Burgerberaad Drenthe 'noodzakelijk' maar nog lang niet zeker

Een speciale commissie uit de Staten ging samen met een expert aan de slag en komt met het burgerberaad. Maar daar zijn een aantal partijen tegen. Zelfs een proef en daarna pas conclusies trekken, gaat ze te ver.

Maar een echt antwoord hoe inwoners en vooral afgehaakte inwoners weer te betrekken bij wat er in Drenthe gebeurt, hebben die partijen ook niet, verzucht Roy Pruisscher. Hij is behalve Statenlid voor de ChristenUnie ook voorzitter van de werkgroep veranderende samenleving die het burgerberaad heeft onderzocht en een proef daarvoor voorstelt.

Pruisscher: "In een burgerberaad zitten zo'n 100 Drenten bij elkaar die over een belangrijk onderwerp een advies mogen geven. Het onderwerp waar het zich mee bezig gaat worden, wordt bepaald door Provinciale Staten. Dat zullen vaak belangrijke onderwerpen zijn waar wij als politiek niet uit komen, of die we van meer verschillende kanten willen bekijken door de bril van onze inwoners."

"Die worden niet gekozen maar geloot. In de eerste ronde willekeurig. Dan zullen mensen aangeven er geen zin in te hebben of zich niet deskundig genoeg te voelen. Uit de mensen die overblijven wordt een tweede keer geloot en bij die loting moet je er juist voor zorgen dat je een representatieve groep mensen bij elkaar krijgt."

"Dat is waar het spannend wordt. In het buitenland is al volop geëxperimenteerd hiermee. Dan werd vooraf gezegd: we nemen jullie advies onverkort over. Bijvoorbeeld de president van Frankrijk heeft dat gezegd. Vervolgens kon de politiek dat niet waar maken, en dan ben je weg. Dus we moeten heel goed afspreken wat we met dat advies gaan doen."

Volgens universitair hoofddocent dr. Kristof Jacobs, een autoriteit op het gebied van burgerraden en democratische vernieuwing, verwachten inwoners ook niet dat je adviezen onverkort overneemt. Maar volgens hem willen ze van de politiek zien dat er serieus iets met voorstellen wordt gedaan. Pruisscher: "Je kunt een advies van een burgerberaad als politiek niet naast je neer leggen."

Hoewel ze wel instemden met het onderzoeken van de mogelijkheden om inwoners te laten participeren is het daadwerkelijk toepassen een stap te ver voor VVD en CDA. In ieder geval als de oplossing burgerberaad heet. Zelfs niet als het alleen een experiment is.

CDA-fractievoorzitter Bart van Dekken: "Verbeter het agenderingsrecht zodat burgers beter kunnen inspreken. Ga samen met gemeenteraden de boer op. Infantiele referenda over meer windmolens of toetreding van een land tot de EU hebben niet gewerkt. Ook een burgerberaad is geen goed idee. Ben je het ergens niet mee eens? Agendeer dat of vraag aandacht via je een Statenlid. Maar niet via een omgekeerde burgerberaad, dat geen bevoegdheid heeft."

Zo denk VVD-fractievoorzitter Willemien Meeuwissen er ook over. "Hebben leden van een burgerberaad wel vertrouwen van de bevolking? En is het wel representatief? Je hebt straks gekozen Statenleden en mensen die bij toeval aan een tafel zijn beland. En leden van een burgerberaad kun je niet ter verantwoording roepen en dat kan wel bij politici."

Waar CDA en VVD zwaar in de 'nee-stand' staan, twijfelt JA21. Statenlid Harry Omlo: "Wij waren behoorlijk enthousiast. Maar er komen steeds meer twijfels: hoe gaan de lotingen plaatsvinden? En het gevaar dat als leden van het burgerberaad zich moeten inlezen en inwerken in een onderwerp, ze zich gedragen als politici. We hebben grote twijfels. We willen ons wel laten overtuigen, maar we willen dit aan nieuwe Staten laten."

De andere partijen zijn voor. GroenLinks-Statenlid Sam Pormes probeerde Meeuwissen en Van Dekken aan het zwaard te rijgen door er op te hameren dat ze zich niet aan de afspraken houden. Volgens Pormes hebben VVD en CDA door op 13 juli in te stemmen met het uitwerken van het burgerberaad zonder voorbehoud ook ingestemd met de komst van een proef. Volgens CDA en VVD hebben ze niet ingestemd met de komst van een burgerberaad, maar ingestemd met een onderzoek naar een experiment.

PVV-fractievoorzitter Nico Uppelschoten probeerde inhoudelijk de tegenstanders te overtuigen. "Wij moeten zichzelf serieus nemen. We zijn afgelopen tijd bezig geweest met een werkgroep om participatie uit de samenleving verbeteren. Dan moet jet het ook afronden. We lijken te vergeten dat er in Nederland een discussie woedt over onze democratie. Of die nog wel representatief is. Een burgerberaad is een oplossing, samen met met de mogelijkheid van een referendum. Het is een blamage als wij nu geen besluit nemen. Hoe krijgen we afgehaakte burgers weer binnenboord? Dat lukt niet alleen met verkiezingen."

Coalitiepartij PvdA is voor. "Een burgerberaad is in andere landen een volwassen en beproefd instrument. Missers die je kunt maken zijn al onderzocht. Het is gezonde voor-, tegen- of meespraak."

Roy Pruisscher zucht nog eens. Op 1 februari gaat het debat verder in Provinciale Staten. Voor Pruisscher is het nog geen gelopen race. Hoewel CDA en VVD mordicus tegen zijn en JA21 twijfelt, kan er toch nog een nipte meerderheid zijn.