Onderzoek Lelylijn van start, Noorden wacht op uitwerking rest van het Deltaplan

Het onderzoek naar de Lelylijn tussen Groningen en de Randstad is vandaag officieel van start gegaan
Het onderzoek naar de Lelylijn tussen Groningen en de Randstad is vandaag officieel van start gegaan © RTV Drenthe
"De trein is in beweging. Ik ga ervan uit dat hij niet meer stopt." Commissaris van de Koning in Groningen en voorzitter van het Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN) René Paas neemt zijn moment vanmiddag in Meppel.
Het onderzoek naar de Lelylijn tussen Groningen en de Randstad is vandaag officieel van start gegaan. Noordelijke bestuurders en staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat hebben in Meppel afspraken gemaakt wat ze allemaal gaan onderzoeken over de nieuwe snelle spoorverbinding in relatie tot het Deltaplan van het Noorden.

Breed onderzoek naar effecten

In het onderzoek moeten alle denkbare varianten voor de Lelylijn worden meegenomen. Hierbij zijn effecten voor de brede welvaart, de bijdrage aan de landelijke woonopgave en de economische structuur van het noorden van Nederland belangrijke criteria. En dat is nou precies waar de drie noordelijke provincies en Flevoland sinds het lanceren van hun Deltaplan steeds op hameren.
Uit de mond van de staatssecretaris Heijnen klinkt na het eerste officiële bestuurlijk overleg over het Deltaplan: "Het Deltaplan voor het Noorden biedt kansen voor heel Nederland." Je ziet Paas denken: zo, het is in Den Haag doorgedrongen.

Wat zijn de Lelylijn en het Deltaplan voor het Noorden?

De Lelylijn is de nieuwe spoorlijn van de Randstad naar Groningen, die door Flevoland en Friesland kruist. Daarop moet een snelle trein gaan rijden die onderweg alleen in een paar grotere plaatsen stopt, zoals Drachten en Lelystad.
In een later stadium moet de verbinding naar Duitsland en Scandinavië worden doorgetrokken. En die spoorlijn maakt deel uit van het grotere Deltaplan voor het Noorden.
Het Deltaplan voor het Noorden is het plan dat de noordelijke provincies met Flevoland hebben bedacht om 330.000 woningen te bouwen (230.000 extra, waarvan zo'n 45.000 in Drenthe) voor onder andere mensen uit de Randstad. In ruil hiervoor worden drie spoorverbindingen aangelegd: de Lelylijn, de Nedersaksenlijn van Groningen over Emmen naar Twente en sneller rijden op bestaand spoor tussen het noorden en de Randstad. Het Noorden en Flevoland hebben dat als een 'deal' aan het kabinet aangeboden.
"In het onderzoek dat nu wordt gestart kijken we hoe economie, woningbouw en een betere bereikbaarheid elkaar kunnen versterken", aldus René Paas. Volgens staatssecretaris Heijnen is het een 'goede week voor de Lelylijn'. "Met de afspraken van vandaag zetten we samen met de regio weer een goede stap in de uitwerking van het Deltaplan voor het Noorden. De Lelylijn komt op stoom. Sinds maandag staat die letterlijk op de kaart in Europa", aldus de staatssecretaris.
Heijnen doelt op de Europese TEN-T-status voor de spoorlijn. Hoor je bij het Europese TEN-T-netwerk, dan is het een belangrijke spoorverbinding en dan is de kans groot dat de EU er ook geld in wil steken. Maar Heijnen is nog niet tevreden, want de TEN-T kent verschillende categorieën. Heijnen, maar ook de noordelijke bestuurders, willen dat de Lelylijn in het rijtje van de belangrijkste verbindingen van de EU komt en daarmee de hoogste status krijgt.
Interview met Vivianne Heijnen, staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat

Wat heeft Drenthe aan de Lelylijn?

Daarover verschillen de meningen. Maar over een ding is iedereen het wel eens: grote delen van Drenthe hebben niets aan de Lelylijn. Maar Noord-Drenthe, de regio vanaf Assen tot Groningen, kan op deze manier juist wel een snelle verbinding met de Randstad krijgen.
Met de trein vanaf Assen en een goede overstap in Groningen. Of vanuit Roden met een snelle busverbinding naar het mogelijk nieuwe treinstation in Drachten. Vanaf die plekken is het dan nog maar een uur tot Amsterdam over de Lelylijn. Paas is er van overtuigd dat de Lelylijn ook voor Drenthe van belang is.
De Lelylijn biedt ook Drenthe een snelle verbinding met de Randstad

Maar Drenthe heeft toch meer aan de Nedersaksenlijn en sneller rijden op bestaand spoor?

Voor deze twee andere spoorverbindingen trok het kabinet recentelijk juist niet de portemonnee. Tot grote frustratie van politiek Drenthe, want van de 7,5 miljard euro die het kabinet gaat uitgeven aan wegen - en vooral spoor - gaat bijna niks naar Drenthe. Geen geld om de spoorlijn Groningen-Assen-Randstad te versnellen, geen geld voor de Nedersaksenlijn en geen geld om de ergste problemen op het spoor tussen Meppel en Zwolle op te lossen.
De Tweede Kamer is deze week bezig om reparatiewerk te verrichten op de kabinetskeuzes, zodat in 2023 harde afspraken gemaakt gaan worden met het Noorden, onder andere over de Nedersaksenlijn. Ook het oplossen van de flessenhals op het spoor tussen Meppel en Zwolle wordt besproken. Hier moeten alle treinen van en naar het noorden langs. Een aanrijding of een storing en het hele treinverkeer van en naar het noorden ligt plat. Daarnaast moet er een groter station in Meppel komen met een extra perron voor meer intercity's van en naar Meppel.
Het is geen geheim dat staatssecretaris Heijnen persoonlijk de Nedersaksenlijn wel een sympathiek plan vindt. Tussen de regels door zegt ze dat je bij het Deltaplan voor het Noorden niet alleen naar de Lelylijn moet kijken.
Voorzitter van het Samenwerkingsverband Noord Nederland Paas is blij met de ontwikkelingen rondom de Lelylijn

Wat is de Nedersaksenlijn?

De Nedersaksenlijn is een beoogde spoorverbinding van Groningen die via Emmen, Coevorden, Hengelo en Enschede aansluit op het Duitse spoornet. Grotendeels ligt de lijn er al, maar er rijden nu louter regionale stoptreindiensten, terwijl het stuk tussen Emmen en Stadskanaal ontbreekt.
De verbinding kan ontstaan door de aanleg van een nieuwe spoorlijn van Emmen naar Musselkanaal en door het geschikt maken van de STAR-museumspoorlijn voor regulier personenverkeer tussen Musselkanaal en Veendam. Daarnaast moeten er aanpassingen aan het spoor komen tussen Almelo en Emmen en tussen Groningen en Veendam, die geraamd zijn op een miljard euro.
De provincie Drenthe heeft het voortouw genomen bij het maken van het bidbook Nedersaksenlijn. Dat is samen met de provincies Groningen en Overijssel en de gemeenten Veendam, Stadskanaal, Westerwolde, Hardenberg, Twenterand, Borger-Odoorn, Emmen en Coevorden en de stichting Nedersaksenlijn gedaan.

Terug naar het Lelylijn-onderzoek

Topambtenaar Stijn Lechner van het ministerie van Infrastructuur is aangesteld als projectdirecteur voor het onderzoek naar de Lelylijn. Hij moet onderzoeken of en hoe economie, woningbouw en een betere bereikbaarheid elkaar kunnen versterken via de Lelylijn. Dat gaat gebeuren in een MIRT-onderzoek (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport).
Het onderzoek en een go/no-go beslissing voor een uitgebreide MIRT-verkenning naar de Lelylijn moet in het najaar van 2024 afgerond zijn.

Project van de lange adem

De Groningse Commissaris van de Koning en SNN-voorzitter René Paas realiseert zich: "Dit zijn projecten van de lange adem. Ik hoop ooit met mijn 65+-kortingskaart gebruik te kunnen maken van de Lelylijn."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.