Omwonenden Noord Lheeder Es: Er wordt veel meer gespoten in de lelieteelt

Tegenstanders van het middelengebruik vinden dat het afgelopen moet zijn met de onwetendheid over wat er gespoten wordt op de akkers. Want als je het niet exact weet, kun je er ook niet goed over meepraten en niks bereiken bij de provincie of desnoods in de rechtbank, aldus de tegenstanders.

Dus hebben omwonenden van Noord Lheeder Es in Lhee via de Wet openbaarheid overheid (Woo) de spuitgegevens van de akkers voor hun deur over 2021 en 2022 opgevraagd bij de provincie. En daaruit trekken ze de conclusie dat er veel meer gewasbeschermingsmiddelen per hectare lelieteelt worden gebruikt dan het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) berekend.

De CBS-cijfers geven een gemiddelde aan van 114 kilo aan middelen per hectare per jaar. Daar gaat 83 kilo paraffineolie af. Die olie is nodig voor het beter laten functioneren van het chemische gewasbeschermingsmiddel. Uiteindelijk landt er volgens het CBS gemiddeld in de lelieteelt 31 kilo landbouwgif per hectare per jaar op een akker (2020).

Uit de berekening, die omwonenden van de Noord Lheeder Es maakten op basis van de gegevens van de provincie, komt minimaal het dubbele naar voren, zegt Joke Kolthoff. Zij is tegenstander van het spuiten in de lelieteelt. Volgens de berekening van de omwonenden is er in 2021 718 kilo aan middelen met een totaal van 380 liter landbouwgif op de Noord Lheeder Es terechtgekomen. De totale es is 10,4 hectare.

Als je de olie eraftrekt en je rekent het om naar 1 hectare kom je volgens Kolthoff uit op 69 kilo middelen waarvan 37 liter landbouwgif (2021) per hectare.

Volgens Kolthoff is de spuitlijst over 2021, toen er lelies werden geteeld, niet compleet en ontbreken er in de tweede helft van 2021 acht data waarop er volgens de tegenstanders wel gespoten is. Opmerkelijk genoeg is de spuitlijst van 2022 toen bieten werden geteeld wel compleet. De provincie zegt dat de gegevens van 2021 eind juli van dat jaar zijn aangeleverd en compleet zijn. Teler Veninga bevestigt dit.

Kolthoff en andere omwonenden maken zich vooral zorgen over middelen die binnenkort verboden gaan worden. En over het inmiddels verboden Mancozeb. Lelietelers mogen zolang het verbod nog niet is ingegaan het middel gewoon blijven gebruiken.

Kolthoff verdenkt lelieteler Gert Veninga ervan dat hij nog gauw even z'n voorraad Mancozeb heeft opgemaakt op de Noord Lheder Es. Absolute onzin, zegt Veninga. "Daar zijn die middelen veel te duur voor."

Lelieteler Veninga is al jaren in gesprek met de omwonenden van de Noord Lheeder Es. Hij vindt dat alleen de tegenstanders zich roeren en dat ze bovendien maar uit een kleine groep import-Drenten bestaan.

Kolthoff vindt dat echt onzin. De groep omwonenden die zich keert tegen het gebruik van landbouwgif in de lelieteelt bestaat volgens haar uit zo'n dertig omwonenden van de es en inwoners van Lhee, dat ook heel dicht bij de es ligt. Kolthoff die zelf bijna haar hele leven in Drenthe woont en een Drentse moeder heeft: "Wanneer ben je dan Drent genoeg? Ik vind dat een raar onderscheid."

Veninga gaat het allemaal na aan het hart en hij heeft daarom een email gestuurd aan commissaris van de Koning Jetta Klijnsma. Zij is de leider van gesprekken tussen bollen-en lelietelers en omwonenden om de verstandhouding te herstellen. Veninga vindt dat ook de niet-tegenstanders die je volgens hem niet hoort aan die gesprekstafel moeten gaan zitten.

Kolthoff gaat waarschijnlijk met de jongste berekeningen van de omwonenden inspreken in de Statencommissie Omgevings Beleid (OGB) van 15 februari.

Ondertussen hebben de tegenstanders van bestrijdingsmiddelen in de lelieteelt een rechtszaak aangespannen tegen de provincie. De omwonenden van de Noord Lheeder Es hadden de provincie gevraagd te gaan handhaven op het spuiten in de lelieteelt vanwege gezondheid van de omwonenden en het dichtbij gelegen Natura 2000-gebied.

Dat weigerde de provincie, waarop Kolthoff en haar medestanders naar de Commissie Rechtsbescherming van de provincie stapten. Die commissie stelde dat de provincie het besluit om niet te handhaven onzorgvuldig had genomen en dat het niet goed is gemotiveerd.

De provincie heeft het besluit om niet te handhaven inmiddels wel goed gemotiveerd en blijft op het standpunt: we gaan niet handhaven. Daarop zijn Kolthoff en haar medestanders naar de rechter gestapt. Een zittingsdatum is nog niet gepland.