Oude tuinbouwschool weer in bezit van Maatschappij van Weldadigheid

De oude tuinbouwschool ligt verstopt achter de coniferen
De oude tuinbouwschool ligt verstopt achter de coniferen © RTV Drenthe / Josien Feitsma
Na vijftig jaar heeft de Maatschappij van Weldadigheid weer toegang tot een oud en bekend monument in Frederiksoord. In het pand zat tot voor kort het klokkenmuseum, dat vroeger bussen vol toeristen trok. Toch zullen de meesten het pand kennen als de eerste en oudste tuinbouwschool van Nederland.
"Het gebouw heeft een hele prominente plek hier in dit gebied", zegt Minne Wiersma, directeur van de Maatschappij van Weldadigheid. De organisatie richt zich tegenwoordig op behoud van erfgoed in het gebied. "We zijn blij dat we dit weer terug hebben verkregen."
Het was Majoor van Swieten die in 1884 ter nagedachtenis van zijn overleden zoon een groot geldbedrag aan de Maatschappij van Weldadigheid doneerde. Zijn doel? Een modelhoeve oprichten met een plek voor ambachten en waar jongens opgeleid konden worden voor de tuin- en bosbouw.
Dat plan slaagde, maar werd in plaats van een modelhoeve een tuinbouwschool. In 1888 liet de Maatschappij van Weldadigheid op het gebouw een extra verdieping plaatsen met een bestuurskamer voor de commissarissen van de Maatschappij van Weldadigheid. Wiersma: "Hier zijn natuurlijk steeds de besluiten genomen over gezinnen, moesten ze verhuizen? Wat ging goed en wat ging minder goed in de maatschappij? Hoe konden ze het verder ontwikkelen? Zo zit ik mij dat zo voor te stellen."

Onderwijs

"Onderwijs is bij de Maatschappij van Weldadigheid altijd erg belangrijk geweest. Vanaf de oprichting van de Maatschappij van Weldadigheid in 1818 was het al zo dat kinderen naar school moesten", vertelt Wiersma over de begintijd van de Koloniën van Weldadigheid. "En later werd er ook nagedacht over de Maatschappij die ook vaklieden wilde opleiden."
Toen het voorstel van majoor van Swieten kwam, werd daar dan ook ruchtbaarheid aan gegeven. De school startte klein en voor negen leerlingen, maar groeide steeds verder uit tot een volwaardige opleiding.
De takken zijn aan de buitenkant over de ramen heengegroeid
De takken zijn aan de buitenkant over de ramen heengegroeid © RTV Drenthe / Josien Feitsma

Verstopt achter de coniferen

Achter de hoge coniferen langs de Majoor van Swietenlaan staat het pand na al die jaren nog verstopt. Het hoge plafond en de versierde gevel verraden dat het er al even staat. Net als dat de scheuren in de muren, met plantenwortels volgroeide ramen en het geelverkleurde behang vertellen dat aan onderhoud weinig is gedaan.
De Maatschappij van Weldadigheid staat dan aan restauratie ook nog heel wat te wachten. "Als je het in geld uitdrukt dan hadden we hier gelijk aan voorbij moeten lopen", grapt Wiersma. Tegelijkertijd maakt volgens Wiersma de historie die het pand tekent, het waardevol en uniek. Zeker ook met het oog op de Unescostatus die het gebied vorig jaar ontving.

Duizend ideeën

Wat wil de maatschappij met het pand gaan doen? Wiersma wil daar nog niet te veel op ingaan. "Er zijn duizend ideeën, maar daar moeten alle partijen het eerst over eens zijn." Eerst staat het pand een miljoenenreparatie te wachten, ondertussen wordt naar de opties een onderzoek gedaan. "Maar het mag duidelijk zijn dat hier ook weer iets terugkomt wat recht doet aan de bijzondere geschiedenis van dit gebied."
Marijke Lubberts bezoekt de oude tuinbouwschool in Frederiksoord
Marijke Lubberts bezoekt de oude tuinbouwschool in Frederiksoord © RTV Drenthe / Josien Feitsma

Wat is er nog van over?

Oud-leerling Marijke Lubberts was het vroegere buurmeisje van de eerste tuinbouwschool. Haar vader was leraar fruitteelt en beheerde de fruitbomen, het fruit in de kassen en de pruimenlanen. Lubberts kende de school en de tuinen op haar duimpje. Nu het pand weer toegankelijk is komt ze langs om herinneringen op te halen. "Hier zat de secretaresse", legt ze uit terwijl ze wijst naar de balie bij de ingang van de school.
Toch is het vooral de kelder waar Lubberts nieuwsgierig naar is. "Die moet hier ergens gestaan hebben", vertelt ze terwijl ze met oude foto's en een plattegrond door de tuin struint. In de kelder verzamelde haar vader het fruit. Als Lubberts langskwam kreeg ze altijd een appeltje mee. "Ik denk dat ik die geur en die smaak meteen weer zou kunnen proeven", zegt ze terwijl ze de kelder zoekt.
Haar vader rook dan ook altijd naar fruit. De herinneringen noemt Lubberts dubbel. "Omdat het zo verschrikkelijk verwaarloosd is. Dat vind ik echt heel jammer en ik ben blij dat mijn vader dat allemaal niet heeft meegemaakt. Aan de andere kant is het ook een fijne plek omdat ik hier veel met mijn broertjes en zusjes gespeeld heb. We hadden de hele tuin om in te spelen."
Bekijk in de video wat Lubberts nog terugvindt van de tuin.
Oude tuinbouwschool weer in bezit van de Maatschappij van Weldadigheid

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.