Tefftelers starten biologische teelt van liefdesgrassen

In de buurtschap Alting bij Beilen wordt deze zomer een nieuw project gestart met het eeuwenoude Ethiopisch graangewas teff. Het is volgens kwekers de eerste keer in Nederland dat op deze schaal wordt geëxperimenteerd met biologische productie van het graan.
Eragrostis tef, kortweg teff, behoort tot het geslacht van de liefdegrassen en komt voor in vele variaties en kleuren. De teffzaadjes worden in Alting met de hand geplant in de vorm van een hart. "Mooi voor de voorbijgangers", licht kweker Bejanka Douwstra-Mulder toe.
De teffzaadjes worden met een handzaaimachine gezaaid, omdat de relatief kleine oppervlakte van het hart en de vorm ongeschikt zijn om met een grote zaaimachine te zaaien.

Superfood

Douwstra-Mulder is vertrouwd met het graan. Haar vader, Nol Mulder, was samen met Lo Turkensteen één van de eersten die het graan van Ethiopië naar Nederland haalde in 2001 en hier met de veredeling ervan begon. Teff kent met name veel voordelen voor mensen met een glutenallergie en voor duursporters en mensen met suikerziekte. Het graan heeft namelijk geen gluten, veel vrij opneembaar ijzer en koolhydraten die langzaam verteren.
De teffzaadjes worden in de hartvorm met een handzaaimachine gezaaid (Rechten: Josien Feitsma / RTV Drenthe)
De teffzaadjes worden in de hartvorm met een handzaaimachine gezaaid

Moeizame start

Begin 21ste eeuw waagden zo'n honderd boeren in Noordoost-Nederland zich aan het experiment om teff te verbouwen. De eerste jaren was de opbrengst hoog, omdat het weer zich uitstekend leende voor het gewas, maar in de jaren daarna liep de oogst drastisch terug, onder andere door het gebrek aan droog weer.
De opbrengsten waren ook laag, terwijl het voor de Drentse boeren een flinke investering was. Doordat beloften aan hen niet worden waargemaakt, stopte de teelt bijna volledig.
Dat de teelt impopulair werd, had nog een belangrijke reden: twee Drentse ondernemers vroegen patent aan op het gebruik van het product. Daar ontstond veel kritiek op, omdat het gewas in Ethiopië al sinds jaar en dag werd gebruikt. De Ethiopische regering stapte naar het ICC Hof van Arbitrage in Parijs. Na een lange strijd van vijf jaar slaagden vorig jaar twee andere Drentse ondernemers van Millets Place er samen met Lo Turkensteen en Nol Mulder in dat patent van tafel te vegen.

Nieuwe poging

Er zijn nu nog twee Drentse boeren die pionieren met teff: Feije Dijksterhuis uit Hijken en Kees Sijbenga uit Hooghalen. Sijbenga deed eerder ook mee aan het experiment, maar omdat zijn bedrijf zich richtte op biologische teelt en dat toen niet mogelijk was, stopte hij ermee. Nu pakt hij de draad weer op. "Het wordt een mooi experiment, met een bloemenrand eromheen. Nu is er meer ruimte en vrijheid en wordt het iets makkelijker om te gaan telen" vertelt hij.
Bij de biologische teelt van Teff worden geen gewasbeschermingsmiddelen gebruikt. Ook heeft het gewas relatief weinig vocht nodig. "We beginnen met onbehandeld zaad en gebruiken ook geen kunstmest. Teff heeft niet veel nodig. Er komen ook niet veel ziektes in. Vooral het onkruid vind ik de grootste uitdaging, want we moeten kijken wat er sneller groeit, dat of het graan."

'WMD-grond moet zuiver blijven'

De Waterleiding Maatschappij Drenthe (WMD) is inmiddels ook enthousiast geworden en stelde grond bij Alting beschikbaar. "We hebben heel veel landbouwgrond in ons bezit in Drenthe," vertelt Berend Wegman van de WMD. "De grond moet wel zuiver blijven, zodat er geen gewasbeschermingsmiddelen in ons drinkwater terechtkomen. Daar letten we erg op, want dat is in het verleden wel eens misgegaan en kost veel geld om te herstellen."
Ondertussen is er ten behoeve van de teffteelt in Drenthe steeds meer kennis verworven. Op een proefveld bij Sijbenga is vooronderzoek gedaan hoe het graan toch kan winnen van het onkruid. "We hebben vooral gekeken naar de zaaidichtheid. In plaats van de gangbare 5 kilo, zaaien we daarom nu 7 kilogram per hectare", vertelt Douwstra-Mulder. "Ook hebben we onze rassen zelf ook verbeterd. Maar het blijft een gok, het kan een heel arbeidsintensief perceeltje worden."

Stichting Ethiopië

Het ras Ayana is volgens Douwstra-Mulder eigendom van de stichting Share. "In de missie van deze stichting is onder andere beschreven dat hierin wordt samengewerkt met Ethiopië en dat ook Ethiopië deelt in de opbrengsten van de rassen. Als gevolg van het belemmerende teffpatent bleven de opbrengsten echter uit. Nu kunnen we weer verder en hopen we dat we de toezegging die in de beginfase van de teffteelt in Nederland aan Ethiopië is gedaan, alsnog kunnen waarmaken. Het zou mooi zijn als dit project daaraan bijdraagt."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.