Kabinet moet in voorjaar afspraken met regio maken over Nedersaksenlijn

Zowel de afspraken met de regio als de 'startbeslissing voor een MIRT-verkenning' naar het nieuw aan te leggen deel van de Nedersaksenlijn tussen Emmen en Stadskanaal moet in het voorjaar worden vastgelegd in een nieuwe ronde met gesprekken over het Meerjarenprogramma Transport en Infrastructuur (MIRT). De Tweede Kamer heeft daarvoor een motie van Stieneke van der Graaf van de ChristenUnie aangenomen.

Volgens Van der Graaf is de Nedersaksenlijn tot nu toe enkel in het licht van het Deltaplan voor het Noorden en de Lelylijn onderzocht. De motie roept het kabinet ook op om een oplossing te bedenken voor de financiering van de resterende middelen voor de eerste fase van de Nedersaksenlijn (het tracé Veendam-Stadskanaal). Daar rijden nu alleen de treinen van museumspoorlijn STAR. Dat deel van de spoorlijn moet helemaal op de schop als er een gewone OV-verbinding moet komen.

De Drentse gedeputeerde van Verkeer en vervoer Nelleke Vedelaar is voorzichtig optimistisch en noemt het een 'mooie eerste aanzet voor een MIRT-onderzoek naar de spoorlijn'. Maar Vedelaar wil eerst donderdag afwachten, wanneer de Kamer stemt over amendementen op de kabinetsplannen. Dan is volgens haar het plaatje pas compleet.

Om het kabinet alsnog overstag te krijgen, probeerden de noordelijke bestuurders het kabinet en de Tweede Kamer te overtuigen. De regio wil de Nedersaksenlijn in fases aanleggen. Zij biedt het Rijk 63 miljoen euro aan voor de aanleg van de lijn, op voorwaarde dat Den Haag ook 63 miljoen euro bijlegt voor het ontbrekende stuk tussen Emmen en Veendam. In 2026 moet het stuk tussen Veendam en Stadskanaal worden heraangelegd, waarna zowel het openbaar vervoer als de museumtreinen van STAR er kan rijden.

Vóór 2030 moet het tracé Stadskanaal-Emmen worden aangelegd: deels op het voormalige tracé van de spoorlijn naar Ter Apel en vervolgens langs de N391 naar Emmen. Daar is al rekening gehouden met een toekomstige spoorlijn. Daarna zijn er nog vele miljoenen tot een miljard euro nodig om de rest te doen, waaronder spoorverdubbelingen en aanpassingen aan stations. Als het ontbrekende stuk er is, kunnen er in ieder geval treinen gaan rijden.

"In ruil daarvoor bouwen wij veertig- tot vijftigduizend nieuwe woningen langs de Nedersaksenlijn", beloofde Vedelaar bij het aanbieden van het bidbook Nedersaksenlijn onlangs aan de Tweede Kamer. Die woningen moeten vooral komen in de buurt van bestaande en nieuwe stations, waardoor mensen uit de Randstad in het Noorden en Oosten kunnen wonen en elders kunnen werken.

Behalve ChristenUnie-kamerlid Van der Graaf zijn Lisa van Ginneken (D66), Habtamu de Hoop (PvdA), Harry Van der Molen (CDA), Fahid Minhas (VVD), Nicki Pouw-Verweij (JA21) Chris Stoffer (SGP), Mahir Alkaya (SP), Caroline van der Plas (BBB) en Suzanne Kröger (GroenLinks) indieners van de motie over de Nedersaksenlijn.

De teleurstelling en frustratie was twee weken geleden groot op het provinciehuis in Assen: van de 7,5 miljard euro die het kabinet gaat uitgeven aan wegen - en vooral spoor - gaat bijna niks naar Drenthe. Geen geld om de spoorlijn Groningen-Assen-Randstad te versnellen, geen geld voor de Nedersaksenlijn en geen geld om de ergste problemen op het spoor tussen Meppel en Zwolle op te lossen. En voor de Lelylijn alleen geld voor verder onderzoek. "Ontluisterend en het frustreert dat hele gebieden in dit land minder meetellen dan andere gebieden", reageerde Vedelaar op het kabinetsbesluit.

De Tweede Kamer heeft ook een motie aangenomen van Mahir Alkaya (SP) en Habtamu de Hoop (PvdA) waarin het kabinet verzocht 'een groter deel van het investeringspakket voor toekomstige infrastructuur te reserveren voor het oplossen van knelpunten in bestaande ov-infrastructuur in de regio'. Of deze motie iets kan betekenen voor het oplossen van de problemen op het spoor in de flessenhals tussen Meppel en Zwolle is niet duidelijk.

Vedelaar zei eerder bij RTV Drenthe: "Gemiddeld staan negen uur per week de treinen stil door problemen op dit korte traject. Het is op te lossen met zeventig miljoen euro, waarvan we aan het kabinet ook al hebben aangeboden bijna de helft zelf bij elkaar te gaan zoeken in de regio. Dan betalen we nota bene mee aan rijksinfrastructuur."

Het kabinet koppelt tot nu toe het overgrote deel van de 7,5 miljard euro voor infrastructuur aan woningbouw. 400.000 en uiteindelijk 900.000 woningen moeten erbij komen om de grote huisvestingsproblemen van het land op te lossen. Die nieuwe woningen moeten bereikbaar zijn, vooral met het openbaar vervoer. Maar het grootste deel van die woningbouw komt in de Randstad. Drenthe heeft onlangs van het kabinet de kleinste woningbouwopgave gekregen: van 13.000 tot later 19.000 woningen.