Provincie liet juridische haalbaarheid gebruik stroomhalsband bij wolf onderzoeken

Dat blijkt uit documenten die de provincie openbaar heeft gemaakt na een beroep op de Wet open overheid (Woo). De uitkomst van het onderzoek door Trip Advocaten was dat het vangen van een wolf en die voorzien van een stroomhalsband aan nogal wat voorwaarden moet voldoen.

Het onderzoek kwam er nadat schapenhouder Jantinus de Groote uit Tiendeveen en toenmalig bestuurslid Jan Ubels van de Vereniging Drentse Boermarken het omdoen van een stroomhalsband bij de wolf tegen aanvallen op vee als mogelijkheid inbrachten bij een rondetafelgesprek over de wolf op 12 november 2018. In de notulen staat het als volgt omschreven: "Draai bescherming om: geef de wolf een chip die een stroomstoot geeft bij schapen". De Groote en een ander lid van de ronde tafel bevestigen die gang van zaken.

"Door middel van het vangen en zenderen van de wolf kan enerzijds de locatie worden gevolgd en anderzijds kan de wolf van percelen met landbouwhuisdieren worden geweerd. Het idee is dat de wolf een schok krijgt, indien hij het detectiedraad nadert dat door de eigenaar van het perceel zelf dient te worden aangebracht", is de omschrijving van het plan in het rapport, dat dateert van september 2020.

De opdracht die Trip Advocaten in juni 2020 kreeg was om te onderzoeken of het Drentse college van Gedeputeerde Staten op grond van de Wet natuurbescherming een ontheffing kan verlenen voor het opzettelijk vangen van wolven en de toepassing van het middel 'elektronische halsband'. Ook moest Trip uitzoeken of er nog ontheffingen nodig waren van andere wetten.

Buiten de natuurbeschermingswet bleken geen ontheffingen nodig, maar de wet zelf maakt het gebruik van de stroomhalsband lastig toepasbaar, zo valt te concluderen uit het rapport van het advocatenbureau. Allereerst moet er geen andere bevredigende oplossing bestaan. Ook moet er minimaal één ontheffingsgrond zijn en er mag geen afbreuk worden gedaan aan de gunstige staat van instandhouding.

Naar een andere bevredigende oplossing ter voorkoming van aanvallen op vee zou eerst uitgebreid onderzoek moeten worden gedaan. Zo moet duidelijk zijn waarom het omdoen van een elektronische halsband effectiever is om aanvallen op vee tegen te gaan dan andere methoden om wolven bij vee te weren. Ook is de vraag wat de toegevoegde waarde is van de schokken ten opzichte van het alleen volgen van een wolf. Daarnaast moet duidelijk zijn of met het omdoen van een schokhalsband het doel dat men wil bereiken ook daadwerkelijk wordt bereikt.

Als een elektrische band de enige bevredigende oplossing blijkt, dan zou vervolgens een grond voor een ontheffing kunnen zijn: het voorkomen van ernstige schade aan met name de gewassen, veehouderijen, bossen, visgronden, wateren of andere vormen van eigendom.

Een derde eis is dus dat geen afbreuk mag worden gedaan aan de gunstige staat van instandhouding van de wolf. "Betoogd kan worden dat als uit onderzoek blijkt dat de maatregel helemaal geen negatieve effecten op de wolf heeft, er dus ook geen sprake zal zijn van negatieve effecten op de staat van instandhouding van de wolf", zo schrijft Trip.

De effecten van een stroomhalsband moeten dus wel eerst worden onderzocht. Dat zou mogelijk via een proef van maximaal drie jaar kunnen, maar dan moet het doel wel zijn het onderzoeken van het effect van de stroomhalsband en niet het voorkomen van aanvallen op vee. En die gunstige staat van instandhouding is in Nederland nog niet bepaald; die moet eerst internationaal worden vastgesteld.

Al met al zijn er nogal wat juridische haken en ogen aan het gebruik van een stroomhalsband. Wat er verder met het rapport is gebeurd, is onduidelijk, maar het plan is verder in ieder geval niet ter sprake gekomen in vervolgoverleggen van de Gebiedscommissie preventie wolvenschade, de opvolger van de rondetafelgesprekken.

Schapenhouder Jantinus de Groote noemt een schokhalsband tegen RTV Drenthe de enige oplossing tegen aanvallen op schapen. "Wolfwerende hekken kosten te veel geld en moeite. Ik moet als ondernemer btw betalen en de subsidie die ik krijg voor zo'n hek zijn inkomsten waar ik belasting over moet betalen. Dat geldt niet altijd voor stichtingen en particulieren. Zo'n elektronische halsband is beter en goedkoper."

De documenten zijn beschikbaar gekomen via een omvangrijk Woo-verzoek van Annemieke van Straaten uit november 2021. In totaal heeft de provincie 6.256 pagina's aan communicatie over de wolf vrijgegeven. Van Straaten wil met het doen van Woo-verzoeken bij meerdere instanties duidelijkheid krijgen hoe de overheid beslissingen neemt rondom de wolf.

Van Straaten kreeg landelijke bekendheid door haar acties voor de Oostvaardersplassen. Ze heeft zich nu ook toegelegd op de wolf. Zo liet ze eerder meerdere paginagrote advertenties plaatsen in de Telegraaf met een foto van een agressieve wolf, begeleid door de tekst: De wolf is een bedreiging voor mens, huisdier, paard, vee en natuur.