Dit biedt het kabinet Noord-Drenthe als compensatie van de gaswinning in Groningen

26 april, 18:05 • 5 minuten leestijd

Premier Rutte en staatssecretaris Vijlbrief kwamen met vijftig maatregelen © ANP/Sem van der Wal

In een reactie op de parlementaire enquête over gaswinning noemde het kabinet Groningen en Noord-Drenthe op veel plekken in één adem. De beloofde 22 miljard euro voor schadeherstel en economische ontwikkeling is bedoeld voor beide regio's.

Waar het in de uitleg van de vijftig aangekondigde maatregelen explicieter wordt, krijgt Groningen niet geheel verrassend de meeste aandacht. Toch heeft het kabinet ook voor Noord-Drenthe wat specifieke maatregelen in petto. Hieronder lees je de belangrijkste:

Woningeigenaren van zeven Noord-Drentse dorpen kunnen binnenkort maximaal tienduizend euro krijgen voor de verbetering of verduurzaming van hun woning. De dorpen zijn alleen niet toegevoegd aan de waardedalingsregeling voor huizenbezitters in de gaswinningsregio. Dat valt op te maken uit een brief van premier Rutte en staatssecretaris Vijlbrief van Mijnbouw aan de Tweede Kamer.

Het kabinet breidt de regeling nog eenmaal uit, omdat er veel onbegrip is onder bewoners wiens woning net buiten het subsidiegebied valt. Volgens het kabinet zullen de 'voor bewoners onlogische enclaves of exclaves' verdwijnen.

Tot nu toe gold de subsidieregeling aan de Drentse kant van de provinciegrens alleen voor Spijkerboor. Nu wordt de regeling uitgebreid naar Zuidlaarderveen, Nieuw-Annerveen, Oud-Annerveen, Eexterveenschekanaal, Annerveenschekanaal, Nieuwediep en Bareveld. Ook 21 postcodes in de provincie Groningen worden aan de regeling toegevoegd.

Met het geld kunnen eigenaren van woningen geld krijgen voor de aanschaf van zonnepanelen of isolatie, maar de subsidie mag ook worden gebruikt voor bijvoorbeeld een nieuwe badkamer of het plaatsen van een dakkappel. Een voorwaarde is wel dat de woning voor 1 januari 2016 is opgeleverd.

Check hieronder of jouw postcode onder de subsidieregeling valt:

Overzicht van de postcodes die nu onder de subsidieregeling vallen © RTV Drenthe

Annerveenschekanaal, Nieuwediep en Bareveld blijven wel uitgesloten van de waardedalingsregeling, terwijl de overige vier Drentse dorpen daar wel gebruik van mogen maken. Met die regeling kunnen woningeigenaren een financiële compensatie krijgen voor de daling van de waarde van hun huis omdat dit in het gaswinningsgebied staat.

Met name in Annerveenschekanaal werd veel verzet geleverd tegen de uitsluiting van die regeling. Terwijl de buurdorpen wel geld kunnen krijgen voor het minder waard worden van hun woning, blijven de inwoners van dat dorp met lege handen achter.

Die situatie blijft, ondanks verzet uit het dorp en een bezoek van staatssecretaris Vijlbrief aan Annerveenschekanaal, toch bestaan. "Beter een half ei dan een lege dop", zegt inwoner Ina Oortwijn, die actievoerde voor het toevoegen van haar dorp aan de waardedalingsregeling.

Ze is blij met de subsidie, maar het ontbreken van de waardedalingsregeling voelt als een domper. "Vijlbrief zou eens per twee maanden naar Drenthe komen, dat is al bijna zover. We willen dan erg graag wat uitleg van hem", zegt ze namens de andere actievoerders.

Een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat laat weten dat de waardedalingsregeling niet wordt uitgebreid, omdat er in Annerveenschekenaal, Bareveld en Nieuwediep geen sprake is van waardedaling. Dat blijkt volgens het ministerie uit een rapport van onderzoeksbureau Atlas Research.

Gelijke monniken, gelijke kappen. Dat predikt gedeputeerde Tjisse Stelsptra al jaren, als hem gevraagd wordt naar de afhandeling van schades in Noord-Drenthe. Hij vindt dat schades net zo moeten worden behandeld als in Groningen. En dat gaat nu gebeuren, belooft het Kabinet.

Dat houdt onder meer in dat de omgekeerde bewijslast (zie kader) volledig terugkeert in het gebied. Goed nieuws, meent Wisse Hummel van de Tijdelijke Werkgroep Mijnbouwschade Een (TWME). Een dag later glundert hij nog steeds. "Gisteren was wel een moment waar we naar toewerkten. Ik heb er vertrouwen in dat alles op z'n plek terecht komt."

Wettelijk bewijsvermoeden

Het wettelijk bewijsvermoeden (ook wel de omgekeerde bewijslast) houdt in het geval van de gaswinning in dat gedupeerden niet zelf hoeven te bewijzen dat de schades door die gaswinning/gasopslag veroorzaakt zijn. In grote gedeelten van Groningen geldt het wettelijk bewijsvermoeden. Wanneer er sprake is van schade, kan de gedupeerde dit melden zonder dat hij of zij dit zelf dient te bewijzen. Het is dan aan de NAM om te weerleggen dat de schades door gasopslag of gaswinning komen.

In Noord-Drenthe geldt dit wettelijk bewijsvermoeden nog gedeeltelijk, maar de contouren zijn door het Instituut Mijnbouwschade Groningen verlegd. Hierdoor vallen veel gedupeerden (nu nog) buiten de boot. Het Kabinet heeft op 25 april 2023 aangegeven dat het wettelijk bewijsvermoeden terugkeert in het volledige aardbevingsgebied (Groningen en Noord-Drenthe).

Toch zitten er wat haken en ogen aan de terugkeer van de omgekeerde bewijslast. Dit geldt namelijk in gevallen tót 40.000 euro schade. "Terwijl de meest complexe zaken juist de zaken zijn die boven dit bedrag zitten", zegt Sven Jach namens het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG). "Wij hebben juist gevraagd om in alle gevallen de omgekeerde bewijslast te laten gelden."

Bovendien is een terugkeer van de omgekeerde bewijslast niet zaligmakend, meent Jach. "Het betekent niet dat alle schades direct goedgekeurd worden, maar in een aantal zaken zal dit wel het geval zijn."

Wie voor het eerst schade meldt, heeft in heel Noord-Drenthe recht op een vaste vergoeding. "Dan stuur je een paar foto's op en krijg je nu 5.000 euro", weet Jach. Eén van de maatregelen van het kabinet houdt in dat de vaste vergoedingen 'aantrekkelijker worden gemaakt'. Hoe dat er precies uit komt te zien, is nog niet duidelijk."

Het kabinet maakte gisteren ook bekend 85 miljoen euro beschikbaar te stellen voor de Nedersaksenlijn. De lijn zorgen voor een rechtstreekse spoorverbinding tussen Groningen en Enschede. Daarvoor moet er nieuw spoor worden aangelegd tussen Veendam, Stadskanaal, Musselkanaal, Ter Apel en Emmen.

Het geld van het kabinet is bedoeld voor de verbinding tussen Veendam en Stadskanaal. De aanleg van dat deel van het traject valt na berekeningen van ProRail veel hoger uit dan was verwacht. Met de toegezegde 85 miljoen kan die eerste fase van de Nedersaksenlijn nu van start, laat de Stichting Nedersaksenlijn weten aan RTV Noord.

Voor inwoners van dorpen als Gasselternijveen, Nieuw-Buinen en Drouwenermond betekent de aanleg van het spoor tussen Veendam en Stadskanaal een snellere OV-verbinding met de stad Groningen.

Als alles meezit, zou de eerste trein tussen Stadskanaal en Groningen volgens de Stichting Nedersaksenlijn in 2026 kunnen rijden. Na de aanleg van het spoor tussen Veendam en Stadskanaal is het vervolg van het traject tot aan Emmen aan de beurt.