Nedmag: 'We gaan geen zout winnen in Drenthe'

De plannen daarvoor staan 'on-hold.' Dat zegt Nedmag-directeur Bert Jan Bruning.

Zoutconcern Nedmag mag nieuwe zoutbronnen aanboren en de huidige winning deels voortzetten. Maar het moet ook putten sluiten én meebetalen voor de gevolgen van bodemdaling. Dat is het advies van Staatstoezicht op de Mijnen en TNO, naar aanleiding van het meest recente winningsplan van Nedmag.

Hoewel het advies dus over het algemeen positief uitvalt voor Nedmag, wil het Staatstoezicht wel dat het ministerie van Economische Zaken (EZ) beperkende voorwaarden aan het bedrijf oplegt. Het is nog niet duidelijk of EZ het advies overneemt.

RTV Noord, Follow the Money en de regionale omroepen RTV Oost, RTV Drenthe en Omrop Fryslân doen onderzoek naar de zoutwinning in onze provincie. Aanleiding is een pitch van de omroepen en Follow the Money. Jakoba Gräper uit Borgercompagnie won de pitch. Haar onderzoeksvraag was onder meer wat de relatie is tussen Nedmag en de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij.

Nedmag moet stoppen met zoutwinning die leidt tot verdere bodemdaling in het kerngebied van die winning, rond Tripscompagnie. Het zoutconcern mag daar niet verder gaan met twee zoutbronnen die nu nog actief zijn. Die liggen te dicht bij de put bij Tripscompagnie waar in april 2018 een lek in de bodem werd geconstateerd. Duizenden liters diesel verdwenen in de diepe ondergrond.

Meer zout gaan winnen in de buurt van Tripscompagnie zou zorgen voor uiteindelijk 85 centimeter bodemdaling. Bij zo veel bodemdaling staat ook het waterschap machteloos. Hunze en Aa's past nu steeds het waterpeil aan de bodemdaling aan, maar dat houdt een keer op. "Op een gegeven moment kan het waterschap de problemen als gevolg van zo veel bodemdaling niet meer opvangen", stelt het SodM.

Nedmag mag volgens het advies van het SodM wel nieuwe putten aanboren bij Borgercompagnie. Het gaat om de putten VE-5/ 6 en VE-7/8. Die putten liggen ver genoeg van het kerngebied en dragen nauwelijks bij aan de bodemdaling: in totaal niet meer dan 1 centimeter.

De nieuwe putten VE-5 en VE-6 liggen in de buurt bij de Drentse grens tussen Annerveenschekanaal en Zuidlaarderveen. In het winplan van Nedmag staat dat de uiteindelijke plek waar de boring uit komt nog 200 meter kan verschillen. Volgens Nedmag-directeur Bruning blijven de uiteindelijke winplekken ondergronds in Groningen.

Negmag gaat volgens de directeur ook niet meer zout winnen op de nieuwe locaties als er elders putten dicht moeten. Dus is er ook niet meer bodemdaling anders dan wat er in het winningsplan al is voorspeld. De totale bodemdaling bij de nieuwe putten VE-5 t/m VE-8 zal uiteindelijk aan het einde 20 tot 30 centimeter zijn. Maar dat komt deels al door de huidige totale winning.

Als EZ het advies van het SodM over neemt en Nedmag zoutbronnen in de huidige Groningse winning moet afsluiten, wil het bedrijf dan mogelijk in Drenthe zout gaan winnen? "Nee" zegt Bruning. "In 2016 heeft Nedmag aangegeven Kiel-Windeweer in beeld te hebben voor een nieuwe zoutwinningslocatie. Daarna zijn deze plannen on hold gezet en deze blijven voorlopig on hold staan. Dat verandert dus niet."

Een andere belangrijke voorwaarde die het SodM stelt voordat Nedmag verder mag met zoutwinning is dat het een 'adequate financiële bijdrage levert' aan de beheersing van de schade. Dat geld zou naar lokale overheden moeten gaan. Met andere woorden: Nedmag moet de portemonnee trekken voor het onderhouden van het waterpeil. Dat moet ook geregeld zijn wanneer de zoutwinning op termijn ten einde loopt.

Wel moet Nedmag kijken naar nieuwe manieren om zout te winnen. Nedmag gebruikt nu diesel om zoutcavernes mee af te sluiten, maar het Staatstoezicht is daar al langer niet blij mee. De diesel wordt gebruikt als dakolie om te voorkomen dat het zout tijdens de winning 'ontsnapt' naar bovenliggende grondlagen.

Er dreigt voor Nedmag een voorwaardelijke boete van 55.000 euro voor elke week dat het diesel gebruikt bij zoutwinning, zonder chemisch veiligheidsrapport. Volgens Nedmag is dit een papieren kwestie. 'Het bijbehorende chemisch veiligheidsrapport is inmiddels in orde gemaakt en ligt ter beoordeling bij het SodM' zo laat een woordvoeder weten. 'Bovendien wordt er op dit moment geen nieuwe diesel in de bodem gebracht. Diesel wordt enkel als hulpstof gebruikt bij de start van de zoutwinning wanneer een nieuwe bron wordt ontwikkeld.'

Maar de zoutwinner moet op zoek naar een schoner alternatief. Het dieselgebruik van Nedmag wordt 'niet onderbouwd door een weloverwogen weging van verschillende alternatieven', concludeert het Staatstoezicht.

Bruning zegt te werken aan een minder schadelijk alternatief: "In september heeft Nedmag een studie naar een milieuvriendelijker en veilig alternatief voor diesel ingediend. Dat was nadat het SodM advies heeft gegeven aan EZK. Op dit moment beoordeeld het SodM of zij het aangedragen alternatief ook net zo veilig vinden als diesel.'

Het advies van SodM is het eerste advies dat gegeven is over de zoutwinningskwestie. Het ministerie van Economische Zaken heeft verder de provincies Drenthe en Groningen, de TCMG, en de betrokken gemeenten en waterschappen gevraagd om uiterlijk 26 november een advies te geven over het winningsplan van Nedmag.

De gemeente Midden-Groningen is teleurgesteld over het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen waarin staat dat Nedmag door mag gaan met de zoutwinning. 'Wij willen géén nieuwe putten en de zoutwinning afbouwen', zegt wethouder Anja Woortman.