Taboe rondom stilgeboorte doorbreken: 'Ik vind het fijn als mensen zijn naam noemen'

Zondag is het WereldLichtjesDag. Een dag waarop wereldwijd mensen bij elkaar komen om overleden kinderen te herdenken. Het is een dag om nabestaanden te laten voelen dat zij niet alleen zijn met hun verdriet. Toch blijkt het praten over stilgeboorte, een miskraam of een kindje dat op latere leeftijd is overleden niet makkelijk. Het onderwerp moet volgens Marjon uit de taboesfeer.

Marjon voelt zich gelukkig tijdens haar zwangerschap. "Als ik nu mensen hoor praten die zwanger zijn, dan denk ik terug aan de tijd dat ik zwanger was en dan voel ik weer hoe gelukkig ik was. Boet was een drukke baby. Hij was veel aan het schoppen en hij lag in een stuitligging. Op een gegeven moment had ik gekneusde ribben, zo actief was hij."

Twee dagen voor de uitgerekende datum gaat het mis. "Het hartje van Boet klopte niet meer. Toen moest ik bevallen van een levenloos kindje." De artsen weten niet precies wat er is gebeurd. "Uiteindelijk noemen ze het wiegendood in de buik."

Veel herinneringen aan die dagen heeft Marjon niet meer. Wat ze wel weet, is dat ze zich het liefst wilde verstoppen. "Laat het maar gewoon zitten waar het zit. Dan versteent het wel. Dat is absurd natuurlijk, want zo werkt het helemaal niet. Maar mijn eerste reactie was wegvluchten, verstoppen en niet meer tevoorschijn komen."

Voor Marjons gezondheid is het beter als ze zo snel mogelijk bevalt. En dus gaat ze de volgende dag met haar partner naar het ziekenhuis. "Je ziet wel op televisie dat vrouwen heel hard schreeuwen en huilen als ze bevallen. Ik had met mezelf afgesproken; de baby gaat niet huilen, dus ik maak ook geen piep. Je gaat allerlei rare afspraken met jezelf maken. Dus het was een stille bevalling."

"Ik wist niet precies hoe Boet eruit zou zien. Misschien zag hij er wel heel gek uit of was hij misvormd. Toen hij er eenmaal uit was had de verpleegkundige hem in haar handen en vroeg ze of ik hem wilde vasthouden. Natuurlijk wilde ik dat." Zodra Marjon Boet in haar armen heeft, is ze op slag verliefd. "Je weet dat het baby'tje niet leeft, maar ik ging toch eerst zijn vingers en tenen tellen. Volgens mij vroeg ik ook aan de verpleegkundige of alles goed was met Boet. Heel gek. Het is een beetje een schizofrene situatie. Aan de ene kant ben je heel verdrietig dat hij niet leeft. Aan de andere kant geeft moeder natuur je gelijk het instinct, dat je heel erg trots en blij bent. Het was liefde op het eerste gezicht. Er waren echt momenten waarop ik helemaal niet bezig was met dat hij niet leefde. Ik dacht alleen maar aan hoe mooi ik hem vond. Ik wilde hem aankleden, vasthouden en aan iedereen laten zien. Ik was echt zo verschrikkelijk trots."

Boet gaat na de geboorte met Marjon en haar partner mee naar huis. Daar komt hij in zijn wiegje te liggen. In die week kan Marjon afscheid nemen van haar zoon. "In eerste instantie wilde ik hem steeds vasthouden, maar na een tijdje voelt het onnatuurlijk om een koud baby'tje vast te houden. Op een gegeven moment dacht ik ook; het moet maar voorbij zijn. Ik kan het toch niet langer rekken."

De eerste anderhalf jaar na de geboorte is Marjon, zoals ze het zelf zegt, 'compleet van de wereld'. In het begin is er veel aandacht en ruimte voor de situatie in haar omgeving. "Ik had het geluk dat er mensen zijn met wie ik het er goed over kon hebben. Op een gegeven moment zijn er mensen die zeggen dat je verder moet met je leven. Dat je het een plaatsje moet geven. Ik begrijp dat. Mensen kunnen het zich niet voorstellen. Gelukkig maar dat mensen het zich niet kunnen voorstellen."

Marjon vindt steun bij Desirée van Nieuwenhoven. Zij verloor in 2006 en 2007 haar zoontjes Tom en Tim en schreef daar het boek Stilgeboren over. "Ten eerste wilde ik mijn eigen verhaal op papier zetten zodat, als ik tachtig ben, alles rondom Tom en Tim er nog is. Dat ik niet alle details kwijt ben. Ten tweede merk ik dat heel veel mensen die dit meemaken stil verdriet hebben. Ze missen de herkenning en erkenning. Ik hoop dat mijn boek troost en ondersteuning geeft."

Dat gaf het Marjon in ieder geval wel. "Desirée heeft hetzelfde meegemaakt. Zij herkent het. Die erkenning krijgen is heel fijn. Het was denk ik beter voor mij geweest als ik Desirée in een eerder stadium van mijn rouw had leren kennen. Je kan je voorstellen dat ik weleens de vraag krijg of ik kinderen heb. Dat is een heel normale vraag, maar wat zeg je daar dan op in welke situatie? Als je bijvoorbeeld in een sollicitatiegesprek zit, dan was ik eerder geneigd om te zeggen dat ik geen kinderen heb. Nu zeg ik steeds vaker dat ik wel moeder ben geworden, maar dat de baby stil is geboren. Je moet die erkenning ook afdwingen."

Vragen wat de ander nodig heeft en of je iets kan doen, zijn volgens Desirée de beste vragen die je kan stellen aan ouders die hun kindje hebben verloren. "Dan geeft degene die dit overkomen is wel aan; ik wil graag een luisterend oor of ik wil graag een knuffel. Veel meer is er ook niet nodig, want wat moet je ook zeggen? Dat het erg is? Ja, dat weten wij ook wel, want het is ook erg." En volgens Desirée willen ouders er ook niet continue over praten. "Dat doen ouders die levende kinderen hebben toch ook niet? Die hebben het ook niet alleen maar over hun kinderen. Dus ouders van een stilgeboren kindje hebben die behoefte ook niet. Alleen ze willen wel de erkenning en blijven voelen dat hun kindjes er zijn. Erover praten is veel beter dan het maar wegstoppen."

"En", vult Marjon aan, "je kan dezelfde vragen aan mij stellen, die je ook stelt aan ouders die een levend kindje hebben. Hoe heet hij of zij? Maar je kan ook vragen wat er is gebeurd. Ik vind het ook heel fijn als mensen zijn naam nog noemen. Ik krijg ook van een paar trouwe vrienden en familieleden elk jaar op zijn geboortedag berichtjes. Dus mensen denken nog wel aan hem."

Het rouwen blijft volgens Marjon en Desirée, maar de rouw wordt wel anders. "Ik mis ze nog steeds, maar de scherpe kantjes zijn ervan af. Je leert ermee leven. Dat is wat je doet", legt Desirée uit. "Of je nou de zorgplicht hebt of niet", zegt Marjon. "Moeder word je, ben je en dat blijf je."