'Duisternisbewaker' wil mensen bewust maken van belang van duisternis

Het sterrenstelsel Orion
Het sterrenstelsel Orion © Nynke Kiewiet
Duisternis is een 'oerkwaliteit' van leven en van belang voor mens en natuur, zo stellen onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen. Daarom houden zij in de periode van 14 tot 24 januari en 11 tot 21 februari sterrentellingen. Daarmee willen de onderzoekers achterhalen welke gebieden in Nederland het minst worden 'vervuild' door licht.
"Wij willen dat mensen bewust worden van duisternis", zegt Theo Jurriens, sterrenkundige bij de Groningse universiteit. "Duisternis bepaalt namelijk wanneer wij slapen en opstaan." Lichtvervuiling kan als gevolg hebben dat het slaapritme van mensen verstoord raakt en dit kan veel last veroorzaken voor mens en, met name, de natuur.

Minder slaap

"Als ik last heb van een lantaarnpaal, dan kan ik nog een rolluik naar beneden doen, maar een koolmees of vleermuis hebben die mogelijkheid niet", vertelt Jurriens. Maar ook mensen kunnen hinder ondervinden van lichtvervuiling. Wanneer het slaapritme beïnvloed wordt door licht, leidt dit vaak tot minder slaap. "Een veel gebruikt voorbeeld is het gebruik van een tablet of telefoon door jonge kinderen voordat ze gaan slapen. Dit is funest, want het lichaam krijgt een signaal dat het wil gaan slapen, maar dit wordt negatief beïnvloed door het licht van de tablet of telefoon", aldus Jurriens.
De 'duisternisbewaker' van de RUG roept daarom mensen op om mee te doen aan de sterrentelling. "Door te tellen kunnen wij de lichtvervuiling in Nederland meten." En volgens Jurriens hoef je geen expert te zijn om mee te doen aan de telling. Bovendien zijn bepaalde gebieden in Drenthe erg geschikt, vanwege het weinige licht. "Het Dwingelderveld en de grens met Friesland hebben weinig hinder van lichtvervuiling. In de regio Emmen is de vervuiling het grootst, vanwege de vele kassen in dat gebied."

Sterren tellen in Orion

"De randvoorwaarde om mee te doen aan de telling, is dat je het sterrenbeeld Orion kunt vinden", zegt Jurriens. "Vervolgens is het belangrijk om eerst een kwartier in het donker te staan, zodat de ogen kunnen wennen aan het licht."
Daarna is het de bedoeling dat de deelnemers de sterren gaan tellen die ze in het sterrenbeeld Orion zien en dit terugkoppelen aan de onderzoekers van de RUG. Hoe meer sterren er worden geteld, hoe minder lichtvervuiling er in dat gebied is. "Met deze meetactie hopen we mensen bewust te maken van de urgentie om de donkerte te beschermen", aldus Jurriens.
Ook vorig jaar organiseerde de RUG al een sterrenstelling.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.