Hoekstra begrijpt ook dat het onderwerp 'uitkopen' gevoelig ligt, omdat veel mensen dan direct denken aan gedwongen uitkoop. Maar in het beeld dat hij schetst, kiezen boeren zelf om te stoppen, en kan de overheid daar hulp bij bieden. "In Drenthe hebben meer dan honderd mensen zich bij de provincie gemeld om te willen stoppen."

Toch is er een onderdeel van de brief waar Bruins zich wel in kan vinden: de briefschrijvers stellen dat boeren financieel gesteund moeten worden door de overheid. "Als je kijkt naar wat een ei ooit kostte, in de jaren '60 bijvoorbeeld, stel dat dan toen drie euro was voor een doosje. Dan zou je vandaag de dag een doosje eieren voor 23 euro moeten verkopen." En dat kan niet, zegt Bruins.

Ook Hoekstra kan zich vinden in dat aspect van de brief. "Als je naar zo'n grondgebonden aanpak wilt, dan moeten boeren dat wel rond kunnen zetten. Dan moet je zorgen dat het fiscaal stelsel daarop aansluit."