Midden-Drenthe houdt ruim 8 miljoen over, maar ziet mindere jaren komen

Het gemeentehuis in Beilen
Het gemeentehuis in Beilen © RTV Drenthe / Josien Feitsma
De gemeente Midden-Drenthe heeft een financieel goed jaar achter de rug, maar koerst net als de andere Drentse gemeenten af op een financieel ravijn. Maar vol op de rem trapt de gemeente niet. "We moeten lef hebben en niet in de stress schieten."
Bij de gemeente kwam vorig jaar 111 miljoen euro binnen, er werd zo'n 102 miljoen uitgegeven. Oftewel een plus van 8,5 miljoen, blijkt nu de eindafrekening is gemaakt. Net als veel andere Drentse gemeenten een miljoenenoverschot dus.

Geld voor opvang Oekraïners over

Drie miljoen van het overschot komt uit geld dat overbleef voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. "Wij kregen geld voor het opvangen en ondersteunen. Normaal is het Rijk wat zuinig met bijdragen voor opvang, zoals bij statushouders, maar hier zijn ze heel ruimhartig geweest", legt wethouder Financiën Dennis Bouwman uit.
"Sommige gemeenten moesten dure hotels afhuren voor heel veel geld per nacht. Wij hebben het met eigen gebouwen gedaan. Het Dr. Nassaucollege kwam precies vorig jaar januari vrij, daar zijn wij meteen begonnen om het klaar te maken voor de opvang zonder dat wij wisten wat wij zouden krijgen. We hebben eigen mensen ingezet. Als we moesten huren waren we 1,5 miljoen euro meer kwijt geweest."
Van de 3 miljoen uit het Oekraïne-potje wordt naar verwachting dit jaar nog 1,5 miljoen euro ingezet voor opvang. De andere helft gaat in de algemene spaarpot van de gemeente.
Het Rijk kan het overgebleven geld nog terugvorderen. "Dat zou heel onverstandig zijn, je zou gemeenten die zich volop hebben ingezet frustreren", zegt waarnemend burgemeester Cees Bijl. "En dan gaan wij ook aan het rekenen, wat is de commerciële waarde van onze school? En wat zijn de uren die we allemaal hebben ingezet."

Personeel

Naast het geld voor de opvang van vluchtelingen waren er meer meevallers voor Midden-Drenthe. Zo werd er minder uitgegeven in Drenthe aan beschermd wonen voor kwetsbare mensen dan vooraf verwacht, waardoor er aan het eind van het jaar een miljoen werd overgemaakt naar Beilen.
Een zorgenkindje van de gemeente blijft personeel vinden. Doordat vacatures niet ingevuld worden, bespaart Midden-Drenthe op personeelskosten, tegelijkertijd is het meer kwijt aan het inhuren van tijdelijk personeel van buitenaf.

Niet voor de lange termijn

Desondanks blijven er dus miljoenen over. "Afgelopen jaren hebben gemeenten best wat geld overgehouden", schetst Bijl het bredere plaatje. "Maar dat heeft vooral te maken met meevallers, en die zijn incidenteel. We moeten vaste lasten met vaste inkomsten betalen."
Gemeenten krijgen jaarlijks geld van de Rijksoverheid uit het gemeentefonds, afgelopen jaren kwam het Rijk met extra geld voor coronamaatregelen en de opvang van Oekraïners. Bijl vergelijkt het met het betalen van een forse hypotheek. "Stel iemand heeft het best zwaar met betalen en krijgt het ene jaar een erfenis, wint het volgende jaar een voetbalpoule en krijgt daarna nog een schenking. Dat is mooi, maar je kunt er geen lening van 30 jaar mee aflossen."

Minder geld

Waar een huiseigenaar zijn loon gebruikt om de hypotheek te betalen, gebruiken gemeenten geld uit het gemeentefonds om de vaste kosten te dekken. Den Haag is echter voornemens de geldkraan dicht te draaien, er komt vanaf 2026 3,4 miljard minder beschikbaar voor provincies en gemeenten, terwijl gemeente wel nog steeds geld moeten uitgeven aan zaken als jeugdzorg en woningbouwplannen.
De bezuiniging valt niet in goede aarde bij gemeenten en dus ook niet in het gemeentehuis in Beilen. "We zitten hier geen flauwekul te doen", zegt Bijl. "Volgende week op het VNG-congres is dit ook het grote thema", doelt hij op de bijeenkomst van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten in Groningen.
De jaren na 2026 staan door de bezuinigingen bekend als 'ravijnjaren', er ontstaat een financieel gat op de begrotingen. Met een schuin oog kijkt Midden-Drenthe naar wat komen gaat. Bijl: "We moeten lef hebben en niet in de stress schieten. We kunnen niet opeens niets meer investeren. Als we moeten remmen, dan gaan we pompend remmen, we willen in glijvlucht de bodem bereiken."
Nog voor de zomer komt de gemeente met plannen voor de komende jaren. Dan wordt duidelijk welke harde keuzes nodig zijn om de zachte landing mogelijk te maken.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.