Uit liefde voor de luchtvaart: Gerrit Boxem en zijn band met Vliegveld Hoogeveen

Boxem hoorde eens een mooi verhaal van een werknemer van deze fabriek. "Deze werknemer maakte een testvlucht met zijn helikopter, samen met de invlieger. Dat is de administrateur aan boord; hij moet alles opschrijven. Op grote hoogte zijn ze allerlei testen aan het doen en daar zo intens mee bezig dat ze dat hele vliegveld Hoogeveen niet terug kunnen vinden. Dat kwam ook door snelle winden op grote hoogte", vertelt hij.

Hij vervolgt: "Toen zijn ze naar een willekeurig dorpje gevlogen dat ze beneden zien liggen, en kijken daar op een ANWB-bord, waar ze zo dicht mogelijk langs vliegen. Daar worden ze ook niet wijzer van. Op de ene kant stond 'centrum' en op de andere kant 'station'. Op een gegeven moment zien ze de Enka-fabriek in Emmen liggen en vinden zo de weg terug. Zoiets komt nu niet meer voor."

Hoe is dat zo gekomen met Boxem, die sinds begin jaren 70 luchtvaartjournalist is? "Misschien wel al toen ik drie maanden oud was. Wij woonden in Meppel en daarboven was een laagvliegroute van de luchtmacht. In de zomer van 1950, mijn geboortejaar, was er weer een oefening. Alle jonge moeders bij ons in de buurt hadden een verschrikkelijke hekel aan die straaljagers, want hun kinderen waren net in hun middagslaapje en begonnen dan te huilen. Alleen Gerrit Boxem huilde niet. Mijn moeder zei: 'Als er een straaljager voorbijkwam, zat je te luisteren naar het geluid'. Ik denk dat op die leeftijd mijn liefde voor de luchtvaart ontstaan is."

Logisch dat Boxem als opgroeiende jongen maar één droom had: zelf piloot worden. Het liefst bij de luchtmacht. Maar dan krijgt Boxem slecht nieuws. "Je gaat naar de schoolarts. Die zegt: je moet een bril op. En dan spat die droom uit elkaar. Dat vond ik heel erg. Bij de zweefvliegclub kon je subsidie krijgen als je bij de luchtmacht wilde. Maar met bril kreeg je die subsidie niet, en daardoor was het veel te duur voor mij. Dat vond ik nog het ergste, dat mijn kameraad wel bij de zweefvliegclub mocht en ik, vanwege de financiën, niet."

Dat vliegbrevet is er overigens nooit meer van gekomen, Boxem kent zichzelf: "Luchtvaartjournalist zijn en zelf vliegen bijt elkaar. Ik zou totaal ongeschikt zijn als vlieger, want dan moet je allerlei eigenschappen hebben zoals rustig blijven, niet in paniek raken, overzicht houden... Ik ben één brok emotie en kan geen afstand nemen van wat dan ook. Gelukkig heeft mijn zoon de eigenschappen van mijn vrouw geërfd en afgelopen zondag zijn vliegbrevet gehaald. Dus meevliegen kan altijd."

"De militaire luchtvaart heeft mij altijd het meest getrokken, het is iets met hoge snelheden en er zitten verhalen aan vast van vliegers. Romantiek is zeker een van de redenen waarom ik de luchtvaart interessant vind. Als je kijkt naar de jaren 30, 40 en 50, wat er toen allemaal gebeurde... De eerste vluchten naar Indië, en met elkaar avonturen beleven tijdens die dagenlange vluchten naar Azië, ja, fantastisch..."

Zijn die verhalen ook te vinden over Vliegveld Hoogeveen? "Ik had vroeger nooit gedacht dat ik een boek kon schrijven over Vliegveld Hoogeveen. Ik vond het maar een beetje saai. Steeg er een Cessna op en even later landde die weer, wat kun je daar nu over zeggen? Maar hoe meer je je erin verdiept, hoe meer verhalen er naar boven komen."

Het Vliegveld Hoogeveen heeft in 2019 55 jaar op de teller staan. De geschiedenis van die afgelopen halve eeuw zijn dus nu op schrift gesteld door Boxem. "Er staat ook een hoofdstukje ongevallen in, daar ontkom je niet aan. Gelukkig is Hoogeveen vergeleken met andere vliegvelden altijd een veilig vliegveld geweest."

Eén keer ging het heel erg mis. "Een Cessna wilde gaan landen, met vier personen aan boord, die man kwam van de verkeerde kant aanvliegen. In wezen was er niks aan de hand, hij had zo kunnen landen. Maar toen de havenmeester hem er op wees, gaf hij in paniek gas en wilde hij ronddraaien. Hij had zijn flaps verkeerd staan waardoor hij afgleed, zoals we dat noemen, en met een klap op een weggetje naast het vliegveld terechtkwam. Die mensen hadden het nog kunnen overleven. Maar toen iemand anders de deur wilde openen, een buitenstaander, ging die niet open en op datzelfde moment vloog het toestel in brand en zijn die vier mensen omgekomen. Dat is het ernstigste ongeluk dat is gebeurd."

Vandaag de dag speelt de historische luchtvaart een belangrijke rol in Hoogeveen, stelt Boxem. "Het vliegveld staat bekend om de prachtig historische, goed onderhouden vliegtuigen die we hebben. Het is heel belangrijk om vliegend erfgoed te behouden. Dat hebben ze in Nederland gelukkig wel steeds meer door, hoewel er af en toe een mooi vliegtuig naar het buitenland vertrekt, zoals de Catalina een tijdje geleden. Op dit moment hebben we in Hoogeveen een wereldtopper, de Fokker D-21, een replica. De familie Van Egmond is nu bezig om die in elkaar te zetten. Als die gaat vliegen in 2020, dan is dat echt wereldnieuws."

Het hele gesprek met Gerrit Boxem is zondagmiddag 15 september te horen in Drenthe Toen op Radio Drenthe, tussen 14.00 uur en 16.00 uur. Daarna kun je de uitzending terugluisteren via uitzending gemist en de podcast. Wij mogen een exemplaar van '55 jaar Vliegveld Hoogeveen' weggeven. Wil je ook kans maken? Ga dan naar onze Facebookpagina.