De taptoe weerklinkt niet meer bij de herdenking op het kampterrein
Om meer de nadruk te leggen op de slachtoffers van de Holocaust schrapt Herinneringscentrum Kamp Westerbork in Hooghalen bij de 4 mei-herdenking vanavond de militaire taptoe. Die werd altijd gespeeld na de twee minuten stilte. In plaats hiervan zal vanaf nu vóór de twee minuten stilte de klok van Westerbork op het voormalige kampterrein klinken.
Directeur Bertien Minco van het herinneringscentrum stelt dat er zo meer nadruk wordt gelegd op de mensen die in de Tweede Wereldoorlog gevangen zaten in het kamp. Volgens haar past een militair ritueel daar minder goed bij.
In de Tweede Wereldoorlog zaten in Kamp Westerbork meer dan 100.000 Joden, Roma en Sinti en verzetsstrijders gevangen. Die werden gedeporteerd naar vernietigingskampen als Sobibor en Auschwitz, waar de meesten van hen werden vermoord.
Zie hieronder beelden van de taptoe op het voormalige kampterrein in 2022. De tekst gaat daarna verder.
De taptoe voorheen op het voormalige kampterrein
De taptoe nader uitgelegd
De aanduiding taptoe is gebaseerd op het commando 'Tap toe!' dat vroeger in kazernes werd gebruikt om het einde van de dag aan te kondigen. Het signaal zou in de tijd van prins Maurits zijn ontstaan, aan het begin van de 17e eeuw. De Britse Last Post is verwant aan het Nederlandse signaal Taptoe. De Last Post ontstond in de 17e eeuw uit de taptoe, toen Britse soldaten in de Nederlanden gelegerd waren.
De stukken bestaan geheel uit natuurtonen waardoor ze gespeeld kunnen worden zonder het gebruik van ventielen. Tegenwoordig is het taptoe-signaal een trompet-signaal waarmee een taptoe-show wordt afgesloten. Tijdens de Nationale Dodenherdenking in Nederland op 4 mei wordt om 20.00 uur met het taptoe-signaal het sein gegeven voor de twee minuten stilte.
Bron: nationale taptoe.nl
Voor het zelf leren spelen van de taptoe kun je onder meer terecht op de site van de digitale muzikant.
Passend eerbetoon
Het is dit jaar veertig jaar geleden dat de jaarlijkse herdenking bij het Herinneringscentrum Kamp Westerbork voor het eerst werd gehouden. Sinds 1983 weerklinkt daar jaarlijks de taptoe na de twee minuten stilte. Oud-directeur Dirk Mulder van het herinneringscentrum zegt dit altijd een passend eerbetoon te hebben gevonden. "We hebben de taptoe altijd laten klinken voor de soldaten die kamp Westerbork hebben bevrijd, maar ook voor de verzetsstrijders die via Westerbork weg zijn gevoerd."
Kamp Westerbork is in 1945 bevrijd door Canadese militairen. Directeur Bertien Minco van het herinneringscentrum realiseert zich dat terdege, maar vindt Westerbork toch meer de plaats voor het herdenken van de daar weggevoerde slachtoffers: "Militairen die zijn omgekomen in oorlogen worden al bij veel gelegenheden herdacht, zoals bij de 4-mei-bijeenkomst op de Dam in Amsterdam."
De klok van Westerbork
De taptoe maakt dit jaar dus plaats voor de klok van Westerbork. Het is volgens Minco een bijzondere klok die ook tijdens de oorlog werd gebruikt om speciale gebeurtenissen aan te kondigen. "Het doet denken aan de klokken die tijdens de herdenking worden geluid op de Waalsdorpervlakte. Onze klok is wel wat kleiner", zegt Minco.
Zie hieronder hoe trompettist Mark-Jan Veenstra zich in 2017 voorbereidde op het spelen van de taptoe. De tekst gaat daarna verder.
Mark-Jan Veenstra
Sobibor
Het is tachtig jaar geleden dat de negentien treinen van kamp Westerbork naar Sobibor vertrokken. Bij aankomst werden de 34.313 gedeporteerde Joodse Nederlanders en vluchtelingen bijna allemaal vrijwel direct vermoord. Van hen wisten slechts achttien te overleven. Één van die transporten vertrok op 4 mei 1943. Daarom is er dit jaar tijdens de herdenking op het voormalige kampterrein speciale aandacht voor Sobibor.
Stille tocht
Het herdenkingsprogramma op het terrein in Hooghalen begint vanavond om 19.00 uur met een stille tocht. De 90-jarige Joodse Max van Trommel vertelt tijdens de Dodenherdenking bij het Nationaal Monument Westerbork over de sporen die de Tweede Wereldoorlog achterliet in zijn leven en studenten van het Prins Claus Conservatorium spelen muziek van de vervolgde en vermoorde Joodse componist Leo Smit.
De Dodenherdenking bij het Nationaal Monument Westerbork is live te volgen via de website van RTV Drenthe en een livestream op Facebook. Op tv, de website en Facebook begint de uitzending om 19.15 uur, op de radio om 19.30 uur.
De Dodenherdenking bij het Nationaal Monument Westerbork is live te volgen via de website van RTV Drenthe en een livestream op Facebook. Op tv, de website en Facebook begint de uitzending om 19.15 uur, op de radio om 19.30 uur.
