Teken die hersenvliesontsteking veroorzaken nu ook in Drenthe?

In de boswachterij Hart van Drenthe, tussen Elp en Grolloo, zoekt een student van de Wageningen Universiteit naar teken. Teken die hersenvliesontsteking (encefalitis) kunnen veroorzaken, om precies te zijn. Sinds 2016 komen ze ook in Nederland voor.
De student levert zijn teken af bij Helen Esser, die het onderzoek verder uitvoert. Zij promoveerde op een onderzoek naar teken in Panama en mag gerust een tekendeskundige worden genoemd. In opdracht van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Wageningen Universiteit wil ze weten hoe groot de verspreiding van het beestje in Nederland is.
Esser: "Ik ga op grond van de vondsten met modellen aan de gang om te kijken wat de ecologische omstandigheden zijn die er voor zorgen dat het virus kan circuleren. Het tekenencefalitis-virus kan hersenvliesontsteking veroorzaken, in Nederland gaat het sinds 2016 om twee mensen per jaar die dat door tekenbeten krijgen."
Tekendeskundige Helen Esser onderzoekt voor het RIVM en de Wageningen Universiteit de verspreiding van teken met het hersenvliesontstekings-virus (Rechten: RTV Drenthe / Hielke Meijer)
Tekendeskundige Helen Esser onderzoekt voor het RIVM en de Wageningen Universiteit de verspreiding van teken met het hersenvliesontstekings-virus

Vochtige bosbodems

Dinant Dekker loopt ondertussen her en der in de bossen met en sleepdoek naar teken te zoeken. Dinant: "Vooral in vochtige bosbodems en bij voorkeur gemengd bos zitten ze, maar in principe kun je ze overal vinden. Per dag haal ik er wel duizend."
Tot voor kort kwamen teken met het virus niet voor in Nederland. In Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië, de Baltische Staten en Scandinavië is de verspreiding vele malen groter. Esser: "We willen ook weten wat nu de verspreiding is in Nederland. Op De Utrechtse Heuvelrug en de Sallandse Heuvelrug zijn geïnfecteerde teken gevonden, dat is definitief bewijs dat het virus daar circuleert."
Het aantal besmette teken dat vorig jaar is gevonden, bleef beperkt tot twee op een totaal van 15.000, maar dat was niet in Drenthe. "Vooralsnog niet, maar je moet blijven monitoren. Het onderzoek duurt enkele jaren. In juni presenteren we de eerste resultaten, ook in combinatie met een kaart waarop we aangeven waar er risico is met het encefalitis-virus", vertelt Helen Esser.

Vaccinatie

Voor de meest bekende ziekte die teken kunnen overdragen, de ziekte van Lyme, bestaat er geen vaccinatie. Voor het encefalitis-virus wel. "Mensen die langdurig op natuur- en wandelvakanties zijn in Centraal- of Oost Europa doen er goed aan zich te laten vaccineren. In een land als Oostenrijk is 90 procent van de mensen gevaccineerd, omdat het risico daar heel erg hoog is. Maar in Duitsland worden met name boswachters en jagers gevaccineerd. In Nederland bestaat zo'n beleid nog niet."
Dinant Dekker vind het een leuke klus om de teken te verzamelen. "Het doek sleep ik over de vegetatie. Teken grijpen zich op het doek vast en daarna zuig ik ze in een buisje. Hier in Drenthe vind ik heel veel teken. Met een paar keer een stukje slepen, haal ik tussen de tien en vijftig teken van het doek. Als ik er tweehonderd heb, dan pak ik een nieuw buisje."
Niet iedereen die een beet heeft gehad van een teek met het hersenvliesontstekingsvirus krijgt vervolgens ook hersenvliesontsteking. Dat is bij één op de vijf mensen het geval, zegt Esser. Dinant neemt het zekere voor het onzekere: "Elke dag controleer ik mezelf wel twee of drie keer, want ik wil zeker weten dat ik zelf geen tekenbeet oploop. Mijn broek is ook geïmpregneerd met anti-teken gif."
Een kaart met tekenbeten in de afgelopen tijd (Rechten: RTV Drenthe)
Een kaart met tekenbeten in de afgelopen tijd

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.