Adviesraad: 'Ziekenhuizen sluiten te makkelijk spoedeisende hulp'

Dat staat in een rapport dat is geschreven op verzoek van de Tweede Kamer.

De Raad ziet op verschillende plekken in het land dat SEH's en afdelingen acute verloskunde worden gesloten. Ook bij twee Treant-ziekenhuizen ging de SEH dicht: in het Bethesda in Hoogeveen en het Refaja in Stadskanaal. De afdeling verloskunde van het Diaconessenhuis in Meppel is sinds 2012 dicht.

Landelijk gingen er meer afdelingen dicht. De Raad ziet een afname van 95 naar 87 SEH-afdelingen in het hele land.

Voor burgers en lokale bestuurders kan het frustrerend zijn. Ze hebben niet of nauwelijks invloed op de besluiten van ziekenhuizen om afdelingen te sluiten. Regionale belangen worden volgens de Raad vaak onvoldoende meegenomen bij zo'n besluit. Dat moest veranderen door een maatregel van de minister van Volksgezondheid. Maar dat werkt amper.

Zorgaanbieders moeten nu in gesprek gaan met hun omgeving als ze een deel van de acute zorg willen sluiten. Maar in de praktijk gebeurt dat meestal pas als het besluit al genomen is. "Het is de vraag in hoeverre de regionale belangen van burgers een reëel onderdeel uitmaken van de besluitvorming", schrijft de Raad daarom.

Daarbij komt de RVS bij de vraag wie de regie voert, zoals het officieel heet, oftewel: wie is de baas? Het Rijk heeft een grote rol, maar in de praktijk gaat dat niet goed genoeg. Er worden wel aanrijtijden vastgelegd, maar als die niet gehaald worden gebeurt er eigenlijk niks. Als ambulances langer onderweg zijn dan volgens de aanrijtijden mag, zijn er geen consequenties.

De besluiten worden te veel genomen op basis van financiën, stelt de Raad. Ziekenhuizen krijgen nu geld per ingreep of verrichting, maar niet om een afdeling Spoedeisende Hulp overeind te houden. De bekostiging moet ook gebaseerd worden op beschikbaarheid en kwaliteit, stelt de Raad.

De RVS vindt het belangrijk dat er landelijke normen worden gesteld, maar met ruimte voor regionale verschillen. De Raad wil dat niet alleen zorgaanbieders daarover beslissen, maar ook patiënten, zorgverzekeraars en het regionaal bestuur. Door burgers vroeger te betrekken bij besluiten zullen besluiten op meer steun en begrip kunnen rekenen.

De RVS ziet in Drenthe toch een lichtpuntje: de Drentse zorgtafel. Daarin werken ziekenhuizen, huisartsen en zorgverzekeraars samen. De voorzitter van de Zorgtafel is Jetta Klijnsma, de Drentse Commissaris van de Koning. De Raad noemt die opzet succesvol: overleg onder leiding van een regionaal publiek bestuurder.

Het hoeft volgens de Raad niet precies op deze manier. Maar een regionaal bestuurder die zo'n rol krijgt is wel gewenst. Die kan een voorgenomen besluit dan ook aan de minister voorleggen als de toegankelijkheid van de acute zorg in gevaar is of als burgers niet genoeg betrokken zijn bij de besluitvorming.