Kapiteinsvrouwen met een neus voor zaken, mode en talen

De vrouw speelt in de 19e eeuwse Veenkoloniale zeevaart een belangrijke rol. Ze blijft niet thuis wachten op de terugkomst van man en zonen, maar vaart dikwijls actief mee. In het Veenkoloniaal Museum opent zondag een tentoonstelling onder de titel 'Voortvarende vrouwen in de Veenkoloniale zeevaart'.
Lange sluitertijden

Directeur Hendrik Hachmer van het Veenkoloniaal Museum wijst op een foto in de nieuwe tentoonstelling in zijn museum: "Dit is een mooi exemplaar. Je ziet de kapiteinsvrouw aan boord, duidelijk op haar gemak, dit is haar plek. Er zijn niet veel van dit soort afbeeldingen. Een schip heeft de neiging te bewegen, dus aan boord fotograferen was moeilijk met de lange sluitertijden die toen nodig waren."

Zakelijk inzicht

Uit correspondentie en publicaties blijkt volgens Hachmer dat de vrouwen behalve ondernemend, ook goedgekleed en geletterd waren. "Zo lezen we in een krant van begin 19e eeuw dat bijvoorbeeld de paraplu, maar ook meterslange kleurige omslagdoeken, door kapiteinsvrouwen werden geïntroduceerd in het Veenkoloniale straatbeeld. Ze deden hun inspiratie op in bijvoorbeeld Franse en Engelse havensteden die ze op hun reizen aandeden. En ze kochten die nieuwigheden groot in, om ze aan seksegenoten aan het thuisfront te verkopen. Bepaald een blijk van zakelijk inzicht!"

Volwaardig bemanningslid

De vrouwen konden zeilen, navigeren en hielden het logboek bij. Hachmer: "Ook de kennis van de Engelse, Franse en Russische taal is bij de kapiteinsvrouwen op peil omdat, zoals een van hen het in een brief omschrijft ‘het zo knullig is als je in een havenstad met gebarentaal en aanwijzen duidelijk wilt maken wat je wenst’.
Als de zeilen van de schepen worden vervangen door motoren wordt de zeevaart een mannen-zaak. Hachmer: "Vrouwen varen dan nog wel eens mee, maar dat is dan meer voor de gezelligheid, om bij de kapitein te zijn. Ze zijn dan meer een gast aan boord, en geen volwaardig meewerkend bemanningslid."
De expositie is tot en met 26 januari 2020 te zien in het Veenkoloniaal Museum in Veendam.
Het hele gesprek met Hendrik Hachmer is te horen in het Radio Drenthe-programma Drenthe Toen op zondag 13 Oktober tussen 14.00 en 16.00 uur. Daarna te beluisteren via uitzending gemist en de podcast.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.