Lijst met 191 oorlogsgevangenen duikt op bij Drents Archief

Lijsten Geerts
De lijsten met namen en andere archiefstukken van het Huis van Bewaring © Drents Archief
Wie zaten in de vrijwel laatste periode van de Tweede Wereldoorlog gevangen in het Huis van Bewaring in Assen? Het Drents Archief hoopt dat beter in beeld te krijgen dankzij waardevolle archiefstukken die het deze week overhandigd kreeg van familie van oud-gevangenisbewaker Hendrik Geerts.
Deze Geerts speelde een belangrijke rol in het verzet van de Knokploeg Noord-Drenthe. De knokploeg bevrijdde op 11 december 1944 32 verzetsmensen die gevangen zaten in Assen. De mannen uit Assen en omgeving werden vastgehouden door de Duitse bezetter en zouden worden gefusilleerd. Geerts hielp de knokploeg aan informatie over de wisseling van de wacht in het Huis van Bewaring en dankzij hem kon de knokploeg de sleutel van de deur namaken.
Het echtpaar Geerts kwam deze week naar het Drents Archief met het stapeltje archiefstukken van hun (schoon)vader met daarbij onder meer een lijst met 191 namen van gevangenen die van november 1944 tot 8 februari 1945 in het Huis van Bewaring in Assen zaten.

'Enorm waardevol'

De lijst is voor het Drents Archief het bijzonderste stuk uit de overhandiging van de familie Geerts. "De lijst is enorm waardevol voor ons, omdat we nu meer details hebben over gevangenen in de periode", zegt Ferry Sieders van het archief. "We merken dat lijsten in die periode niet altijd goed zijn bijgehouden, de registratie was niet overal even goed, daardoor missen we heel veel namen."
"Heel treffend hadden we op de dag van ontvangst nog een vraag over iemand die eind 1944 gevangen had gezeten in Assen. We konden deze familie op dat moment niet aan gegevens helpen", vertelt Sieders van het Drents Archief. "Maar later op de dag kregen we dus de lijsten van de familie Geerts en daar stond dit familielid wel op. Dus ik heb gelijk nog die middag de familie gebeld met het goede nieuws."

Stukken gevonden na het overlijden van Geerts

De zoon van Hendrik Geerts had zelf niet door hoe waardevol de lijst was. "Hij kwam alle stukken tegen na het overlijden van zijn vader, dus hij heeft er ook geen vragen over kunnen stellen. Uiteindelijk wist hij niet zo goed wat hij ermee moest, de kinderen wilden het ook niet hebben, dus besloot hij het aan te bieden aan het Drents Archief", legt Sieders uit.
(Tekst gaat verder onder de foto)
Lijsten Geerts
Familie Geerts draagt de stukken over aan het Drents Archief © Drents Archief

Verschillende soorten gevangenen

Op de lijst staan trouwens niet alleen oorlogsgevangenen, ook gevangenen die voor zaken als diefstal of illegale vleesverkoop vastzaten, komen er op voor. "Maar we zien wel veel verzetsmensen die op bevel van de Duitse Sicherheitsdienst in het Huis van Bewaring terechtkwamen", vertelt Sieders.
Ook de 32 gevangenen die mede dankzij de hulp van gevangenisbewaarder Geerts door de Knokploeg Noord-Drenthe werden bevrijd, zouden op de lijst moeten staan, maar zij ontbreken. Sieders van het Drents Archief weet niet waarom dit zo is. "Mogelijk is dit een bijgewerkte lijst die is overgetypt, dat weten we niet precies. We zien op de lijst in ieder geval veel handgeschreven aantekeningen, zoals over mensen die ziek zijn, werden ontslagen of juist zijn doorgestuurd naar bijvoorbeeld een werkkamp."

Registers Huis van Bewaring online

Qua timing komt de namenlijst van het Huis van Bewaring ook als geroepen voor het Drents Archief. "We zijn juist nu heel druk met de registers van het Huis van Bewaring. Eind januari willen we die online beschikbaar hebben voor de Dag van de Drentse Familiegeschiedenis. Die staat dit jaar in het teken van de Tweede Wereldoorlog. We merken dat de belangstelling groot is voor de oorlogsperiode. Ook tijdens ons wekelijkse spreekuur zijn er altijd wel mensen met vragen over die tijd", aldus de historicus van het Drents Archief.
De komende periode worden de documenten van de familie Geerts gecheckt, geïnventariseerd en toegevoegd aan de collectie over de Tweede Wereldoorlog. Volgens Sieders lukt het nog niet om dat voor de Dag van de Drentse Familiegeschiedenis op 28 januari klaar te hebben. "Nee, daar gaat nog wel wat meer tijd in zitten. Dus we zullen dit nog niet digitaal beschikbaar hebben. Maar de informatie hoop ik dan wel op een rijtje te hebben, zodat ik vragen over de gevangenen op deze lijst kan beantwoorden."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.