'Iedereen mag weten dat Havelter brigade bestaat en dat we relevanter zijn dan ooit'

Van de Wiel is samen met sergeant-historicus Peter van der Woerd verantwoordelijk voor een 140 pagina's tellend magazine waarin de brigade onder andere terugblikt op haar ontstaansgeschiedenis. Ook vertellen ze de meest bijzondere, persoonlijke verhalen van militairen die namens de 43 Mechbrig op uitzending zijn geweest. "Het moest geen stoffig boek worden, maar een hele dikke glossy", zegt Van de Wiel.

Historicus Van der Woerd is in de ontstaansgeschiedenis van de brigade gedoken. Tijdens zijn onderzoek kwam hij erachter dat de wortels van de gevechtseenheid al in de negentiende eeuw geschoten zijn. "In 1829 vinden we al voor het eerst de nummering '43' terug in de 43 Reserve Brigade, maar er valt eigenlijk nog heel weinig te koppelen aan ons nu", zegt hij.

Na de Tweede Wereldoorlog verandert dat volgens Van der Woerd. Eind jaren veertig richt Nederland de 43 Zelfstandige Infanteriebrigade op. Deze brigade bestaat volledig uit dienstplichtigen, waarvan verschillende eenheden worden uitgezonden naar Nederlands-Indië. Een van deze eenheden, 43 Zelfstandig Verkenningseskadron, is een directe voorloper van de huidige Havelter brigade.

Na de Koude Oorlog belandt Europa voor het eerst in lange tijd in een periode van vrede. "Dat sentiment begint ook bij de politiek te leven", zegt Van de Wiel. "Na de val van de Berlijnse Muur besluit de regering dat de dreiging niet meer is zoals hij was en dat we geen groot leger meer nodig hebben. In 1993 besluiten ze dat ze de brigade een jaar later 'slapend' zullen maken", vult Van der Woerd aan.

Van de Wiel legt uit dat dit besluit volledig op politieke grond gebaseerd is. Hij stelt dat het 'mobilisabel', ofwel slapend maken van de brigade, samenhangt met de opschorting van de dienstplicht. Hierdoor kreeg de landmacht veel minder militairen tot haar beschikking. "Het past bij de tijdsgeest van het einde van de Koude Oorlog, wie doet ons wat?", zegt Van de Wiel.

Vier jaar later komt de regering terug op dit besluit en wordt brigade weer uit haar slaapstand 'wakker gekust'. "Het kleeft wel een beetje aan de brigade dat ze bij vlagen operationeel en mobilisabel is", zegt Van der Woerd. "We hebben dit jaar gekozen als jubileumjaar omdat we nu 25 jaar onafgebroken en ongeveer in dezelfde samenstelling werken. Weliswaar wel met de oude tradities in het achterhoofd."

Met deze tradities doelt Van der Woerd op de namen van bataljons, het logo en de waarden die de brigade nastreeft. "Speciaal voor dit jubileum hebben we onze kernwaarden op papier gezet: 'robuust', 'daadkrachtig' en 'verbonden'. Aan de hand van deze waarden vertellen we vanaf nu het verhaal van de brigade en de mensen erachter", zegt Van de Wiel.

Een belangrijk onderdeel van de traditie is de beeltenis van de bizon. Dit 'beest', zoals historicus Van der Woerd het noemt, staat symbool voor de stootkracht van de brigade. "Van nature is de bizon een vredig beest, maar je moet hem niet kwaad maken", vertelt hij.

Speciaal voor dit lustrumjaar heeft het logo van de brigade een kleine pimpbeurt gekregen. Alle militairen die deel uitmaken van de brigade krijgen het lustrumlogo als badge op hun uniform.

In de afgelopen 25 jaar heeft 43 Mechbrig al veel moeten doorstaan. Een aantal van deze 'ijkpunten' zal ook terug te vinden zijn in het magazine dat zal worden uitgebracht. "De dieptepunten bij een militaire eenheid zijn toch wel alle militairen die door de jaren heen gesneuveld zijn. We herdenken hen in ons magazine op gepaste wijze met een in memoriam", zegt Van de Wiel. "Die aandacht komt hen toe, omdat zij zich onvoorwaardelijk hebben ingezet voor onze vrede en vrijheid."

Toch is er ook een flink aantal 'ijkpunten' aan te wijzen waar Van de Wiel trots op terugkijkt. "Alle operationele inzet, in feite. Dus ook bijvoorbeeld in 2016, toen zijn we naar Haïti geweest nadat het land werd getroffen door een natuurramp. Ook hebben we een grote schoonmaakoperatie gehad op Schiermonnikoog in 2019, toen een schip daar allerlei plastic spullen verloor."

Van de Wiel kijkt ook met voldoening terug op de inzet van manschappen in de coronaperiode: "Honderden militairen hebben zich ingezet voor het bestrijden van COVID. Dat was een van de grootste operaties van de afgelopen jaren. Onze geneeskundige militairen werkten in ziekenhuizen en verpleeghuizen. Ook werkten veel collega's in teststraten en op vaccinatielocaties. Dat is voor ons écht een van de ijkpunten van de afgelopen jaren."

Van de Wiel is positief over de toekomst van de Havelter brigade. Hij denkt wel dat de brigade over 25 jaar nog bestaat, maar twijfelt hoe de gevechtseenheid er tegen die tijd uitziet. "Ik denk wel dat we dan nog wel bestaan, maar in welke vorm weet ik niet", zegt hij.

Van de Wiel legt de toekomst van de 43 Mechbrig volledig in handen van de Nederlandse politiek. Hij vertelt dat één bataljon op korte termijn wordt verhuisd naar Soesterberg om de aantrekkingskracht van de landmacht te vergroten onder jongeren. "Verder zijn we echt afhankelijk van Den Haag. Een krachtige krijgsmacht heeft Nederland echt nog wel 25 jaar nodig. Onze organisatie zal meebewegen met de besluiten die de politiek neemt", aldus Van de Wiel.

Op 30 oktober viert de brigade haar verjaardag, weliswaar in kleine kring. "We kunnen niet hoezee door de straten heen met een optocht. Dat hadden we op zich wel gewild maar de operationele druk op ons is zo groot geworden dit jaar mede door de trainingstaken met Oekraïners, dat openbare activiteiten simpelweg niet mogelijk zijn" , zegt Van de Wiel.

"Wat we wel doen op de 30ste is dat we intern aandacht besteden aan het jubileum. Dan brengen we het magazine uit en hebben we een speciaal brigade-appel. Dan hebben we écht even een markant moment dat we het vieren", zegt Van de Wiel.

De viering van het jubileum zal ook in online-vorm plaatsvinden. "Naar buiten toe gaan we op onze sociale media video's plaatsen zodat ook Drenthe en de rest van Nederland ziet dat we jarig zijn en dat we de zwaarste gevechtskracht van de Koninklijke Landmacht zijn. Iedereen mag weten dat we bestaan en dat we relevanter zijn dan ooit", besluit Van de Wiel.