Reacties vanuit Drenthe op Prinsjesdag: 'Meeste zaken lopen door'

Dat zag ook Rikus Jager, voorzitter van de Vereniging Drentse Gemeenten en burgemeester van Westerveld. "De meeste zaken lopen gewoon door. Dus in die zin is het business as usual." Het kabinet is demissionair, dat betekent dat het vooral lopende zaken mag afhandelen.

Volgens Jager gaan projecten die voor Drenthe van belang zijn, ook door. "Bijvoorbeeld de uitgaven aan defensie", zegt hij. "Er wordt nog steeds 175 miljoen geïnvesteerd in defensie in Assen en 350 miljoen in Havelte. Die afspraken blijven staan."

Dat geldt ook voor het stikstofbeleid van het kabinet. Iets waar LTO Noord-voorzitter Dirk Bruins teleurgesteld over is. Wel is Bruins blij dat er geld wordt uitgetrokken voor boeren die de omslag willen maken naar biologische landbouw. Het gaat om 100 miljoen euro, een bedrag dat uit de begroting van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit komt. De zogenoemde 'vestigingssteun", zoals de pot heet, past bij duurzame doelstellingen van het demissionaire kabinet. Dat wil dat in 2030 15 procent van de totale landbouwgrond in Nederland biologisch is.

Het kabinet trekt eveneens de portemonnee (175 miljoen euro) voor jonge boeren die het bedrijf van bijvoorbeeld hun ouders willen overnemen. "Voor hen moet er perspectief zijn. Als zij er geen heil meer in zien, dan staan we er niet goed voor in dit land", stelt Bruins.

Bovendien vindt Bruins het goed dat er 2 miljard euro wordt uitgetrokken voor armoedebestrijding. Volgens hem hangt die bestrijding namelijk ook samen met "een goede voedselstrategie". Bruins: "We zien dat het beleid steeds strenger wordt. Aardappelboeren moeten bijvoorbeeld kleine aardappelen rooien, omdat ze er voor 1 oktober al uit moeten zijn. Dat betekent dat je je teelt niet volledig tot wasdom kan laten komen. Een mindere oogst betekent uiteindelijk dat de prijzen stijgen."

Burgemeester Jager moet nog zien of het bedrag voor armoedebestrijding genoeg is. "Vrijdag hebben we als Drentse gemeenten samen met de provincie gezeten. We gaan dit namelijk gezamenlijk aanpakken", vertelt hij. "Laten we hopen dat het genoeg is, want dat weten we pas als we ermee aan de slag gaan."

Jeugdzorg kwam vanmiddag ook aan bod in de Troonrede. Zo zei de koning dat het kabinet verder werkt aan hervormingen in de jeugdzorg, "zodat kwetsbare kinderen en gezinnen sneller en beter geholpen kunnen worden". Volgens de vorst hebben jongeren steeds vaker last van mentale problemen, zoals somberheid en eenzaamheid.

Marco Bottelier, bestuurder van jeugd-ggz-instelling Accare, is blij dat jeugdzorg expliciet genoemd werd. "Dat vinden wij erg belangrijk", zegt hij in een eerste reactie. "Het is mooi dat er aandacht voor is. Er wordt ook expliciet verwezen naar die hervormingsagenda. We zijn blij dat dat onderwerp voor het kabinet niet controversieel is verklaard."

Het kabinet trekt volgend jaar 1,45 miljard euro uit voor jeugdzorg. Of dat genoeg is, moet nog blijken. "Het is lastig in te schatten hoe de kosten van de jeugdzorg zich zullen ontwikkelen", stelt Bottelier. "Wanneer je de kosten van de jeugdzorg vergelijkt met 2015 (het jaar waarin gemeenten verantwoordelijk werden voor jeugdzorg, red.), zie je dat ze fors zijn gestegen. Maar geld alleen is niet per se de oplossing. De hervormingsagenda biedt aanknopingspunten om op basis van kwaliteit keuzes te maken en de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden."

Vereniging Drentse Gemeenten-voorzitter Rikus Jager vraagt zich af of de investering van het kabinet genoeg is. "Als het blijft bij wat er globaal al is ingezet, ben ik bang dat er te weinig middelen zijn om de jeugdzorg voldoende aan te pakken."

Terwijl het kabinet geld investeert in jeugdzorg, moeten gemeenten gezamenlijk overigens nog 374 miljoen euro bezuinigen. Dat bedrag zou eigenlijk hoger zijn, maar is toch teruggedraaid.

De koning richtte zich in de Troonrede ook op ondernemers. Hij benadrukte dat geld eerst verdiend moet worden, daarna pas verdeeld. Iets wat ondernemers ook willen, al pleiten ze wel voor minder regels. Dat vindt ook Agnes Mulder, directeur van VNO-NCW MKB Noord. "Een ondernemer moet gemiddeld aan zo'n zeventig wettelijke regels voldoen. Ga er maar aanstaan als kleine mkb'er."

Volgens haar wordt er bij de overheid te veel vanuit wantrouwen gehandeld. "Als je elkaar vertrouwt, richt je de boel anders in", vindt ze. "Bij wantrouwen krijg je er juist veel regels bij. Zeker in deze tijd zien we ook dat er grote schandalen kunnen ontstaan, doordat er veel regelgeving is. Kijk maar naar de toeslagenaffaire."

Tegelijkertijd zijn er bij ondernemers ook veel zorgen over de toekomst, weet Mulder. "Voor veel van hen is het een optelsom. Je moet grondstoffen inkopen en hebt hoge energie- en arbeidskosten", omschrijft ze. "En als die kosten dan ook nog eens met 14 procent doorstijgen... Het is fijn dat de koning en dus ook het kabinet die zorgen delen. Maar er moet wel wat aan gedaan worden."

Zo kijkt Mulder ook naar de problemen op het elektriciteitsnet. "Er moeten stappen worden gezet om het net te verzwaren, zodat bedrijven ook kunnen verduurzamen. Maar leg die rekening niet alvast neer bij de ondernemer."