Wat betekent handtekening staatssecretaris onder afspraken met Schoonebeek?

Ontzorgtafel Hans Vijlbrief Johan Atema
Staatssecretaris Hans Vijlbrief en NAM directeur Johan Atema tekenen aan de Ontzorgtafel de afspraken © RTV Drenthe / Serge Vinkenvleugel
De handtekening van staatsecretaris Hans Vijlbrief van mijnbouw onder afspraken gemaakt met Schoonebeek is niet alleen zijn blijk van waardering voor het in Schoonebeek gevoerde gebiedsproces over de afvalwaterinjectieplannen van de NAM. Vijlbrief beloofde er op toe te zien dat de NAM z'n afspraken met Schoonebeek na komt. Maar het Rijk is niet verantwoordelijk.
Het is een proef van Vijlbrief. Niet pas inwoners de kans geven iets van een mijnbouwproject te vinden als de vergunningsaanvraag er ligt en je alleen bezwaar kunt maken. Dit is bedoeld om inwoners in een vroeg stadium mee te laten praten en zorgen weg te nemen. Of dat in Schoonebeek nu gebeurt en of het op een goede manier gaat daar lopen de meningen ver over uiteen.

Wat wil de NAM?

De Nederlandsche Aardolie Maatschappij wil het afvalwater uit de oliewinning op drie plekken (twee voor continu gebruik, een als reserve) vlak bij Schoonebeek injecteren in een leeg gasveld 3 kilometer onder het dorp. Daarvoor moeten nieuwe injectieputten geboord worden naar het lege gasveld, tenzij het Staatstoezicht op de Mijnen oordeelt dat bestaande putten veilig genoeg zijn om voor het afvalwater te mogen gebruiken.
De NAM wil het iets anders aanpakken dan tot nu toe in Twente, waar tot voor kort het afvalwater in lege gasvelden werd gepompt. De NAM wil proberen het aantal mijnbouwhulpstoffen die aan het water toegevoegd worden aantoonbaar te minimaliseren. Nieuwe putten kunnen volgens de NAM leiden tot andere materiaalkeuzes, waardoor het gebruik van mijnbouwhulpstoffen omlaag kan. Er is volgens de NAM zelfs een type kunststof pijp die aan de binnenkant zo glad is dat er bijna geen corrosie ontstaat en mijnbouwhulpstoffen niet nodig zouden zijn. Nadeel van gebruik van kunststof in plaats van staal is dat er minder vaak apparatuur naar beneden kan om de kwaliteit van de binnenbuis te controleren.

Afspraken met inwoners aan de Ontzorgtafel

Het afgelopen jaar hebben het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de NAM en belangengroepen uit Schoonebeek (onder andere landbouw, natuur, industrie Dorpsbelangen en individuele inwoners) samen aan tafel gezeten. Daar is een lijst met afspraken uit gekomen: toezeggingen van de NAM aan het dorp.
NAM directeur Johan Atema laat weten dat zoveel mogelijk zaken die in de vergunning van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat kunnen komen te staan daar ook in komen. De afspraken of toezeggingen aan de Ontzorgtafel zijn volgens Atema zaken die juist niet in de vergunning geregeld kunnen worden.
Waar gaan de afspraken met groepen uit Schoonebeek over?
Een van de afspraken gaat over een aardbeving van 3.0 of meer op de schaal van richter. In dat geval moet de NAM stoppen met de afvalwaterinjectie in het lege gasveld. Maar volgens directeur Johan Atema zal de NAM als er aardbevingen onder de 3.0 zijn of er schade ontstaat door bodembeweging als gevolg van de afvalwaterinjectie ook in actie komen.
Daarover zegt Johan Atema: "We willen geen tweede Groningen in Schoonebeek."
Wat als er een aardbeving komt bij Schoonebeek
Vijlbrief zei het nog maar eens in het Aole Gemientehoes in Schoonebeek. "Zonder draagvlak geen mijnbouw." Hij heeft al eerder laten weten en herhaalde dat gisteravond nog eens dat ook de enquête van Dorpsbelangen over de afvalwaterinjectieplannen van de NAM door hem meegenomen gaat worden in de afweging of de NAM een vergunning krijgt of niet.
Maar weet Vijlbrief inmiddels of er in Schoonebeek voldoende draagvlak is voor de afvalwaterinjectieplannen van de NAM?
Is er draagvlak in Schoonebeek
Er is veel kritiek over de Ontzorgtafel en de afspraken of toezeggingen waar nu de handtekening van de NAM-directeur en de staatssecretaris onder staan. Niet alleen van Stop Afvalwater Schoonebeek (SAS) die niet aan die tafel zit, maar ook van deelnemers en ex-deelnemers aan de gesprekken van het gebiedsproces. Er zou door het ministerie van EZK en de NAM te veel gestuurd zijn in het proces en de gesprekken. De afspraken die er nu liggen gaan vooral over de randvoorwaarden voor de afvalwaterinjectie en wat er moet gebeuren als het toch fout gaat.

Meepraten

Maar meepraten over de keuze voor afvalwaterinjectie of zuiveren of hergebruik hadden de criticasters ook graag gewild. En SAS vindt dat er een ongelijk speelveld is als je inwoners moet laten meepraten over ingewikkelde zaken als mijnbouw waar alleen de NAM, EZK en het Staatstoezicht op de Mijnen echt verstand van hebben.
Ook zou de overheid verantwoordelijk moeten zijn voor zaken die niet in de vergunning van de NAM geregeld kunnen worden en niet een stel inwoners en belangenverenigingen uit het dorp.
Waar is de Ontzorgtafel voor?
De Ontzorgtafel is opgezet door het ministerie van Economische Zaken en de NAM. De gesprekken aan deze tafel moeten leiden tot gezamenlijke afspraken met inwoners en belanghebbenden over het injecteren van het afvalwater in het lege gasveld op 3 kilometer diepte onder Schoonebeek. Daarnaast moeten de afspraken leiden tot aanvullende afspraken om zorgen uit de omgeving weg te nemen en wensen uit de regio in te vullen. Bijvoorbeeld 'wat doen we als toch iets fout gaat met de oliewinning, de waterinjectie of de bodem.' De afspraken kunnen in de toekomst ook nog worden aangevuld want de Ontzorgtafel blijft bestaan.
Bij een van de punten in de conceptafspraken stond enige tijd te lezen dat 'onderzoek heeft laten zien dat de huidige wijze van verwerking - waterinjectie - de voorkeur heeft boven andere alternatieven'. Volgens tegenstanders van de plannen hebben de NAM, het ministerie van EZ en regionale bestuurders hun keuze hiermee al gemaakt. De Ontzorgtafel zou volgens sceptici alleen maar bedoeld zijn als 'windowdressing' en 'afvinken dat er met inwoners is gepraat.' Journalisten en media zijn bovendien niet welkom om het proces te volgen.
De Ontzorgtafel gaat niet over wel of niet opnieuw opstarten van de oliewinning. De tafel gaat ook niet over de keuze die de NAM maakt wat ze met het afvalwater willen doen.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.