Staat de oudste kerk in Vries en Anloo? 'Dat is toch raar!'

De redactieleden staan wel open voor een kerkbezoek en vinden in Frank van der Velden, hoofd team Monumenten en Erven van Stichting Het Drentse Landschap en van de Stichting Oude Drentse Kerken, iemand die hier veel meer over kan vertellen.

Het valt nog niet mee om goed antwoord op deze vraag te geven, stelt Van der Velden in eerste instantie. "Het is maar hoe je het bekijkt, een kerk bestaat uit meerdere onderdelen en die werden vaak in verschillende tijden gebouwd. Bovendien was de bouwtijd veel langduriger dan tegenwoordig."

Het is dus wel een beetje complex. "Je zou ook nog naar het begin van de bouw kunnen kijken, maar het is niet te achterhalen wanneer de eerste steen is gelegd, bouwtekeningen en dergelijke hebben we niet", aldus de kerkenkenner.

Frank van der Velden heeft eerst even op Google gekeken voor een antwoord op de vraag. Hij belandde daarbij op de site van de Canon van Nederland. Daarop staat dat de oudste kerk van Drenthe in Vries is te vinden, maar het blijkt toch wel zaak om wat dieper in de historie te duiken.

Op de plaats van beide kerken hebben meerdere houten voorgangers gestaan. "Van Anloo weten we dat er minstens zes voorgangers van hout hebben gestaan," zegt Van der Velden.

"We hebben het dan over de achtste, negende en tiende eeuw. Die houten kerken vlogen steeds weer in brand en dus waren stenen een groot geschenk. In eerste instantie werd tufsteen gebruikt en dat materiaal komen we in zowel de Magnuskerk als de Bonifatiuskerk tegen."

"Toren, schip en koor van de gebedshuizen werden vaak in verschillende tijden gebouwd," gaat de monumentendeskundige verder. "De bouwwerken werden bovendien regelmatig aangepast, want vaak raakten ze beschadigd door brand, oorlog of slecht onderhoud. Zo heeft het schip van de kerk in Vries prachtige Romaanse vensters, met oude bogen, maar het betreft hier geen originelen, maar reconstructies van na de Tweede Wereldoorlog. Wel prachtig gedaan trouwens."

"Het oudste onderdeel van beide kerken is het schip," zegt Van der Velden. "Het schip van de kerk van Anloo is het oudste en stamt vermoedelijk uit de tweede helft van de elfde eeuw, het schip van de kerk van Vries is ongeveer een eeuw jonger. Ook het koor van de kerk van Anloo is het oudste. Dat is gebouwd in de veertiende eeuw, het koor van Vries in het begin van de vijftiende eeuw. Op basis hiervan kunnen we dus zeggen dat Anloo deze strijd wint."

In 2016 werd groot onderzoek uitgevoerd in de Magnuskerk in Anloo. Daarbij is onder meer de eerder ontdekte grafkelder toegankelijk gemaakt voor het publiek. In die kelder werden beenderen gevonden van zeven personen. RTV Drenthe deed uitvoerig verslag van de onderzoeken en de opgraving.

"Maar het blijft wel een lastig verhaal," concludeert Frank van der Velden. "We zien kerken nu als bouwwerken die in één keer gebouwd worden, dat ging vroeger natuurlijk anders, onderdeel voor onderdeel, soms over lange periodes. Het is ook niet altijd duidelijk wanneer kerken precies zijn opgeleverd, wanneer de bouw gereed was. En de kerken werden in de loop der eeuwen regelmatig verbouwd."

Maar op onderdelen gaat de kerk van Anloo dus met de prijzenpot aan de haal. De kerk in Vries kunnen we daarmee een goede tweede noemen.

Ben je nou ook zo verbaasd
Begrijp je niets van een besluit
Als je dan bent uitgeraasd
Vraag je het aan Zoek Het Uit!

Dat kan via zoekhetuit@rtvdrenthe.nl of vul onderstaand formulier in: