Tuinders Erica willen vruchten plukken van windpark N34

Martijn van Geel en Inge Bergsma-De Vries, Tuinders Erica
Martijn van Geel en Inge Bergsma-De Vries in de kassen. “Dat ze hebben gezegd dat niets kan, stak ons een beetje.” © RTV Drenthe / Rien Kort
Vier kwekers (samen goed voor 50 hectare aan oppervlakte) in glastuinbouwgebied Erica willen graag stroom afnemen bij het nog aan te leggen windpark bij de N34. Pogingen om hierover afspraken te maken met ontwikkelaars Pure Energie en Intocon zijn tot hun teleurstelling op niets uitgelopen.
De tuinders beschouwen windenergie als een belangrijk puzzelstukje voor wat betreft de opgave qua energietransitie waar de sector zich voor geplaatst ziet: het voor de helft terugschroeven van de CO2-uitstoot in 2030. Het valt dan ook niet goed dat een ontwikkelaar, Pure Energie, eind vorig jaar beweerde dat een fatsoenlijke exploitatie lastig zo niet onmogelijk is, stellen woordvoerders Inge Bergsma-De Vries van Drenthe Growers en bloemenkweker Martijn van Geel. "Dat ze hebben gezegd dat niets kan, stak ons een beetje."
Wat betreft windenergie ligt er bij de gemeente Emmen een opgave van 95,5 megawatt. In 2016 zijn daarom drie gebieden aangewezen waar windmolens mogen verrijzen: de Pottendijk bij Emmer-Compascuum, de Zwartenbergerweg bij Barger-Compascuum en langs de N34, ter hoogte van de Emmer wijk Westenesch en het dorp Diphoorn. Van de drie parken is enkel de Pottendijk inmiddels opgeleverd en wordt deze naar verwachting dit voorjaar in gebruik genomen. Bij de andere twee locaties ligt de ontwikkeling zo goed als stil.

149 meter

Een van de ontwikkelaars, Pure Energie, wees onder meer naar het overvolle netwerk en de door Emmen opgelegde eis dat de molens qua tiphoogte niet boven de 149 meter mogen uitsteken. Dat laatste gegeven maakte een rendabele exploitatie zo goed als onmogelijk, stelde het bedrijf.
Er moet volgens de ontwikkelaar 80 tot 100 meter bij, wil het allemaal uit kunnen. Zolang de gemeente vasthoudt aan de gestelde hoogte, ga je niet snel bouwkranen zien op deze plek, aldus een woordvoerder destijds.

11 tot 14 procent

Het is een standpunt dat de tuinders in Erica enigszins tegen de borst stuit. De complete tuinbouwsector heeft namelijk een behoorlijke kluif aan de opgave die voor hen ligt. Deze bedrijfstak heeft zichzelf als doel gesteld om in 2040 volledig klimaatneutraal te telen. In 2030 moet de helft van dat doel al gerealiseerd zijn. Van Geel: "Momenteel zitten we landelijk gezien op 11 tot 14 procent. Dus je snapt dat we nog een slag te maken hebben."
Niet dat de sector heeft stilgezeten. "Vergunningstechnisch hebben we al vooruitgang geboekt met aardwarmte. Individueel hebben we ook al stappen kunnen zetten zoals verlichting vervangen door led." Maar er is meer nodig, aldus Van Geel.

Win-win situatie

In de afgelopen jaren zijn de tuinders de boer opgegaan bij politiek en industrie voor hulp en kansen. Van Geel: "En we kunnen het niet alleen." Tijdens die ronde werden de tuinders gewezen op het geplande windpark bij de N34. Bergsma-De Vries: "Het project liep niet. Maar wellicht zou een samenwerking een mogelijkheid zijn. Want de daar opgewekte duurzame energie zouden wij goed kunnen gebruiken."
De tuinders zochten eerst contact met Intocon. Van Geel: "Het idee is om een kabel aan te leggen tussen het park en ons tuinbouwgebied (hemelsbreed ongeveer 12 tot 13 kilometer). De opgewekte stroom zou in dat scenario in een netwerk komen, waar alle tuinders op zijn aangesloten.
Van Geel: "Deze vorm van energievoorziening scheelt ons grote bedragen aan energiebelasting en transportkosten." Bovendien konden de ontwikkelaars eindelijk hun plannen van de grond krijgen. In de ogen van de tuinders een win-winsituatie.
Henk Linnemann
Henk Linnemann © Gemeente Emmen
Kleine windmolens
Volgens raadslid Henk Linnemann van Wakker Emmen wordt er op dit moment al gewerkt aan het een en ander. Momenteel mogen er geen windmolens in land- en tuinbouwgebied worden geplaatst. "Er is bij de gemeente Emmen beleid in de maak, wat de plaatsing van kleine windmolens mogelijk maakt." In oktober drong de raad nog aan bij het college om de spelregels te veranderen en kleine windmolens met een ashoogte van ongeveer 15 meter toe te staan op deze locaties. "Ik verwacht dat dit beleid later dit jaar in de raad wordt behandeld. Daarna kunnen boeren en tuinders hun aanvragen de deur uitdoen."
Volgens de twee glastuinondernemers kwamen ze thuis van een koude kermis. Intocom, die een molen in het gebied wil ontwikkelen, vond de aanleg van de kabel een lastige kwestie. Van Geel: "Het betekende dat je afspraken moet maken met een grote groep grondeigenaren. Voor slechts een molen zou dat een hell of a job zijn." Pure Energie, die vijf molens wil bouwen, liet weten geen projecten te verkopen, maar een energieleverancier te zijn, aldus Van Geel.
Zowel hij als Bergsma-De Vries kunnen niet veel met dat argument. Vooral omdat de beperkte tiphoogte en het overvolle net geen probleem hoeven te zijn. Van Geel: ""Wij gebruiken als tuinders de meeste stroom zelf en de rest kan via bestaande eigen stations worden teruggeleverd aan het net." Volgens hem valt het daarom maar moeilijk te verteren dat Pure Energie beweert dat er 'niets' kan. Van Geel: "Wij zien wel degelijk een kans."

Vele puzzelstukjes

Overigens is windenergie alleen niet voldoende om de omslag te kunnen maken, aldus Bergsma-De Vries. "We nemen elke mogelijkheid onder de loep. Aardwarmte, CO2 vanuit de industrie, waterstof: van alles. Een combinatie van deze alternatieve energiestromen moet onze branche naar de toekomst loodsen. Windenergie is een van de vele puzzelstukjes, maar wel een belangrijke."
Tegelijkertijd zien de tuinders de energierekeningen elk jaar stijgen, net als de heffingen. Van Geel: "Als wij straks niets geregeld hebben, komt ons bestaansrecht in gevaar."

105 meter

Directeur Wind Arthur Vermeulen van Pure Energie bevestigt dat er gekeken is naar een mogelijke samenwerking met de tuinders. Vermeulen: "Destijds stonden we op het punt om een windpark in Flevoland te saneren. Oude turbines werden daarbij vervangen door nieuwe exemplaren. Bij ons schoot toen het idee te binnen om deze bij de locatie N34 te plaatsen."
Met een lengte van 105 meter paste dit binnen de door de gemeente Emmen gestelde grens. Rond diezelfde tijd meldden zich ook de tuinders met hun kabelplan. Volgens Vermeulen zaten er uiteindelijk teveel haken en ogen aan het plan. "We hebben de kosten van de kabel uitgezocht, het was nogal een eind. Meer dan tien kilometer. Daarnaast was er sprake van slechts een beperkt aantal afnemers."

Afnemersrisico

Vallen er in dit scenario partijen weg, dan ontstaat er voor Pure Energie meteen een probleem. "Als je kunt leveren aan het stroomnet, kun je alle kanten op. Heb je in dat geval uitval, dan vind je zo weer een ander." Uiteindelijk besloot Pure Energie om het plan te laten varen. De oude turbines zijn inmiddels verkocht aan een derde partij.
Tot dusver vallen er geen concreet nieuwe ontwikkelingen te melden voor wat betreft de locatie N34. De ontwikkelaar heeft ook niet te maken met een deadline. "We hebben projecten begeleid waarbij we soms 20 jaar onderweg waren. Neem bijvoorbeeld het park Drentse Monden-Oostermoer, dat zit ook in jullie regio. Daar zijn we rond 2000 begonnen en het duurde ook jaren voordat het park draaide."
Intocon was niet bereikbaar voor commentaar.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.