Waar komt de kerstboom vandaan?

De kerstboom is een eeuwenoude traditie (Rechten: Pixabay)
De kerstboom is een eeuwenoude traditie
Het is kerst! En bijna iedereen heeft wel een kerstboom ergens in huis of in de tuin staan. Maar waar komt de kerstboomtraditie eigenlijk vandaan?
Deze vraag kwam vlak voor kerst binnen op de redactie van Zoek het uit!, en geen beter moment om deze vraag te beantwoorden dan vandaag.
Een kerstboom is meestal te vinden in woonkamers, maar er staan ook grote varianten op dorpspleinen, in steden, bij bedrijven en ook in kerken zijn ze te vinden. Vol versierd met ballen, engelenhaar en slingers, of juist sober met enkel wat twinkelende lichtjes.

Duitse wortels

De kerstboom vindt zijn oorsprong in de Germaanse geschiedenis, en komt dus oorspronkelijk uit het deel van Europa waar Germaanse talen worden gesproken. Ook Nederland hoort daarbij, maar in zijn algemeenheid wordt gedacht dat de kerstboom oorspronkelijk uit Duitsland komt.
Kerstmis had toen weinig van doen met de geboorte van kindje Jezus, maar draaide om de midwinterviering, op de kortste dag van het jaar. Groene bomen stonden symbool voor vruchtbaarheid, en aangezien de dennenboom of de spar ook in de winter zijn groene kleur bleef houden, werd deze boom gebruikt voor de viering. Na de kortste dag van het jaar worden de dagen - natuurlijk - weer langer. Het begin van de nieuwe lente, een tijd van bloei.
De kerstboom, die vaak midden in het dorp stond, werd versierd met appeltjes en andere attributen. Kaarsjes en kerstballen kwamen pas later. In een Frankische tekst uit de 13e eeuw wordt voor het eerst een groene boom vol kaarsen beschreven. Tijdens winters aan het eind van de middeleeuwen, plaatsten inwoners van de Elzas (Frankrijk) een boom, versierd met kaarsen, klatergoud, gekleurd papier, appels, koek en suikergoed in hun huis. Dit gebruik waaide pas halverwege de 19e eeuw over naar andere West-Europese landen, waaronder Nederland. Toen stond de kerstboom dus niet meer alleen op het dorpsplein, maar ook in de woonkamer.

Christelijke traditie

In de late middeleeuwen begonnen ook de kerken het gebruik van de kerstboom over te nemen. Tot die tijd hebben de christelijke kerken, en met name de Rooms-Katholieke kerk, de kerstboom geweerd. Dit deden ze omdat de kerstboom niets met de christelijke kerstviering van de geboorte van Jezus te maken heeft. Later werd de boom toch geaccepteerd en omarmd als een symbool van licht, ook in de kerk.
Diezelfde kerk zorgde er in de 19e eeuw voor dat de kerstboom in Nederland ook door de armere gezinnen werd omarmd. Tot die tijd was een kerstboom in huis voorbehouden aan de rijke protestantse families. In die tijd werden er veel zondagsscholen opgericht, om het evangelie te verspreiden, maar ook om de arme families te helpen. Zo raakte de kerstboomtraditie ook bekend onder de 'gewone Nederlanders'.

Zoek het uit!

Zijn er tradities waar jij je vraagtekens bij hebt? Of is er iets anders dat je je al tijden afvraagt? Stuur je vraag in naar Zoek het uit!.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.