Boeren over een andere boeg: 'Zorgboerderij naast melkvee vanwege stikstof'

"Het zou het einde van mijn bedrijf hebben ingeluid", aldus Meerkerk. De soep lijkt inmiddels niet meer zo heet te worden gegeten als opgediend. Maar Meerkerk en zijn familie sorteren alvast voor op de klap die gaat volgen op de onontkoombare stikstofmaatregelen. Met de bouw van een zorgboerderij en de aanleg van 14 camperplaatsen verwacht de Compascumer boer zijn bedrijf voor de toekomst veilig te stellen.

De zaken goed voor elkaar en de schapen, of beter gezegd de koeien, staan stevig op het droge. Gerard, zijn vrouw Joyce en hun kinderen Wesly, Nathan, Mariëlle en Ruben zagen de toekomst zonnig in. In 2010 streken zij neer in Emmer-Compascuum en realiseerden aan de Bredesloot een boerenbedrijf met het oog op een verantwoorde toekomst.

Gerard legt uit: "We zijn meteen voor een duurzame en energie-efficiënte bedrijfsvoering gegaan. We plaatsten zonnepanelen, alles wordt niet middels gas maar elektrisch aangedreven en onze woning wordt verwarmd met restwarmte die vrijkomt bij de melkproductie." Met het dierenwelzijn zat het ook wel snor. Ruimte voor de 220 koeien die het bedrijf rijk is. Het voedsel bevat een minimum aan eiwitten om de 'boertjes' van de dieren tot een minimum te beperken. De mestopslag bevindt zich onder een emissiearme vloer die de uitstoot van CO2 binnen de perken te houden. "Bovendien zitten we op deze plek ver van natuurgebieden en bewoning. Niemand heeft hier last van ons." Bovendien hebben zowel Wesly als Mariëlle te zijner tijd wel oren naar de overname van het bedrijf.

En toen was er opeens die beruchte stikstofkaart van het Rijk die de boel flink op zijn kop zette. De kaart gaf aan op welke plekken de hoeveelheid stikstof in de bodem moest worden teruggebracht. Boeren reageerden laaiend, maar Meerkerk was vooral verbijsterd. "Het sloeg in als een bom. Voor mij betekende het terugschroeven van onze veestapel met bijna 50 procent. Dat betekende einde bedrijf."

Die stikstofkaart is alweer van tafel. Maar dat er beperkende maatregelen komen, staat als een paal boven water. "We zijn daarom gaan nadenken over onze toekomst. Hoe houden we onze verdiensten op peil als we straks mogelijk toch moeten inperken of afschalen." Het idee voor de zorgboerderij en de camperplaatsen werd toen geboren.

De aanvraag is inmiddels de deur uit. Het idee is dat tegen de achterzijde van de boerderij een extra vleugel wordt gebouwd met daarin de zorgboerderij. De doelgroep zijn ouderen met geheugenproblemen. Nabij komen ook de camperplaatsen, die waarschijnlijk deze zomer al worden aangelegd.

"We hebben domweg gekeken naar wat het beste aansluit bij onze huidige bedrijfsactiviteiten", aldus Meerkerk. De beoogde clienten beleven een mooie dagbesteding op de boerderij, waarbij het contact met dieren als positief wordt ervaren. Voor toeristen die gebruik maken van de camperplaats geldt een soort open huisregeling, waarbij ze alle in's en out's van het boerenleven van nabij kunnen ervaren.

Joyce gaat de zorgboerderij runnen, aldus Gerard. Voorheen was zij net als Gerard volop betrokken bij het bestieren van het melkveebedrijf. Maar inmiddels zit zij weer in de schoolbanken. "Ze volgt momenteel een opleiding Maatschappelijke Zorg, die daarna gevolgd wordt door een die tot Verpleegkundige. Ze vindt het hartstikke mooi, maar het vergt wel veel."

Deze tak van sport is allesbehalve een eerste stap naar het einde van het melkveebedrijf, vertelt Meerkerk. "Nee, eerder dus een versterking. We weten niet welke stikstofmaatregelen er straks exact worden genomen. Hoe dit ook uitpakt, het zal een kostenstijging met zich meebrengen. Bedrijfsontwikkelingen zullen lastiger te realiseren zijn, aangezien de vergunningsaanvragen ingewikkelder zullen worden." De bedrijfsuitbreiding is dus vooral bedoeld om de toekomst van het melkveebedrijf te bestendigen. Ook voor de volgende generatie.

Ondanks de gevonden oplossing, laat de hele toestand Meerkerk allesbehalve koud. "Ik beleef ontzettend veel plezier in het verzorgen van onze dieren. Door alle sores vergeet je dat alleen soms. Daar moeten we elkaar soms echt even aan herinneren."

Meerkerk heeft ook zitting in een regionale afdeling van LTO Noord, de agrarische belangenbehartiger. Als gevolg krijgt hij links en rechts goed mee wat het stikstofvraagstuk teweeg brengt bij collega's. "Voor lang niet iedereen is een oplossing zoals de onze gepast. De meeste boeren hebben de handen meer dan vol aan hun eigen bedrijf. Een branchevreemde tak ernaast is voor velen niet te doen."

Het al dan niet vrijwillig uitkopen van boeren, zoals de overheid beoogd, ziet hij als een allesbehalve zaligmakende oplossing. "Gun boeren de tijd en de ruimte om zelf naar innovatieve oplossingen te kijken. Al dan niet met behulp van subsidies. Dat heeft ook gewerkt om agrariërs massaal op zonnepanelen over te laten gaan. Daar kom je verder mee dan alleen iemand geld te bieden om te vertrekken."