In Emmen krijg je les in twintig talen: 'Thuistaal nodig om goed Nederlands te kunnen leren'

Ruimte geven aan de moedertaal om zo het Nederlands sneller machtig te worden. "Het klinkt tegenstrijdig, omdat onze core business is om het Nederlands aan te leren", erkent directeur Judith van Vooren direct. Maar niets is minder waar, zegt ze. "Je hebt de thuistaal juist nodig om goed Nederlands te leren, zeker het eerste jaar in Nederland."

Dat betekent niet dat het spreken van de thuistaal actief gestimuleerd wordt, maar dat het niet verboden is om te spreken op school. "We zijn vooral bezig de thuistaal een belangrijke plek te geven in het onderwijs."

De docenten spreken zelf alleen Nederlands, toch kunnen de leerlingen van de Hesselanden iedere ochtend rekenen op een begroeting in de moedertaal. Bij het Expertisecentrum voor Anderstaligen krijgen ze de gelegenheid om in hun thuistaal te overleggen met leerlingen die dezelfde taal spreken. "Dat vinden sommige leerkrachten spannend. ' Gaan de leerlingen wel met de opdracht bezig, waar hebben ze het over, hebben ze het over mij?', vragen leerkrachten zich af. Maar je moet er vertrouwen in hebben dat het goed gaat. Aan de lichaamshouding zie je het wel."

Onderwijs waarin ook de thuistaal een plek heeft, brengt meerdere voordelen met zich mee, stelt Van Vooren. "Als je kinderen hun eigen taal laat gebruiken, voelen ze zich veilig en welkom. Het biedt een kapstok om een nieuw aan te leren taal aan op te hangen en je bereikt een hoger denkniveau. Als je bijvoorbeeld over rekenen nadenkt in je eigen taal, waar je meer woorden van kent, dan kan je beter over de opdrachten nadenken en het beter uitleggen."

Zo komt het bijvoorbeeld voor dat een leerling een rekenopdracht via Google Translate vertaalt naar de eigen taal. " Zo begrijpt ze goed wat er van haar verwacht wordt. In Nederlands zou ze die sommen minder goed maken."

De laatste jaren hebben thuistalen een steeds centralere plek gekregen in het onderwijs, ziet Van Vooren. "Tot twee jaar geleden zei de staatssecretaris nog dat ouders Nederlands moesten spreken met hun kinderen thuis. De denkrichting is veranderd. Van alle kanten hoor je dat de thuistaal belangrijk is."

Ook krijgen leerlingen de opdracht mee naar huis nieuw aangeleerde Nederlandse woordjes, te vertalen naar hun thuistaal. "Je eigen taal is in het begin ook nog de taal waarin kinderen makkelijker hun emoties in uitdrukken. Dat zorgde voorheen weleens voor schrijnende situaties op de Hesselanden, waar kinderen soms alleen maar Nederlands spraken en ouders niet. Dan konden ze niet goed meer met elkaar communiceren."

Het predicaat Taalvriendelijke School is een initiatief van Rutu Foundation for Intercultural Multilingual Education. Een internationaal netwerk van scholen dat meertaligheid op scholen wil normaliseren. Ook dialecten en accenten vallen hieronder. In Nederland nemen zo'n 20 scholen deel aan het netwerk. Ook scholen in Canada, Suriname, Engeland, Duitsland en Spanje doen mee. Om de onderscheiding te ontvangen moeten scholen kunnen aantonen dat thuistalen een belangrijke plek in het onderwijs innemen.

Het beleid zelf wordt niet fors aangepast na het ontvangen van de stempel Taalvriendelijke School, het moet vooral opgevat worden als een symbolische onderscheiding, legt Van Vooren uit. "Het gaat erom dat je je als school blijvend inzet voor het levend houden van de thuistaal, dat we als docenten deelnemen aan congressen en dat we aan reguliere vervolgscholen laten zien dat het belangrijk is hier ruimte aan te geven."