Sake Elzinga duikt na zware tijd in eigen archief

De afgelopen anderhalf jaar waren zwaar voor Sake Elzinga, fotograaf en fotojournalist met als thuisbasis Assen. "Ik ben mijn familie verloren, in een dik jaar ben ik iedereen kwijt behalve mijn dochter en neefje", vertelt hij. "Dingen zijn eindig, maar je krijgt er een andere beleving van. Je gaat steeds meer beseffen wat tijd is en hoe je herinneringen moet koesteren." In foto's worden volgens Elzinga herinneringen vastgelegd. En die moeten goed gedocumenteerd worden.

Iedereen fotografeert tegenwoordig, al dan niet met een telefoon. "Fotografie was vroeger een ander vak. Iedereen noemt zich nu ook fotograaf, dat vind ik op zich geen probleem", zegt Elzinga. "Maar ik maak mij zorgen om historische en documentaire-achtige beelden die er niet meer zijn. Als je echt wilt fotograferen moet je goed documenteren en dingen vastleggen. Ik zie dat in de provincie niet meer gebeuren en landelijk niet. Daar zijn geen gelden meer voor."

En dat is zonde, volgens de fotograaf. Hij zegt het niet om zichzelf de markt in te prijzen, want zelf schenkt hij zijn rijke archief aan het Drents Archief.

Hij is bang dat er over dertig jaar geen foto-archieven meer zijn van de tijd dat iedereen ging fotograferen. "Daarom ben ik ook blij dat ik een groot deel van mijn archief kan doneren. Misschien dat ze over 20 à 30 jaar wel zeggen: 'Die Elzinga had misschien toch gelijk. We zijn blij dat we dit nog hebben en de rest moeten we bij elkaar sprokkelen.' Het beeld kun je hebben, maar er moet ook een visie in zitten.'

Veel foto's bij het Drents Archief zijn op dit moment niet te downloaden, ze staan op zwart vanwege het copyright dat er op rust. "Ik dacht, weet je wat, als ik nou een beetje subsidie krijg dan zorg ik dat al mijn foto's bij het Drents Archief komen, dan kan iedereen ze downloaden zonder problemen." Elzinga zegt bijvoorbeeld foto's te hebben van jongens die met Johan Cruijff en Ronald Koeman op de foto staan, maar die nooit zijn gepubliceerd. "Die foto's kunnen ze dan in een privéalbum doen, dat lijkt me heel mooi."

Foto's van Elzinga verschenen onlangs ook in het boek De zilvermijnen van Drenthe. Een boek met foto's over het dagelijks leven in Drenthe in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Ieder negatief ging Elzinga bij langs. "Het is een soort therapie. Ik moet mijn verleden opschonen, ik moet het afronden. Toen kwam ik erachter dat ik zestig procent, misschien wel zeventig, niet meer wist. Ik heb foto's van de brand in de Prins Bernardhoeve (in Zuidlaren, red.), dat was ik alweer vergeten. En van Jan Kruis heb ik er duizenden, die liet je niet allemaal afdrukken, je kiest er een uit." In het boek is ruimte voor meer. "Nu heb je op de rechterpagina de grote uitgekozen foto's en op de linkerpagina de restbeelden."

Zo begon Elzinga dus te delven in zijn eigen zilvermijn. Ruimte om alle foto's te publiceren is er niet. Veertig jaar lang duizenden foto's, van verkeer tot sport en van stillevens tot artiesten, laten zich niet vangen in een boek. "Dit is alleen maar Drenthe, heel veel Assen omdat ik vanuit Assen werk", zegt hij. "Toen ik bezig was in mijn archief dacht ik, waar zijn de demonstraties gebleven? Ik had het nog niet uitgesproken of we hadden te maken met de ene na de andere demonstratie." Of de beelden van de afgelopen protesten net zo goed bewaard blijven als die van dertig jaar geleden? Dat zal moeten blijken over drie decennia. Aan Elzinga zal het in ieder geval niet liggen als het niet zo is.