Advies Remkes: leg halvering stikstof wettelijk vast

Dat stelt het Adviescollege Stikstofproblematiek voor in zijn eindadvies aan het kabinet. Het college onder leiding van Johan Remkes heeft maandenlang onderzoek gedaan naar de uitstoot van ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx).

De natuur ondervindt daar schade van en de Raad van State verwees het stelsel waarmee de overheid de stikstofuitstoot reguleerde vorig jaar naar de prullenbak, omdat het veel te vrijblijvend was.

Remkes benadrukt dat de vermindering van 50 procent en het uitvoeren van maatregelen die de natuur herstellen "moeten worden gezien als een resultaatverplichting". Om de doelen te bereiken, zal onder meer het mestbeleid voor de landbouw op de schop moeten. Wat de commissie betreft moet ook in alle andere sectoren stikstofuitstoot halveren, dus ook de industrie, energiebedrijven en de mobiliteitssector.

Voor 2040 moet de stikstofuitstoot zodanig zijn afgenomen dat alle Natura 2000-gebieden onder de kritische grens zijn gekomen, zegt Remkes. Boven die grens heeft de stikstofneerslag een nadelig effect op beschermde natuur. De plannen van minister Carola Schouten (Landbouw) moeten ervoor zorgen dat in 2030 nog maximaal de helft van die gebieden een stikstofneerslag van boven de kritische waarde kent.

"Dit plan is onhaalbaar", is de eerste reactie van LTO Noord boegbeeld Jan Bloemerts. "Je kan er hier een park van maken, maar dat is niet hoe ik het voor mij zie. We zijn hier juist gewend dat boeren en de natuur heel goed samengaan." De boeren in Drenthe vrezen dat ze tegen wil en dank worden uitgekocht, omdat Remkes benadrukt dat om Natura2000-gebieden de uitstoot van stikstof flink moet worden verminderd. Bloemerts gelooft niet dat er voldoende geld is om in Drenthe veel boeren uit te kopen. "Als je ziet hoe laag de normen hier liggen, dan gaat Drenthe echt op de schop, maar we moeten eerst de coronacrisis maar doorkomen met zijn allen."

Milieudefensie spreekt daarentegen bij de NOS van "een belangrijk en gezaghebbend advies waaruit blijkt dat kringlooplandbouw noodzakelijk is". Volgens de organisatie leidt het huidige "vrijblijvende" beleid niet tot "een klimaateconomie waarin natuur en bedrijvigheid elkaar versterken". Ook het Wereld Natuur Fonds is blij met de constatering dat de stikstofaanpak van het kabinet te vrijblijvend is.

Om alle maatregelen te kunnen financieren, moet een begrotingsfonds worden opgericht met voldoende geld tot 2040. Omdat de bouw een erg harde klap oploopt, "terwijl de bijdrage van de bouwsector aan de stikstofemissies beperkt is", is een behoorlijke investering in die sector noodzakelijk. "Ook omdat deze sector juist nu van groot belang is voor het weer op gang krijgen van de economie", zegt Remkes over het economisch herstel na de coronacrisis. Hij adviseert daarom voor tijdelijke emissies tijdens bouwwerkzaamheden voldoende stikstofruimte beschikbaar te stellen. Dat kan wat hem betreft op basis van "een goed onderbouwde drempelwaarde".

Volgens brancheorganisatie Bouwend Nederland heeft het kabinet tot nu toe weinig gedaan om het verlenen van vergunningen voor bouwprojecten weer op gang te brengen. "We hebben een jaar op dit advies gewacht en we zijn er erg blij mee", zegt voorman Maxime Verhagen tegen de NOS. "Minister Schouten heeft geen enkel excuus meer om niet zo snel mogelijk een drempelwaarde in te stellen."

De coronacrisis heeft de stikstofproblemen niet opgelost, aldus Remkes. De uitstoot van ammoniak uit de landbouw is bijvoorbeeld niet afgenomen in de afgelopen weken. Remkes: "Als de economie straks weer op gang komt, is het van belang dat stikstof de ontwikkelingen niet onnodig hindert."

Verantwoordelijk minister Schouten nam het rapport van het adviescollege vandaag in ontvangst.