Zo vergaat het onze oude statige gemeentehuizen: het raadhuis van Rolde

Bij de rubriek Zoek Het Uit! van RTV Drenthe kwam de vraag binnen wat er toch is gebeurd met de oude gemeentehuizen die nu alweer ruim 25 jaar een heel ander leven leiden. De redactieleden zijn gelijk de zoektocht naar de sleutels begonnen. De komende zomerweken daarom in deze rubriek aandacht voor voormalige raadhuizen in onze provincie.

Eén van onze redacteuren beweert dat het mooiste oude gemeentehuis waarschijnlijk te vinden is in Rolde. Daar beginnen we onze historische tocht. Met dat prachtige raadhuis doelt de collega op het statige pand aan de Hoofdstraat in het dorp, maar dat blijkt niet het eerste gemeentehuis van Rolde en ook niet het laatste. Dat weten ze bij het Rolder Historisch Gezelschap.

"Het gemeentebestuur kwam vroeger vaak op verschillende locaties bijeen, toen was er nog geen vast onderkomen", vertelt Feije Takens van het Rolder Historisch Gezelschap. "In 1897 werd het eerste gemeentehuis betrokken naast Café Hofsteenge, tegenwoordig onderdeel van dat café. Dat gebouw werd al snel te klein. In 1918 is een nieuw gemeentehuis gebouwd aan de Hoofdstraat, ik ben daar nog zelf getrouwd. Ook dat pand bleek uiteindelijk niet groot genoeg en in 1974 betrok de gemeente het pand van de oude landbouwschool aan de Grote Brink, dat was het laatste gemeentehuis van Rolde."

Het pand dat het langste dienst heeft gedaan als gemeentehuis van Rolde is het statige gebouw aan de Hoofdstraat 11 in het dorp. Het ontwerp is van de architect Jan Neisingh uit Assen.

In 1936 werd een grootschalige verbouwing uitgevoerd en verrees aan de achterzijde onder meer een arrestantenlokaal. "Ik heb nog als ambtenaar in het pand gewerkt", herinnert Fije Takens zich. "In de laatste jaren dat we daar zaten moesten aan de achterkant units worden bijgebouwd om ons allemaal een plek te kunnen geven. Het ging om tijdelijke units, maar die waren wel wat lang tijdelijk."

Op de site van de rijksmonumenten in Nederland is een nauwkeurige beschrijving te lezen van dit pand uit 1918. Daarin staat onder meer dat het een schilddak heeft met Hollandse pannen. De conciërgewoning aan de achterzijde is iets minder hoog en oogt iets eenvoudiger. Het oude gemeentehuis heeft verder onder meer gemetselde dakkapellen met boogvormige met zink bedekte kap en een geprofileerde daklijst op klossen.

Verder heeft het twaalf schuiframen in de vorm van een ruit. De symmetrisch ingedeelde voorgevel heeft een natuurstenen stoep, dubbele paneeldeuren met smeedijzeren sierroosters voor de ruiten, een korfboogvormige bovendorpel en een draagconstructie met naam 'Gemeentehuis'.

Volgens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is het voormalige gemeentehuis met conciërgewoning van cultuurhistorisch belang vanwege de regionale bestuurlijke ontwikkeling en de daaraan gerelateerde bouw van gemeentehuizen.

Het is van architectuurhistorisch belang vanwege de vormgeving, het materiaalgebruik, de gaafheid, de herkenbaarheid en de regionale zeldzaamheid. Het stedenbouwkundig belang wordt bepaald door de belangrijke beeldbepalende kwaliteit ten opzichte van de omgeving.

In 1974 blijkt het vorstelijk onderkomen aan de Hoofdstraat 11 in Rolde toch een maatje te klein. Het pand van de landbouwschool aan de Grote Brink wordt betrokken en het oude pand gaat in de verkoop. In het pand wordt later onder meer een Bed & Breakfast gevestigd. Als je er nu langs komt zie je dat er volop aan gebouwd wordt.

Het pand is sinds oktober 2021 in nieuwe handen. De huidige eigenaren zeggen dolblij te zijn met hun nieuwe aanwinst. Ook dit echtpaar overweegt een Bed & Breakfast in het oude gemeentehuis te beginnen. "En we hebben het oude kleurbeeld teruggebracht op de voorgevel, dat vinden we belangrijk", meldt de eigenaar trots.

Het laatste huis van de gemeente Rolde is het pand van de voormalige lagere landbouwschool aan de Grote Brink 3 in het dorp. Dat doet bijna vijfentwintig jaar dienst als gemeentehuis. Dit pand is in 1952 gebouwd en is tegenwoordig het hoofdonderkomen van De Trans, de stichting die zich bezighoudt met de zorg voor en begeleiding van verstandelijk gehandicapten.

Rolde valt sinds 1998 onder de gemeente Aa en Hunze. Het gemeentehuis van deze gemeente staat niet in Rolde, maar in Gieten.

Woon jij in een oud gemeentehuis of wil je meer weten van dat beeldbepalende pand in jouw dorp?

Stuur dan gerust een e-mail naar zoekhetuit@rtvdrenthe.nl of vul het formulier hieronder in.