Zo vergaat het onze oude statige gemeentehuizen: het raadhuis van Peize

Bij de rubriek Zoek Het Uit! van RTV Drenthe kwam de vraag binnen wat er is gebeurd met de oude gemeentehuizen die nu alweer ruim 25 jaar een heel ander leven leiden. De redactieleden zijn gelijk de zoektocht naar de sleutels begonnen. De komende zomerweken daarom in deze rubriek aandacht voor voormalige raadhuizen in onze provincie.

Dat Drenthe in 1811 gemeenten kreeg komt niet als een verrassing. Zo ook de gemeente Peize, dat in 1998 opging in de gemeente Noordenveld. Met uiteindelijk misschien wel het meest statige oude gemeentehuis van Drenthe. Dat statige pand aan de Raadhuisstraat kennen veel mensen, zeker in Peize, wel. Wat zit er nu in dat pand en waar huisde de gemeente daarvoor?

Het oude gemeentehuis van Peize staat aan, hoe kan het ook anders, de Raadhuisstraat. Het is het enige officiële gemeentehuis van Peize geweest en werd gebouwd in het begin van de 20e eeuw. In 1918 was het pand klaar om te gebruiken.

Tot 1998 werd het pand gebruikt als gemeentehuis voor Peize. Toen Peize in 1998 opging in de gemeente Noordenveld heeft er nog enkele jaren een nevenvestiging van de gemeente in gezeten. De overige ruimtes werden opgevuld met kantoren.

Het pand stond drie jaar leeg toen het in 2017 werd verkocht en het een woonhuis met een afscheidshuis werd. Naast het woonhuis op de benedenverdieping zaten er toen bovenin twee appartementen. In 2019 werd het huis weer verkocht en verdween het afscheidshuis. Tegenwoordig is het oude gemeentehuis een woonhuis.

Het pand is een monument en in 1938, 1968, 1984 en 1990 verbouwd. De beschermde status dat een monument met zich meebrengt geldt alleen voor het grote statige hoofgebouw.

Het wapen op de voorkant van het pand herinnert nog aan de tijd dat het het gemeentehuis van Peize is geweest. Het wapen bestaat uit een hopbel, een vrucht van een hopplant. Die weer gebruikt wordt voor het bereiden van bier.

De hopbel komt in Peize meer voor. Zo staat er in Peize een restaurant dat De Peizer Hopbel heet, ook het mededelingenblad van het dorp heet De Hopbel en het wapen komt terug in de vlag van Peize.

Voordat het oude gemeentehuis van Peize het gemeentehuis werd, werden raadsvergaderingen voornamelijk in de herberg gehouden en werkte de burgemeester vanuit huis. Dat was van 1811 tot 1819 nog wel een uitdaging, want de eerste twee burgemeesters van Peize waren tegelijkertijd burgemeester van Eelde. Ze woonden dan ook in Eelde.

De eerste echte Peizer burgemeester was Berend Willinge Kymmell. Hij woonde aan de Kerkstraat, daar waar nu het Kymmellhof staat. Van daaruit bestuurde hij de gemeente Peize. Het huidige pand aan de Kerkstraat lijkt wel op het oude pand, maar is in de jaren vernieuwd.

Opdracht voor een eigen gemeentehuis werd gegeven in de tijd dat Herman Krull burgemeester was. Hij zou er echter nooit van kunnen genieten, omdat hij in 1915 plotseling overlijdt. De eerste burgemeester die vanuit het gemeentehuis bestuurde was zijn opvolger Johan van Leenhof.

Wim Bijma was de laatste burgemeester die bestuurde vanuit het gemeentehuis van Peize. Hij was waarnemend burgemeester in 1997 totdat de gemeente in zijn geheel opging in de gemeente Noordenveld.

Woon jij in een oud gemeentehuis of wil je meer weten van dat beeldbepalende pand in jouw dorp?

Stuur dan gerust een e-mail naar zoekhetuit@rtvdrenthe.nl of vul het formulier hieronder in.