'Complottheorieën zijn niet zomaar verhalen, maar verdachtmakingen'

In zijn toespraak vertelde hij het verhaal van Nol van Wesel en Max Kannewasser en hoe zij uiteindelijk op transport moesten.

"Over de mensen van toen en over wat hen is aangedaan. Over hun tevergeefse hoop en over hun wanhoop." Hij hoopt met die twee zinnen tegenwicht te kunnen bieden aan de complottheorieën en het aanwakkeren van haat en uitsluiting. "Complottheorieën zijn niet zomaar verhalen, maar verdachtmakingen. Daarmee probeerden de nazi's Joden te ontmenselijken en het wantrouwen aan te jagen."

Hij roept mensen op om de verhalen te blijven vertellen om zo 'haarscherp te houden wie er menselijk waren en wie onmenselijk'.

Bertien Minco, directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork, nodigde Eddo Verdoner uit als spreker tijdens de Dodenherdenking. "We denken dat zijn boodschap belangrijk is. Hij zegt dat educatie hier een belangrijke taak in heeft en daar zijn we het natuurlijk heel erg mee eens. Wij zijn daarin voor hem ook een belangrijke landelijke partner."

"De mensen die hier komen zijn over het algemeen erg toegewijd en ontzettend onder de indruk. Dat is ook altijd weer erg fijn om te merken. Ook kinderen die vragen stellen en vol zijn daarvan. Maar we zien wel dat er veel mensen zijn die zoiets hebben van: goh is dat niet te lang geleden en moet dat nou nog? Is het eigenlijk allemaal wel gebeurd? We zien het gewoon en horen om ons heen dat er een toename is en dat baart ons enerzijds zorgen. Aan de andere kant denken we: werk aan de winkel. Aan de bak, huppakee."

Kan het Herinneringscentrum daar nog meer aan doen? "Ik denk dat wij daar altijd wat aan doen. Wij bestaan daarvoor. Wij ontvangen hier 30.000 scholieren per jaar. Als je nu vandaag op het kampterrein gaat kijken dan zie je volop schoolklassen. Ik denk dat het beste antwoord is: zorgen dat er een heleboel kinderen op een kwalitatieve, hoogstaande manier de verhalen horen van wat hier gebeurd is."

Waarom moeten we nog herdenken? "Omdat er nog nooit in de geschiedenis van de hele mensheid op zo'n fabrieksmatige, industriële manier zoveel mensen vermoord zijn. Dat is hier, onder onze ogen gebeurd in onze samenleving vanaf deze plek. Dus daar moet je bij stil staan."

Naast het thema antisemitisme staat ook het onderwerp Sobibor centraal. Het is precies tachtig jaar geleden dat het eerste transport vertrok. "Er zijn 34.000 Joodse Nederlanders en vluchtelingen gedeporteerd en vermoord in Sobibor. Dat is zo enorm veel. Dus het is eigenlijk gek dat het niet zo in het nationaal geheugen beland is. Dat is precies de reden dat we met dit project er meer aandacht voor vragen."