Teleurstelling bij provincie: regio niet in de Troonrede en begroting provincie ook beleidsarm

Klijnsma had de hoop dat het rapport 'Elke Regio Telt' aandacht zou krijgen. "Drie belangrijke landelijke adviesorganen schrijven zo'n rapport en de koning rept er met geen woord over", aldus Klijnsma

In het rapport riepen de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur, de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, en de Raad voor het Openbaar Bestuur het kabinet op het regionaal beleid te wijzigen. Het huidige beleid versterkt vooral regio's die al sterk zijn, zoals de Randstad en de verstedelijkte stukken van Brabant. De raden constateerden een toename van onwenselijke verschillen tussen Nederlandse regio's, bijvoorbeeld op het gebied van voorzieningen voor zorg, onderwijs, infrastructuur en werkgelegenheid.

De al eerder uitgelekte 2 miljard voor armoedebestrijding vindt Klijnsma goed nieuws voor Drenthe. "Want helaas wonen er in delen van onze provincie mensen die het allemaal wat minder getroffen hebben in het leven, en dan druk ik me nog eufemistisch uit." Of 2 miljard genoeg is? "Dat weet ik niet. Het helpt in ieder geval, het kabinet had ook weg kunnen kijken en dat hebben ze niet gedaan. Maar het is incidenteel geld, mooi dat het er is maar armoede moet je structureel aanpakken."

De provinciale begroting voor het jaar 2024 is net als de Miljoenennota vandaag 'beleidsarm.' Niet omdat de provincie zoals het kabinet demissionair is, maar het coalitieakkoord tussen BBB, VVD, PvdA en CDA is nog niet verwerkt in de begroting. De provincie gaat door met waar het toch al mee bezig was.

Vandaar dat de omschrijving van Gedeputeerde Staten in de begroting ook erg algemeen is: ze spreekt onder meer van 'een leefbaar platteland waar landbouw en natuur in samenhang verder ontwikkeld worden, waar de ontwikkelingen in de economie en werkgelegenheid bijdragen aan welzijn en welvaart voor de inwoners van Drenthe'.

De financiële onzekerheid voor onze provincie wordt steeds groter, schrijven Gedeputeerde Staten (provinciebestuur, red.). "Met de al aangekondigde bezuinigingen vanuit het Rijk is het de vraag of we met nog minder geld uit de algemene uitkering rekening moeten houden in de jaren 2023 tot en met 2025. Als hiervoor vanuit het Rijk geen oplossing komt, dan vertoont de Begroting met ingang van 2026 een groot tekort."

2026 word door provincies en ook gemeenten 'het ravijnjaar' genoemd. De provincies gaan dan minder geld krijgen omdat het huidige kabinet een ander financieringssysteem wil invoeren. Vorig jaar kwam het kabinet al met 1 miljard aan reparaties, maar dat is volstrekt onvoldoende vinden gemeenten en provincies.

Gedeputeerde Staten: "Een ander nog niet opgelost probleem betreft de financiering van (nieuwe) opgaven die, naar het zich laat aanzien, een structureel karakter hebben. Er wordt van de provincies veel verwacht, maar 'boter bij de vis' is er nog niet. Op basis van een nadere analyse werken we toe naar een provinciale begroting die duurzaam en in evenwicht is."

Zonder het te benoemen doelen Gedeputeerde Staten op opgaven als de stikstofreductie, hervorming van de landbouw, natuurherstel en het bouwen van extra nieuwe woningen.

In 2024 verwachten Gedeputeerde Staten bijna 775.000 euro minder uit te zullen geven aan de Regionale Uitvoeringsdienst (milieudienst RUD) dan dat er begroot was voor 2023. Wel schrijven ze dat het voor de RUD Drenthe op dit moment nog niet in te schatten is wat de invoering van de nieuwe omgevingswet voor financiële uitwerking zal hebben: "De invoering van de omgevingswet zorgt voor wijzigingen in de tarieven voor leges. Omdat deze activiteiten nieuw zijn, is het voor de RUD niet mogelijk om een zeer betrouwbare inschatting te maken van de baten en lasten voor deze activiteiten."

Eerder dit jaar moest de provincie nog ruim acht ton extra investeren in de RUD. In juni van dit jaar vroeg de RUD de Drentse gemeenten en provincie om financieel bij te springen. Dat kwam onder meer door onvoorziene voorbereidingskosten voor de invoering van de nieuwe omgevingswet.

Ook verwachten Gedeputeerde Staten de komende jaren extra geld nodig te hebben voor de doorvoering van de nieuwe eigen organisatiestructuur. De provincie werkt sinds 1 juli 2023 volgens deze nieuwe structuur. In de praktijk komt dat erop neer dat de nieuwe organisatie bestaat uit een tweehoofdige directie, zes domeinen (met zes domeinmanagers), achttien themamanagers en een 'concernstaf' met drie stafmanagers.

In de begroting staat dat 'de wijzigingen in de hoofdstructuur extra kosten met zich meebrengen. In vergelijking met het vorige organisatiemodel is een extra personele inzet nodig van circa veertien fte in voltijdfunctie, wat een stijging van de loonkosten van ongeveer 1,8 miljoen per jaar zoals loonkosten en werkgeverslasten tot gevolg heeft." Op de lange termijn verwacht de provincie financiële voordelen te zullen ervaren door de invoering van de nieuwe werkstructuur.

In 2024 zal de koninklijke familie Emmen bezoeken tijdens de landelijke viering van Koningsdag. De provincie wil hier een bijdrage aan leveren. In de begroting schrijven de gedeputeerden: "Koningsdag heeft een grote landelijke media-uitstraling. Hierdoor kunnen we onze mooie provincie en de mooie ontwikkelingen die zich hebben afgespeeld in Emmen, goed voor het voetlicht brengen." Er zit wel een fors prijskaartje aan: Gedeputeerde Staten nemen eenmalig een bedrag van 1 miljoen op in de begroting.

De Drentse opcenten op de motorrijtuigenbelasting gaan in ieder geval niet omhoog. De provincie heeft in 2024 ruim 314 miljoen aan inkomsten, in de begroting wordt daarvan tot nu toe ruim 291 miljoen uitgegeven. De Statencommissie behandelt de begroting op 1 november 2023 inhoudelijk en op 8 november 2023 vindt besluitvorming plaats in Provinciale Staten.