Hof stelt dat lelieteler Joling al veel doet om gezondheidsrisico's te beperken

Dat blijkt uit de onderbouwing van de uitspraak van vorige week maandag. Toen oordeelde het hof dat Joling vier middelen mag gebruiken op percelen met lelies bij het buurtschap Boterveen. Vanwege de economische belangen van de teler werd eerder alleen het besluit bekendgemaakt, nu is de uitleg daarbij openbaar gemaakt.

Omwonenden vrezen voor hun gezondheid, zij wijzen naar onderzoeken die een verband leggen tussen ziektes als Parkinson en Alzheimer en gewasbeschermingsmiddelen. Zij eisten daarom een verbod op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op de percelen bij hun huizen. De rechter in Assen ging daar in mee. In het hoger beroep draaide het gerechtshof dat besluit grotendeels terug.

Voor gewasbeschermingsmiddelen toegestaan worden, worden ze getoetst. Bij gevaarlijke situaties mag een rechter alsnog een verbod van de middelen opleggen. Volgens omwonenden is dat gevaar er omdat er op lelies meer wordt gespoten dan bij bijvoorbeeld aardappels, daarnaast is niet duidelijk wat een cocktail aan middelen voor effect heeft. Het hof ziet dat toelatingstesten nog niet voldoende gericht zijn op het verband tussen ziektes zoals ALS, maar vindt het te ver gaan om alle gewasbeschermingsmiddelen verbieden.

De rechter stelt dat Joling al veel maatregelen heeft getroffen om risico's te verlagen, zoals het aanleggen van bufferzones. Ook heeft hij een aangepaste spuitinstallatie aangeschaft die verwaaien van middelen tegengaat en gebruikt hij (deels) biologische middelen. Ook laat het hof meewegen dat eerder zowel de Gezondheidsraad als het RIVM na recent onderzoek niet adviseerden om in te grijpen. De onderzoeken die omwonenden aanhaalden, leiden niet tot een ander oordeel.

Teler Joling gaf bij het hoger beroep in Zwolle onlangs aan minimaal vier middelen nodig te hebben om de teelt te kunnen doorzetten. Door alleen die toe te staan wordt het middelengebruik in Boterveen tot een minimum beperkt, stelt het hof. Joling heeft gezegd na de oogst dit najaar, de komende vijf jaar geen lelies te telen op de percelen bij de woningen in Boterveen. Daardoor weten omwonenden dat ze de komende jaren niet hoeven te vrezen voor middelen in de lelieteelt.

Daarnaast biedt het de mogelijkheid om via een bodemprocedure meer duidelijkheid te verkrijgen over de vraag of het gebruik van bepaalde gewasbeschermingsmiddelen voor de lelieteelt onrechtmatig is.

Omdat omwonenden grotendeels in het ongelijk zijn gesteld, draaien zij op voor de kosten van de rechtszaken.