Dag van de Drentse Familiegeschiedenis: familie Van Lier veranderde mee met Assen

Duidelijk is dat de Van Lier-familie ingedeeld mag worden bij de categorie rijk. Generaties lang woonden ze op landgoed Overcingel in Assen en maakten deel uit van het 'Asser herenbolwerk.' Het archief van de familie Van Lier is compleet geïnventariseerd door het Drents Archief; Van Lier en Assen raakten in de loop der eeuwen verweven met elkaar.

Door het inventariseren komen zowel persoonlijke details als een algemeen tijdsbeeld naar voren. Er zit een album amoricum in van Johannes van Lier, hij gaf opdracht tot de bouw van Overcingel. Een album amoricum is een chique benaming voor een vriendenboekje. "Het is een soort poëziealbum waar vrienden tekeningen en geschriften in zetten", zegt Erwin de Leeuw van het Drents Archief.

De meest opvallende verschijning in de Drentse Van Lier-geschiedenis is volgens De Leeuw ook Johannes van Lier. "De akte van aanstelling tot ontvanger-generaal in 1758 was eigenlijk het begin van Van Lier in Assen." Die akte maakte hem belastinginner van Drenthe. De Leeuw: "Hij ging wonen in Annen en had een zakelijk adres op de Brink in Assen. Het provinciebestuur was gevestigd in het oude klooster, waar tegenwoordig het Drents Museum zit." In 1777 gaf hij opdracht tot de bouw van Huize Overcingel op het landgoed.

Het moet een grote verandering zijn geweest voor Van Lier. Van Rotterdam naar Drenthe, waar nauwelijks steden te bekennen waren. "Hij kwam op het Drentse platteland terecht met de steden Coevorden en Meppel en in Assen begon de ontwikkeling van de Drentse Hoofdvaart."

Van Lier kwam uit een familie met notarissen en andere notabelen. Hij trouwde met Roelina Hofstede, die ook uit een bestuurdersfamilie kwam. Het was de standaard in de familie Van Lier. Door de jaren heen bleven ze zich begeven in de hogere kringen.

"Geld trouwt met geld. Ze kwamen veelal bij elkaar over de vloer, ze zaten in dezelfde besturen en gingen naar dezelfde feesten en bruiloften. Daar kwamen jonge mensen elkaar dus ook tegen", verklaard De Leeuw. Maar bij het uitdiepen van familiegeschiedenis, dat vandaag centraal staat in het Drents archief komen niet alleen details het persoonlijke leven van families bovendrijven. Vooral bij invloedrijke geslachten is dat het geval.

Zo hebben generaties Van Lier de stad Assen door de eeuwen heen zien veranderen. "Ze hadden invloed op het bestuur en waren belangrijk voor de ontwikkeling van Assen ten oosten van de brink", vertelt De Leeuw. "Landgoed Overcingel was vroeger veel groter, het liep van de Rolderstraat tot aan Zuidhaege."

Het huidige landgoed bestaat voornamelijk uit bos tegenwoordig, maar Overcingel bestond uit vele weilanden en delen ter vermaak. De familie vocht door de eeuwen heen heel wat strijdjes uit met het gemeentebestuur. Die aasden keer op keer op percelen van Overcingel om op te bouwen. "Er is een hele mooie tekening uit 1934, daarop zijn contouren van wegen getekend op het landgoed. Een van de wegen loop t vlak langs de serre. Later kwam meer het besef dat het om een bijzonder landgoed ging", constateert De Leeuw.

Na 242 jaar droeg de familie Overcingel vorig jaar over aan Het Drents Landschap. Daarmee kwam er een eind aan de verwevenheid van de familie Van Lier en Assen.