Blijft de afdeling kinderhartchirurgie UMCG toch open? 'Eerst zien, dan geloven'

Debbie Schilstra Sem kinderhartchirurgie UMCG Kuipers rapport NZa
Zoon Sem en het gezin zijn afhankelijk van de hartzorg in het UMCG © RTV Drenthe
Op het rapport van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) over de toekomst van het kinderhartcentrum in Groningen, kan gerust de term 'langverwacht' worden geplakt. Al begin dit jaar was duidelijk dat de toezichthouder zich ging buigen over het plan van het vorige kabinet, om de gespecialiseerde hartzorg voor kinderen weg te halen uit Groningen en Leiden. De conclusies van het rapport, dat vandaag uitkwam, stemt tot 'voorzichtig optimisme'. Maar bovenal wordt er gewacht op het definitieve besluit, dat minister Kuipers volgend jaar neemt.
In het rapport zegt de Nederlandse Zorgautoriteit dat de acute zorg in Noord-Nederland in gevaar komt als de afdeling kinderhartchirurgie in Groningen wordt gesloten. Het kabinet heeft het plan om het centrum in het UMCG te sluiten, maar de voorstanders van het hartcentrum zullen het rapport als een steuntje in de rug voelen.
In het ziekenhuis voelt men zich gewaardeerd door de NZa, de regionale politiek is het eens met het rapport en ouders hopen dat dit vooral een voorbode is voor definitief goed nieuws.

'Dit wisten we'

De conclusie van de NZa, dat bij een eventuele sluiting de acute zorg in Noord-Nederland in gevaar komt, klinkt Debbie Schilstra-Schaafsma uit Zuidlaren bekend in de oren. Haar zoontje Sem werd negen jaar geleden geboren in het UMCG en is nog altijd afhankelijk van hartzorg in Groningen. "Ik ben blij dat wij het voor elkaar hebben gekregen dat dit onderzoek is uitgevoerd. We wisten al vanuit het ziekenhuis dat het veel teweegbrengt voor andere afdelingen als de hartafdeling van het UMCG sluit. Maar als je de gevolgen nu zo op papier ziet, dan ben ik mij daar nog meer van bewust."
Nu zijn alle ogen gericht op minister Kuipers van Volksgezondheid. Hij gaat volgend jaar dus besluiten of Groningen definitief openblijft. En dus blijven ouders hopen op een goede afloop.
"Er is nog geen toezegging gedaan dat het in Groningen blijft", zegt Ilona Meijers uit Eursinge, moeder van 'hartekindje' Jort. "Het is een eerste stap. Het is mooi dat dit er nu ligt. Dat is al heel wat. Maar wat er nu mee gaat gebeuren is nog maar de vraag. Dat zal de tijd moeten uitwijzen. Natuurlijk hopen wij nog steeds dat de hartzorg in Groningen blijft."
(Tekst gaat verder onder de video)
Blijft de afdeling kinderhartchirurgie UMCG toch open?
In het provinciehuis is men blij met dit rapport. "De NZa spreekt duidelijke taal", zegt commissaris van de koning Jetta Klijnsma. "Het advies is ook helemaal in lijn met wat wij als provincie, samen met de andere noordelijke provincies, aan het ministerie van VWS duidelijk hebben gemaakt. Namelijk dat het gekozen scenario - gespecialiseerde hartzorg voor kinderen weghalen uit het UMC Groningen en Leiden UMC - de meest riskante keuze is voor de toegankelijkheid van gespecialiseerde zorg in Nederland."

Verbondenheid

Dat is ook wat er binnen de ziekenhuismuren in Groningen wordt gezegd. "Ik ben er blij mee is dat gezien is dat de zorg die we hier leveren in Groningen, enorme verbondenheid heeft met andere vormen van zorg voor de hele regio." Dat blijft Eduard Verhagen, kinderarts bij het UMCG benadrukken. "De positie van het UMCG is bijzonder, omdat we de enige kinder-ic zijn in de regio. We hebben een grote verantwoordelijkheid voor vier provincies om te zorgen dat acute zorg geborgd is."
De post in Groningen dekt niet alleen de zorg voor de provincie Groningen zelf, maar ook voor Drenthe, Friesland en Overijssel.

Compleet team

Voor het ziekenhuis in Groningen is het belangrijk dat het complete plaatje aangeboden blijft. "Wat belangrijk is om te beseffen is dat het hartzorg-team ook ingezet wordt bij andere vormen van zorg", zegt Verhagen tegen de NOS.
Hij noemt een voorbeeld: "Als een acuut ziek kind uit Friesland wordt getransporteerd naar de kinder-ic in Groningen, moet dat kind kunnen rekenen op alle disciplines die nodig zijn om het te redden. Een deel van die disciplines zit in het hartteam. Haal je dat team weg, dan kunnen we een aantal dingen niet meer geven aan de kinderen die dat nodig hebben. Dat is gevaarlijk."
In Groningen gaat het dan bijvoorbeeld om operaties aan het hart of de longen. "Als je nu ervoor kiest om die zorg ergens ander te doen, dan benadeel je de kinderen waarvoor al een keuze gemaakt is voor Groningen. En de nadelen moeten echt afgewogen worden ten opzichte van de voordelen. De NZa geeft dat haarfijn aan in het rapport, de impact is te groot op dit moment."
(Tekst gaat verder onder de foto)
Actie afgelopen februari op de ziekenhuismuren in Groningen
Actie afgelopen februari op de ziekenhuismuren in Groningen © ANP / Hollandse Hoogte / ProNews

Reisafstand

Het kabinet is van plan om de kinderhartzorg onder te brengen in Utrecht en Rotterdam. Nu bieden Leiden en dus Groningen dat ook nog aan. Volgens de Groningse kinderarts is het geen doen om vanuit dit gedeelte van het land, naar Utrecht en Rotterdam te reizen.
"Als je alle tijd zou hebben, zou je naar een ander deel van het land kunnen gaan. Maar dit gaat om acute zorg, dus helaas is het zo dat elke minuut telt. Dat betekent dat je in het noorden écht zo'n voorziening moet hebben die per direct beschikbaar is, 24 uur per dag." Ook de Drentse commissaris van de koning Klijnsma zegt dat patiënten "in de noordelijke provincies bij spoedsituaties risico's lopen als de hartspecialisatie hier verloren gaat".

Hoe nu verder?

Ondanks de kraakheldere adviezen in dit rapport, is nog niets zeker. Minister Kuipers zegt dat hij begin volgend jaar besluit of hij het centrum in Groningen openhoudt, of toch laat sluiten. Deze maand wil hij nog in gesprek met patiënten, de zorg en allerlei andere betrokkenen.
"De NZa adviseert minister Kuipers om een pas op de plaats te maken", leest Klijnsma in het rapport. "Ik sluit me op basis van hun argumenten, die verrassend veel overeenkomsten vertonen met wat wij te berde hebben gebracht, van harte bij dat oordeel aan."
Ook als het aan kinderarts Verhagen ligt, is het rapport een voorbode op goed nieuws voor het UMCG. "Concentratie kan wel, maar spreiding is heel erg belangrijk. Dat kun je bereiken door te zeggen: 'Misschien een centrum in het noorden en het zuiden'. Of misschien moet je overwegen om drie centra te doen. Maar ik denk dat Groningen behoort tot iedere keus, daar wil ik duidelijk over zijn."
Debbie Schilstra-Schaafsma wil nog niet vooruitlopen op de keuze van Kuipers. "De minister en de ziekenhuizen moeten nu eerst met een goed plan komen. Ik ben dan ook voorzichtig optimistisch, maar ik moet het wel eerst zien en dan geloven. Ik zou het dom vinden als de minister niets met dit rapport zou doen. Voor nu kunnen we eerst even ademhalen. Het belangrijkste is dat de patiënt centraal blijft staan."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.