Waarom heeft Exloo geen kerk?

Want in Exloo, daar is geen kerk. Waarom niet eigenlijk? Deze vraag werd ingestuurd naar Zoek het uit!.

We gaan een heel stuk terug in de tijd, samen met Exloër Jan Geerts, van de Historische Vereniging Carspel Oderen. "Op 1 juli 1851 is er een gerucht over kerkstichting in Exloo. De Notulen van de Hervormde Kerk vermelden dat 'geen voorwendsels maar wezenlijk ernst indien het rijk voor eenen leerraar gelieve te zorgen'."

Kerkelijk is Exloo altijd vanaf het begin georiënteerd geweest op het kerkdorp Odoorn, waar de Margarethakerk van oudsher de Kerk was uit het dingspel Oderen. Deze kerk bestaat nog steeds en wordt door de Vrijzinnig Hervormde Gemeente gebruikt.

Geerts: "De Drentse courant van 16 mei 1851 had ook melding gemaakt van de activiteiten in Exloo en we lezen 'dat reeds lang alhier behoefte aan eene Hervormde Kerk met een eigen predikant werd gevoeld' en de krant gaat verder 'deze plaats ligt op een vrij verren afstand van het Kerkdorp Odoorn waaronder dezelve kerkelijk ressorteert'." Oftewel: in 1851 zijn er serieuze pogingen gedaan om een kerk te stichten in Exloo. Probleem was alleen dat er geen predikant voorhanden was, of dat er geen geld voor een predikant was.

Odoorn was er niet blij mee, bang als ze was haar Exloër kerkgangers te verliezen. "Een maand later bericht de krant dat het verzoek om 'rijks- traktement voor een leeraar' is afgewezen." Voor Odoorn is de kou uit de lucht.

Toch wist men blijkbaar in Odoorn niet dat er in mei 1841 al eerder een verzoek was gedaan, door de Afgescheidene Gereformeerden Van De Gemeente Borger en Exloo aan de toenmalige Koning der Nederlanden. Geerts: "Ze wilden dat de leraar Henfrik Joffers, die opgeleid werd tot het leerambt en als zodanig geëxamineerd zou worden, verkozen zou worden. De Ouderlingen en diakenen zouden dan verklaren dat zij geen beroep zouden doen op de staatskas, en zichzelf zouden onderhouden."

Wat ze wilden gebeurde. "De Diensten van deze Gereformeerden werden gehouden te Borger op huisnummer 38 en te Exloo op huisnummer 145."

Bekende families uit die tijd die hun kind gereformeerd lieten dopen waren in 1839 de familie Gommer/Aling, in 1841 Bartels/Berends, in 1844 Diemer/Nagelders en Teeuwisch/Schutrups. "Zelfs in 1868, 1871, 1902, 1903, 1904 en 1905 woonden er nog gereformeerden In Exloo die hun kind lieten dopen in Borger. De gereformeerden hadden zelfs gronden in Exloo in hun bezit", vertelt Geerts, die diep in de archieven is gedoken om de gegevens boven water te krijgen.

"Toen echter in de tijd van de grote emigratie ook diverse Exloërs vertrokken, zijn de kerkelijke samenkomsten waarschijnlijk opgehouden in Exloo. Toen kerkte men in Borger, al weten we dit niet zeker."

Tegenwoordig kerken inwoners van Exloo niet alleen maar in Odoorn, maar bezoekt men hun kerk in Borger, Emmen, Valthe, Valthermond, 2e Exloërmond, Musselkanaal of Zandberg.

Heb jij je ook altijd al iets afgevraagd? Aarzel niet langer en stuur je vraag in naar Zoek het uit! Dan kunnen wij op zoek naar de antwoorden.