Drenthe Toen: 'Het was een beetje feest als de potboot kwam'

2 februari 2020, 09:00 • 3 minuten leestijd

Drenthe Toen: 'Het was een beetje feest als de potboot kwam' (Rechten: RTV Drenthe)

Zijn moeder had het er vaak over. Over de tijd dat ze pas getrouwd was, en aan het Opgaande woonde. Dat het potschip van Jan de Boer dan langskwam. Bertus ten Caat uit Hollandscheveld hoorde die verhalen graag, zoals hij alles wat gaat over het Hollandscheveld van vroeger interessant vindt. "Als de potboot kwam, dan was het altijd een beetje feest. De vrouwen gingen dan in het schip boodschappen doen, de mannen zaten met een accordeon aan de wal."

Het potschip was eigendom van Jan de Boer. Ten Caat noteerde veel herinneringen over dit varende bedrijf op uit de mond van zoon Hans de Boer. "Het verhaal bleef me bij en eigenlijk wilde ik er alles van weten." Halverwege de jaren 80 interviewde Ten Caat Hans de Boer. Het werd een lang gesprek, dat werd opgenomen met de toen nog moderne cassetterecorder. Bij het afspelen is wat getik, geratel en geruis te horen. Maar het verhaal staat er luid en duidelijk op.

"Mijn vader is begonnen als turfschipper", vertelt schipperszoon Hand de Boer. "Hij voer op Klazienaveen, vervoerde turf heen en hooi terug. Maar omdat hij meer een koopman was, nam hij later geen hooi meer mee, maar alles wat er in het voorhuis van een boerderij gebruikt werd. Boelgoed noemden ze dat. Dat was een succes. En zo is eigenlijk de handel in het potschip gekomen. Die term is trouwens ontstaan in Friesland. Daar was een potschip een normaal verschijnsel. Een schip, waar potgoed dat gebakken werd in Sneek, verkocht werd. Friesland was waterrijk en veel huizen lagen direct aan het water. Dus kwam de handel via het water naar de mensen toe."

Bekijk hier een video over de potboot die elke zomer rond Hollandscheveld voer:

Hans de Boer vervolgt zijn verhaal op de cassetterecorder: "Inmaakpotten waren een veelgevraagd artikel in die tijd, het waren grote stenen potten, voor zuurkool en dergelijke, ze stonden bovenop het schip. In de zomer was mijn vader onderweg van het Opgaande daar ging hij met het potschip zo´n beetje van huis naar huis. Lag wekenlang bij de pastorie van de hervormde kerk van Nieuwlande, dan richting Nieuw Moskou, dan weer naar het Hoekje, ook daar lag hij wekenlang."

Maar naast een potschip bestond er ook een potkast. Bertus ten Caat hoorde voor het eerst over een potkast van Hans de Boer. "Ha ha, dat was iets heel anders dan dat we er nu onder verstaan. Dat was gewoon een kast met potten erin, net zoals het potschip een schip was met potten aan boord."

Hans de Boer bezocht als schipperskind meerdere scholen. Hij weet de naam van de meester in Nieuwlande niet meer, maar daar ging De Boer naar school. "Op Nieuwlande, ja, nu weet ik het weer, Meester Kuper."

De boer had meer klasgenoten dan een gewoon dorpskind. "Ik krijg heel vaak te horen van 'he, ik heb nog bij jou in de klas gezeten'. Ik had echt wel meer dan honderd klasgenoten." De moeder van Hans de Boer was onder de vrouwen in het gebied een graag geziene gast. "Ze was een hartelijk mens en kon goed luisteren. Menige boerenvrouw stortte bij haar haar hart uit. Misschien schonken ze haar dat vertrouwen ook wel omdat ze toch ook een buitenstaander was, die al gauw weer zou vertrekken."

<h2>Drenthe Toen</h2><p>Over het wel en wee van de Potboot, haar klanten en haar opvarenden hoort u Bertus ten Caat en de opnames met Hans de Boer in het programma Drenthe Toen. Het eerste van een serie gesprekken wordt uitgezonden op 2 februari tussen 14.00 en 16.00 uur op radio Drenthe, daarna te beluisteren via de podcast en uitzending gemist.</p>