Zuidlaardermarkt: landbouwbeurs, borrels en dik boter op je krentenbrood

"De aanvoer van paarden was teruggelopen door mechanisatie. In de jaarbeurs in Utrecht kon men al de nieuwste snufjes zien. Dat wilden ze in Zuidlaren ook. Op die eerste beurs waren tractoren, ploegen, grasschudders en maaiers en later ook een combine te bewonderen. De eerste vaste tent werd door Prins Bernard geopend", vertelt Sineke Matthijssen-Hogen Esch. Ze groeide op middenin Zuidlaren. "Ikzelf herinner me nog een luchtballon op het beursterrein, met daarin de ballonvaarders: het echtpaar Boesman! Voor de boeren in Zuidlaren en wijde omgeving was die beurs machtig interessant, ze hoefden niet meer met de trein naar Utrecht."

"We woonden aan de Kerkbrink, in het centrum. Ik heb er mijn jeugd doorgebracht; ik ging er naar school. Zuidlaren was een gezellig dorp met allerlei toeristen. Ik had er heerlijke vakanties in de zomer. Tennissen, zeilen, altijd in het zwembad... Vader was er veearts tussen 1936 en 1951. Dag en nacht stond hij klaar. Het was in die jaren erg zwaar. Verafgelegen boerderijen waren in herfst- en winterperiode moeilijk te bereiken via modderige zandwegen omdat er nog geen ruilverkaveling had plaatsgevonden. Als het met de auto niet lukte ging hij op de motor. De meeste boeren hadden geen telefoon en gingen naar het dichtstbijzijnde café om de veearts te bellen. Je moest als veearts begrip hebben voor de soms belabberde omstandigheden op de boerderij. En je moest héél sociaal zijn."

Matthijssen-Hogen Esch vertelt verder: "Ik was in die tijd een kleuter, maar ken de verhalen van mijn moeder. We hadden hulp thuis, een inwonende assistent in het achterhuis boven en een inwonende dienstbode. Thuis hadden we ook dieren, een hond, later een poes en vader deed aan de duivensport. In Café Abels, vroeger het Blauwe Paard, vond het inkorven plaats in de grote schuur. We hadden ook een paard, dat stond op de modelboerderij in Schipborg, door de week werd 'ie voor de ploeg geplaatst, want hij mocht niet lui worden. Na de Tweede Wereldoorlog richtte vader al in juli 1945 met enkele Zuidlaarders de Laarwoudruiters op. Na de Tweede Wereldoorlog waren er nog niet zoveel paarden, veel waren door de Duitsers gevorderd. Na een of twee jaar kwamen er weer meer paarden. De meeste boeren hadden gewoon een paard voor de wipkar of voor de ploeg."

Die landbouwbeurs toonde dus alle noviteiten voor de boer. Maar waar men sinds jaar en dag natuurlijk echt op afkwam, op die derde dinsdag in oktober, was de Zuidlaardermarkt. "Voor mij als kind het hoogtepunt van het jaar. Je leefde daar echt naar toe, ik herinner me de opbouw van de kermis en de bedrijvigheid in het dorp. De gemeente die druk bezig was met strepen zetten op de weg, het toewijzen van de marktkramen, aanvoerplaatsen die werden ingericht en de rijkspolitie die de aanvoer in goede banen moest leiden. De kermis-exploitanten begonnen een week van tevoren met de opbouw van de kermis en voor één dag werd een busstation aangelegd. Ook de winkeliers, bakkers, slagers en groenteboeren, hadden het heel erg druk. En de café's en restaurants moesten veel eten en drinken inkopen."

"De dikke dame zag ik daar, er was een autoscooter en een steile wand met motoren en de kop-van-jut. En het allermooiste was de cakewalk. De kermis begon meestal pas op zaterdag. De woensdag was de uitgaansdag voor de Zuidlaarders. En voor velen de manier om je man of vrouw tegen het lijf te lopen. De koppelavond was de avond voor de Zuidlaardermarkt. Dan maakte je de keuze met wie je naar de Zuidlaardermarkt wilde gaan. Maar ook op de dag van de Zuidlaardermarkt leerden jongelui elkaar kennen en werden later huwelijken gesloten. Vroeger was er niet zoveel te doen als nu. Mensen kwamen van heinde en verre en op de Zuidlaardermarkt ontmoette je elkaar. Gezellig samen een borrel drinken, snert eten..."

Ook de Zuidlaarders zelf bereidden zich voor, op de gasten die ze ontvingen. "Dat gebeurt nu nog steeds, de Zuidlaarders krijgen op die dag het bezoek van ver, want iedereen wil wat 'ie in z'n jeugd leuk vond nog eens meemaken. Bij ons thuis kwam ook altijd bezoek. En moeder bereidde zich goed voor op de gasten met een uitgebreide koffietafel. Er was groentensoep met balletjes, plakken Zuidlaarderbol met lekker veel boter en een snee roggestoet met plakken rollade en daarbij tafelzuur en mosterd. De verse koffie kwam uit de kraantjespot en voor de liefhebbers waren er druiven of een banaan na. "

Het hele gesprek met Sineke Matthijssen-Hogen Esch is zondagmiddag 6 oktober (en 13 oktober) te horen in het Radio Drenthe-programma Drenthe Toen, van 14.00-16.00 uur. Daarna is het terug te luisteren via uitzending gemist en de podcast.