De wolf: geliefd en verguisd

De wolf (Rechten: Saxifraga/Jan Nijendijk)
De wolf
De komst van de wolf roept veel verschillende reacties op. Veel boeren willen ze niet omdat ze vrezen voor hun schapen. Natuurbeschermers zijn meestal juist enthousiast. Die uiteenlopende meningen over het dier zijn volgens milieufilosoof Martin Drenthen wel verklaarbaar.
"De wolf is een symbool voor heel veel verschillende dingen, zowel voor mensen die heel erg voor de wolf zijn als voor mensen die er heel erg tegen zijn", zegt Martin Drenthen, milieufilosoof en universitair hoofddocent filosofie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. "De wolf is een symbool van echte, wilde natuur, van ongerepte natuur. Het is een charismatisch beest dat zich moeilijk laat sturen en sommige mensen halen daar een soort troost uit. Zij vinden het mooi dat de natuur niet binnen de lijntjes kleurt. Andere mensen worden heel onrustig van datzelfde idee."

Spanning bij schapenhouders

Sinds 2015 heeft de wolf geregeld zijn sporen in Drenthe achtergelaten. In die vijf jaar zijn ruim honderd schapen het slachtoffer geworden van de wolf volgens de gegevens van BIJ12. Jan Bloemerts van LTO Noord is niet blij met de komst van de wolf. "Maar hij is er en Europa vindt dat de wolf een toegevoegde waarde heeft, en hij heeft de hoogst beschermde status. Daar zullen we het mee moeten doen."
"Voor met name de schapenhouders betekent het veel: het betekent spanning, je weet niet wanneer jouw schapenstapel wordt getroffen. En de wolf heeft de eigenschap dat hij veel schade aan kan richten. Dat is niet alleen het doden zelf, het gaat ook gepaard met veel geweld en dat is voor de schapenhouder die het betreft geen leuke zaak om mee te maken", aldus Bloemerts.
Wolvendeskundige Glenn Lelieveld gaf eind vorig jaar al aan dat dit in het niet valt in vergelijking met wat honden aanrichten. Honden pakken ook regelmatig schapen maar het exacte aantal is niet bekend.

Noodsets voor schapenhouders

Gedeputeerde Henk Jumelet ziet ook dat de wolf vaker opduikt in Drenthe. "De wolf is een Europees beschermde diersoort. Wij vinden het van belang om ook goed te kijken en te luisteren naar de zorgen van de schapenhouders. Wij zijn regelmatig in gesprek met vertegenwoordigers uit de schapenhouderij, de landbouw en natuurorganisaties. Zij hebben op ons verzoek gewerkt aan een advies over onder andere de bescherming van schapen wanneer een wolf zich in Drenthe zou gaan vestigen. Het mooie aan dit advies is dat dit is bedacht door schapenhouders die als geen ander weten wat in de praktijk wel werkt en wat niet. Het college is bereid om hun ideeën verder gezamenlijk vorm te geven en hiervoor middelen beschikbaar te stellen. In het voorjaar wordt hierover een besluit genomen."
Om schapenhouders nu te ondersteunen bij het beschermen van hun dieren, heeft de provincie een aantal noodsets beschikbaar met wolf-werende hekwerken. Schapenhouders kunnen hierover contact opnemen met de provincie.

Koffiedik kijken

Veel ecologen verwachten dat de wolf allerlei natuurlijke processen op gang zal brengen. Annelies van Ginkel onderzocht dit in het oerbos van Bialowieza in Polen. Daar keek ze naar het gedrag van herten in een gebied waar ook wolven zijn. "Op plekken met veel wolvenactiviteit zijn de herten waakzamer en besteden ze minder tijd aan eten. Daardoor krijgen jonge boompjes meer kans zich te ontwikkelen tot een volwassen boom."
De vraag is of je dergelijke effecten ook in Nederland krijgt. Wolvendeskundige Hugh Jansman heeft z'n twijfels. "De situatie hier is niet te vergelijken met bijvoorbeeld Polen. Kijk maar naar het beheer: wij kappen nog steeds in bossen en schieten de helft van alle herten en zwijnen af. Daar kan geen wolf tegen op. Dus het effect van wolven sneeuwt onder in alle effecten die mensen op wilde hoefdieren hebben." Welke invloed de wolf heeft op onze natuur is volgens Jansman koffiedik kijken. "Nergens komen wolven in zo'n intensief door mensen bewoond landschap voor als in Nederland."

Een beetje gevaarlijk

Als wolven en mensen dicht bij elkaar leven neemt de kans op conflicten toe. Afstand houden is dan belangrijk, laat onderzoeker Dries Kuijper weten. "Ik vind zelf de boodschap 'de wolf is een ongevaarlijk dier' niet zo goed, ik zou zelf zeggen: 'de wolf is een beetje gevaarlijk'. Blijf er bij weg, ga hem niet opzoeken. De ongevallen die gebeuren met wolven zijn bijna altijd toe te schrijven aan verkeerd gedrag van mensen. Als wij 's nachts in wolvengebied rondstruinen met loslopende honden, dan gaat dat vaak problemen opleveren. Als wij leren: wolvengebied, we blijven er weg, we houden ons aan de regels, er moet wederzijds respect zijn, dan voorkom je de meeste problemen", aldus Kuijper.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.