Van kletsnat naar kurkdroog: 'Er is niet veel nodig, maar er valt geen drup'

"Het is al bijna vijf weken onafgebroken droog", zegt woordvoerder Dirk-Jan Beuling van landbouworganisatie LTO Noord. "Het is zeker nodig dat boeren nu beregenen, je ziet zelfs gras in tuinen al geel kleuren."

Volgens Beuling gaat het vooral om granen. "Veel boeren hebben kort geleden bemest, die korrels liggen als het ware los op de grond en dat moet je echt water gaan geven als er geen regen valt. Graan groeit op dit moment als kool, dus het zijn cruciale weken om deze gewassen tot groei te brengen."

Met de stand van het grondwater heeft dit volgens Beuling niets van doen, al is het volgens hem wel zo dat de Drentse bodem niet heel veel water vasthoudt. "Los daarvan, graan heeft al heel veel water gebruikt, maar we hebben geen lekkere mei-regenbui gehad. Echt, veel is er niet nodig, maar er valt geen drup."

"Het is nu al weken droog", ziet ook Albert Drewes van Waterschap Drents-Overijsselse Delta, die zich elke dag bezighoudt met het waterpeilbeheer. Hij en zijn collega's beheren de rivieren, meren, sloten en beken in een gebied dat zich uitstrekt tussen pakweg Assen en Deventer, met plaatsen daarin als Beilen, Hoogeveen, Meppel en ook Zwolle.

In het voorjaar ging het met de hoeveelheden neerslag de goede kant op, maar als we de vooruitzichten geloven, dan blijft het op een toevallig buitje na gortdroog. "We zetten daarom in op maximale peiling; zoveel mogelijk water in het systeem houden. En dat moet gebeuren met wat we krijgen", wijst Drewes naar de regenval die voorlopig uit lijkt te blijven.

Met de strategie om de peilen van de oppervlaktewateren op niveau max te krijgen, wordt het grondwatersysteem ietwat beïnvloed en daarmee de bodem nat gehouden. De natuur moet daar de vruchten van plukken.

"We doen wat we kunnen", benadrukt Drewes, al voegt hij daaraan toe dat de opgave groot is. "Je wil dat het water in een perceel daar blijft en niet verdampt. Maar met de noordoostenwind die er nu op komt, gaat 't snel met de verdamping en ben je alles al snel kwijt."

Het waterschap roeit met de riemen die ze heeft, bestaande uit gemalen, inlaten en stuwen die het water beheren. Drents-Overijsselse Delta is verdeeld in tweeduizend van dit soort gebiedjes waarvan het waterpeil wordt gestuurd door een van deze waterwerken. "We kijken naar het streefpeil. Is dat 1 meter boven NAP, maar ligt actuele stand daar iets onder, dan proberen we er water naartoe te krijgen."

De alarmbel wordt bij het waterschap nog niet geluid. "Maar we zijn ons aan het voorbereiden, net als elk jaar. Het uitgangspunt was dit jaar niet heel slecht, maar als er vanaf nu nog twee maanden geen spat regen valt, zitten we daarna in een uitzonderlijke droogtesituatie."

Het neerslagtekort van nu houdt zelfs gelijke tred met 2018, toen het droogtecijfer tot grote hoogte steeg, in de richting van recordjaar 1976. De eerste waarschuwing is daarmee al afgegeven, al blijven drastische maatregelen waarschijnlijk nog uit.

De zogeheten verdringingsreeks, die bepaalt hoe het water wordt verdeeld bij grote schaarste, is een noodgreep waar vooralsnog niet aan getrokken wordt. "Dan wordt er op ingezet dat dijken niet inzakken en de natuur geen onherstelbare schade oploopt", licht Drewes toe. "Dan kijken we op het laatst: waar sturen we het water, nu het bijna op is, nog naartoe?"